Pogoda to chwilowy stan atmosfery, obserwowany w danym miejscu i czasie. Na pogodę składają się różne obserwowalne zjawiska. Cechą pogody jest jej duża i ciągła zmienność w obrębie pewnych prawidłowości typowych dla danego obszaru w danym czasie.

Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)


Atmosfera

VIII Prognozowanie pogody

1. Elementy składowe pogody

Pogoda czyli chwilowy stan atmosfery, opisywana jest za pomocą zespołu elementów, które poddają się pomiarom statystycznym. Należą do nich:

  • temperatura powietrza – mierzona w stopniach Celsjusza, Fahrenheita (USA) lub Kelwinach. W Polsce przyjęto pomiar w stopniach Celsjusza.
  • opady – mierzone w milimetrach
  • ciśnienie atmosferyczne – mierzone w hektopaskalach lub milimetrach słupa rtęci (najczęściej w hPa)
  • wilgotność – mierzona w procentach (względna) lub w gramach na metr sześcienny (częściej w procentach)
  • wiatr – prędkość w metrach na sekundę lub kilometrach na godzinę oraz kierunek – z nazewnictwem pochodzącym od kierunku z którego wieje
  • zachmurzenie – mierzone w skali oktanowej (od 0 do 8, gdzie zero to całkowity brak chmur, a 8 to niebo całkowicie zachmurzone) lub w procentach
  • usłonecznienie – mierzone w godzinach
  • nasłonecznienie – mierzone w watach na metr kwadratowy
  • inne zjawiska atmosferyczne np. mgła, tęcza – stwierdza się tylko fakt ich wystąpienia

2. Prognozowanie pogody

Prognozowaniem pogody zajmuje się synoptyka – dział meteorologii. Przewidywanie pogody to proces złożony, który opiera się na:

  • Danych pomiarowych ze stacji meteorologicznych
  • Danych satelitarnych
  • Danych historycznych

Standardy prognozowania pogody opracowała Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO), jedna z agend ONZ. W Polsce zadanie to realizuje IMGW – Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Pomiary pogody dokonywane w stacjach meteorologicznych, wykonuje się według ściśle określonych zasad, z wykorzystaniem specjalistycznych urządzeń zlokalizowanych w ogródku meteorologicznym. Dla uniknięcia czynników przygruntowych, urządzenia montuje się na wysokości 2 metrów nad ziemią. Pomiary przeprowadza się o ściśle wyznaczonych godzinach – co 3 godziny: 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21 i 24. Możliwe są także częstsze pomiary np. co godzinę. Im większa liczba pomiarów tym większa precyzja.

Schemat przykładowego ogródka meteorologicznego

Źródło: http://materialy.wb.pb.edu.pl/mariawalery/files/2014/11/Ćw.1-ogródek-meteorologiczny-przyrządy-i-urządzenia.pdf

Nieco rzadziej pomiarów dokonuje się na posterunkach meteorologicznych – jedynie trzykrotnie w ciągu doby – o 6, 12 i 18.

Zebrane informacje przesyłane są do ośrodków, zajmujących się tworzeniem na ich podstawie map synoptycznych, które oprócz danych pomiarowych wykorzystują także zdjęcia satelitarne, przede wszystkim aktualnego układu zachmurzenia (co stanowi podstawę dla ich interpretacji i oznaczenia na mapie np. frontów atmosferycznych).

Dane pomiarowe i zdjęcia uzupełniają doświadczenia historyczne. Jeżeli w przeszłości przy określonych parametrach doszło już do pewnych zdarzeń (zwłaszcza, jeżeli dochodziło do nich w takich warunkach regularnie), można zakładać, że z dużym prawdopodobieństwem wydarzy się to ponownie. Nigdy jednak nie ma 100% pewności, czy prognoza będzie trafna, ponieważ atmosfera znajduje się w ciągłym ruchu i może w niej dojść do zjawisk niespodziewanych.

Prognozy pogody dzielą się na krótkoterminowe (do kilku dni) i długoterminowe. Najdłuższe prognozy obejmują do 16 dni. Im dłuższa prognoza pogody tym mniejsza jej precyzja. Najbardziej wiarygodne są prognozy na następny dzień, których trafność przekracza 90%. Prognozy wielodniowe obniżają trafność nawet do niemal 50%, przez co ich znaczenie jest relatywnie małe. O ile można przewidzieć z dużą dokładnością, że w pewnym okresie dojdzie do np. dużego ochłodzenia, podanie w perspektywie 16 dni, którego dokładnie dnia to nastąpi, obarczone jest bardzo dużym ryzykiem pomyłki.

3. Analizowanie mapy synoptycznej i zdjęć satelitarnych

W celu sprawdzenia aktualnego stanu pogody, warto odwiedzić stronę internetową IMGW – www.pogodynka.pl. Umożliwia ona sprawdzenie aktualnej pogody, map synoptycznych i zdjęć satelitarnych. Z kolei na www.sat24.com możemy przyjrzeć zdjęciom satelitarnym.

Przykładowa mapa synoptyczna z dodanym zachmurzeniem

Źródło: http://pogodynka.pl/polska/mapa_synoptyczna

Legenda do mapy synoptycznej

Źródło: http://pogodynka.pl/polska/mapa_synoptyczna

Przykładowe zdjęcie satelitarne zachmurzenia

Źródło: http://www2.sat24.com/history.aspx?culture=pl


Dane pochodzą z godziny 24:00, na podstawie tych informacji możemy przewidzieć pogodę na kolejny dzień i następne dni. Sprawdźmy, jaka może być pogoda w Warszawie:

  • Temperatura wyniesie około 21°C i może się obniżyć w kolejnych dniach
  • Tego dnia nie powinno jeszcze padać, ale dalsze przesuwanie frontu chłodnego z zachodu na wschód (zgodnie z układem Wyżu i Niżu), może przynieść długotrwałe opady w kolejnym dniu lub w nocy, po przejściu frontu będzie słonecznie
  • Zachmurzenie będzie częściowe (2/8), ale w kolejnym dniu może stać się całkowite (w nocy), następnie wypogodzi się
  • Wiatr słaby (2,5 m/s), południowo-wschodni, w kolejnym dniu prawdopodobnie zmieni kierunek na zachodni i zwiększy prędkość, a w kolejnym dniu osłabnie