Analiza SWOT własnej miejscowości

Analiza SWOT jest jedną z najważniejszych metod stosowanych w naukach o zarządzaniu. Używa się jej przede wszystkim do diagnozowania sytuacji przedsiębiorstw, ale może także znaleźć zastosowanie w odniesieniu do jednostek osadniczych – dzielnic i miejscowości. Realizacja analizy powinna opierać się na studiowaniu źródeł i obserwacjach terenowych.

Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)

Badania i obserwacje terenowe

VIII Analiza SWOT własnej miejscowości

1. Wprowadzenie teoretyczne

W przypadku tego projektu badawczego, autor podstawy programowej pozostawił realizującym projekt bardzo dużą swobodę wskazując jedynie, że: “Uczeń dokonuje analizy mocnych i słabych stron miejscowości zamieszkania lub dzielnicy dużego miasta oraz zagrożeń i szans jej rozwoju”. Z tak sformułowanego polecenia możemy wywnioskować podstawowe kryteria niezbędne do prawidłowego wykonania warsztatu:

• Wykonanie standardowej analizy SWOT z elementami mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń.
• Realizacja analizy dla własnej miejscowości zamieszkania lub dzielnicy w przypadku dużego miasta.
• Autor nie wskazał, jakie aspekty powinna uwzględniać analiza, wiec w tej kwestii panuje duża dowolność. Można dokonać całościowej analizy wybranego obszaru lub niektórych jego elementów funkcjonalnych.

Ważne, aby przypomnieć sobie czym dokładnie jest analiza SWOT. Encyklopedia Zarządzania (https://mfiles.pl/pl/) podaje następującą definicję: „Jest jedną z podstawowych metod analizy strategicznej przedsiębiorstwa. Nazwa metody jest akronimem angielskich słów strengths (mocne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse potencjalne lub zaistniałe w otoczeniu), threats (zagrożenia prawdopodobne lub istniejące w otoczeniu)„. Choć analiza SWOT została stworzona dla analizowania przedsiębiorstw, znajduje także swoje uzasadnienie w innych badaniach, np. analizy miejscowości lub jej fragmentu.

2. Co obejmuje analiza SWOT?

Analiza SWOT w kontekście miejscowości lub jej części obejmuje cztery zasadnicze elementy:

• Silne strony – czyli atuty (walory), uwarunkowania wewnętrzne, które decydują o istniejącym potencjale.
• Słabe strony – czyli wady (cechy negatywne), uwarunkowania wewnętrzne które zakłócają rozwój.
• Szanse – czyli potencjalne zdarzenia zewnętrzne, które mogą w korzystny sposób wpłynąć na rozwój.
• Zagrożenia – czyli potencjalne zdarzenia zewnętrzne, które mogą przyczynić się do zakłócenia rozwoju.

Analiza SWOT sporządzana dla dzielnicy lub miejscowości powinna uwzględniać następujące aspekty:

• Położenie geograficzne i kontekst tego położenia względem innych jednostek osadniczych.
• Stan środowiska przyrodniczego.
• Sytuację demograficzną.
• Sytuację gospodarczą i rynku pracy.
• Istniejące elementy infrastruktury (transportowej, społecznej, technicznej, innej).
• Sposób zagospodarowania przestrzeni, ład przestrzenny.
• Elementy rekreacji i sportu.
• Działalność kulturową.
• Funkcjonowanie miejscowości lub dzielnicy jako spójnej całości.

3. Dobór metod badawczych

Realizacja tego projektu badawczego wymaga połączenia metody obserwacji terenowych z analizą materiałów źródłowych. Źródłami powinny być przede wszystkim gotowe opracowania (jeżeli istnieją) już dokonanych analiz wybranych obszarów, mapy tematyczne oraz dane statystyczne np. pozyskane z BDL czy stron różnych urzędów i instytucji. Cennym źródłem wiedzy może być także Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego lub Strategia Rozwoju Gminy. Obserwacje terenowe powinny z kolei pozwolić na identyfikację tych elementów, których nie udało się sprawdzić w czasie analizy źródeł. W tej sytuacji zespół powinien skoncentrować się na:

• Wyborze obszaru do analizy SWOT. Najlepiej dokonać wyboru takiej dzielnicy lub miejscowości, w której możliwe jest pozyskanie jak najszerszej ilości danych ułatwiających dokonanie skutecznej analizy.
• Pozyskanie maksymalnej ilości informacji źródłowych, zwłaszcza danych statystycznych i przestrzennych (map).
• Przeprowadzeniu obserwacji terenowych w celu zidentyfikowania tych elementów, których nie udało się ustalić na podstawie źródeł, a dla pozostałych dokonać weryfikacji.
• Na podstawie zgromadzonych danych – przedstawienie pisemnej analizy SWOT.
• Dodatkowo – opcjonalnie – zespół może przeprowadzić w ramach badań uzupełniających wywiad lub ankietę wśród lokalnej społeczności, albo wywiad z przedstawicielem samorządu odpowiedzialnym za strategię rozwoju gminy.
• Cennym uzupełnieniem projektu byłoby zgromadzenie w czasie badań terenowych dokumentacji zdjęciowej wybranych elementów opisanych w analizie SWOT w zakresie mocnych i słabych stron lub odwołanie się do opracowań (np. naukowych lub popularnonaukowych) ogólnych w obszarze szans i zagrożeń.

4. Proponowane warunki realizacji

Przykładowy projekt mógłby zostać zrealizowany w następujący sposób:

1) Wybór przestrzeni – miejsca realizacji badań – całej miejscowości lub jej części (dzielnicy w przypadku dużego miasta).

2) Ustalenie co będzie objęte analizą SWOT – czy jednostka osadnicza jako całość, czy tylko wybrane elementy funkcjonalne dzielnicy lub miejscowości.

3) Poszukiwanie i analiza materiałów źródłowych – wyciągniecie wniosków z już wykonanych opracowań np. istniejących analiz SWOT, Strategii Rozwoju Gminy, Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Pozyskanie danych statystycznych i przestrzennych dla własnych badań.

4) Ustalenie harmonogramu badań – zaplanowanie realizacji obserwacji terenowych i opracowania jej wyników.

5) Przeprowadzenie obserwacji terenowych – identyfikacja tych elementów analizy SWOT, których nie udało się ustalić w toku studiów nad źródłami i zweryfikowanie tych, które udało się pozyskać.

6) Opracowanie wynikowej analizy SWOT i prezentacja wyników.

5. Prezentacja wyników badań