Przemiany strukturalne w przemyśle, które wystąpiły na przełomie lat 80-tych i 90-tych stworzyły warunki dla modernizacji polskiego przemysłu. Obecnie coraz większą rolę odgrywa przemysł zaawansowany technologicznie, którego udział w produkcji przemysłowej w Polsce stopniowo wzrasta.
Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)
Gospodarka Polski
IV Przemysł zaawansowanych technologii w Polsce
1. Przemysł high-tech w Polsce
Przemysł wysokich technologii pozostaje w Polsce w fazie rozwojowej. Wśród państw świata jesteśmy wciąż krajem, w którym ta gałąź gospodarki nie osiągnęła poziomu podobnego do innych krajów wysokorozwiniętych. W Polsce w ogólnym zatrudnieniu w sektorze High-Tech pracuje zaledwie 0,8% wszystkich pracowników (przy średniej UE na poziomie 1,1%). To znacznie mniej niż mają nasi sąsiedzi – Niemcy i Czesi (1,7%), czy Europejski lider – Irlandia (2,8%).
Udział zatrudnienia w przemyśle High-Tech w strukturze zatrudnienia w wybranych państwach UE w 2018 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.
Do przemysłu zaawansowanych technologii (medium-high technology i high technology) zgodnie z terminologią Eurostat zalicza się w Polsce następujące branże przemysłowe:
- Przemysł chemiczny (medium-high-tech, w tym produkcja wyrobów farmaceutycznych i leków – high-tech).
Przemysł farmaceutyczny wytwarza ponad 15 mld zł PKB (blisko 1% PKB Polski), a jednym z największych zakładów jest Polpharma w Starogardzie Gdańskim
Źródło: https://polpharma.pl/wp-content/uploads/2020/01/IMGL1035s.jpg
- Produkcję broni i amunicji (medium-high-tech).
- Produkcję komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (wszystko zaliczane do high-tech).
TVP Technology Limited jest największym producentem telewizorów w Europie (4 mln sztuk rocznie), fabryka mieści się w Gorzowie Wielkopolskim
Źródło: https://www.trade.gov.pl/pl/f/v/13394/PPE_PL_LM-07.jpg
- Produkcję urządzeń elektrycznych (medium-high-tech).
- Produkcję urządzeń i maszyn (medium-high-tech).
- Produkcję samochodów, silników samochodowych, elektroniki samochodowej i części samochodowych (medium-high-tech).
- Produkcję innych pojazdów transportowych, w tym kolejowych, wojskowych, rowerów, motocykli i wózków inwalidzkich (medium-high-tech) oraz statków powietrznych i kosmicznych (high-tech).
Dolina lotnicza w Polsce to największy klaster przemysłowy w kraju – skupia ponad 150 podmiotów, w tym produkujący m.in. helikoptery bojowe PZL Mielec
Źródło: http://static.prsa.pl/images/49a1b16b-8710-4494-83d7-e6ff4a10923f.jpg
- Produkcja urządzeń, instrumentów i wyrobów medycznych (medium-high-tech).
Istotnym elementem polskiego przemysłu wysokich technologii jest jego silne uzależnienie od kapitału zagranicznego. Dotyczy to m.in. przedsiębiorstw z branży lotniczej i komputerowej oraz większości elektroniki. Podmioty te najczęściej są spółkami zależnymi zagranicznych właścicieli. Umożliwia to jednak transfer do Polski najnowszych technologii.
Udział eksportu wyrobów zaawansowanych technologicznie w całym eksporcie w Polsce i Unii Europejskiej w latach 2007-2018
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.
Od czasu wejścia Polski do UE obserwowaliśmy stopniowy wzrost udziału eksportu produktów wysokich technologii, który jednak od 2014 r. utrzymuje się na podobnym poziomie (około 8%). Jest to jednak wartość dwukrotnie niższa niż średnia Unijna. Daleko nam także do lidera – Irlandii, która osiąga wynik aż niemal 35%. Stale rośnie jednak wartość finansowa eksportowanych produktów (8-krotny wzrost w latach 2007-2018). Głównymi odbiorcami wyrobów przemysłowych zaawansowanych technologicznie wytwarzanych w Polsce są Niemcy i Niderlandy oraz USA.
Struktura eksportu wyrobów przemysłu zaawansowanych technologii w 2019 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PFR.
Zatrudnienie w przemyśle wysokich technologii i liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON z tej gałęzi gospodarki, są silnie zróżnicowane przestrzennie. Ze względu na kumulację korzystnych czynników: obecność zaplecza naukowo-badawczego, wysoki poziom kapitału ludzkiego oraz finansowego z jednoczesnym dużym zasobem siły roboczej oraz korzystając z rozwiniętej infrastruktury transportu, przemysł wysokich technologii koncentruje się obecnie wokół 5 najdynamiczniej rozwijających się polskich aglomeracji: Warszawy, Krakowa, Wrocławia, Poznania i Trójmiasta, odgrywa jednak także coraz większą rolę w szybko zmieniającym się krajobrazie przemysłowych Konurbacji Katowickiej.
Zatrudnienie w przemyśle zaawansowanych technologii w 2020 r. i liczba zakładów branż przemysłu zaawansowanych technologii w Polsce wpisana do rejestru REGON w 2020 r. według województw
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i Eurostat.
2. Działalność B+R w Polsce
Przypomnij sobie na czym polega Gospodarka Oparta na Wiedzy
Kołem zamachowym rozwoju przemysłu zaawansowanych technologii jest działalność badawczo-rozwojowa, tzw. sektor B+R (z ang. R&D – Research & Development). Obejmuje on wydatki przedsiębiorstw na innowacje, ale też wydatki rządowe oraz sektor szkolnictwa wyższego – zaplecze naukowo-badawcze.
Wydatki na działalność B+R w Polsce w latach 1990-2020
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.
W Polsce sektor B+R jest wciąż dalece niedofinansowany. Założony wiele lat temu na 2020 r. cel wydawania na B+R – 2% PKB nie został zrealizowany. Mimo stałego wzrostu wydatków w ostatnich latach, udało się uzyskać wynik zaledwie na poziomie 1,39% (2020), przy średniej unijnej na poziomie 2,23%. Niedofinansowanie sektora B+R ogranicza rozwój polskiej gospodarki, zmniejszając innowacyjność przedsiębiorstw. O ile w zakresie innowacyjności przedsiębiorstw podejmuje się dość istotne wysiłki (odpowiadają za to sami przedsiębiorcy, w tym silny kapitał zagraniczny), o tyle bardzo słabo wypada na tym polu Polska nauka. Mimo posiadania bardzo wysokiego odsetka osób z wyższym wykształceniem, Polska jest krajem mało dynamicznym naukowo. Wynika to m.in. z niedofinansowania sektora nauki i szkolnictwa wyższego oraz słabego powiązania nauki z gospodarką.
Pewnym skutecznym elementem rozwoju B+R w Polsce jest tworzenie parków naukowo-technologicznych, inkubatorów przedsiębiorczości i domów przedsiębiorcy. Takich instytucji powstaje coraz więcej i uzyskują one korzystne rezultaty, zwłaszcza w zakresie wspierania rozwoju start-upów.
W rozwój B+R inwestuje m.in. Gdynia, która wybudowała Pomorski Park Naukowo-Technologiczny, gdzie działa obecnie około 250 przedsiębiorstw i pracuje 2 tys. osób
Źródło: https://www.gdynia.pl/cache/images/1200×0/8dfab0adda3721821465585f3d01ba3a.jpg
3. Perspektywy rozwoju przemysłu zaawansowanych technologii w Polsce
Mimo szybkiego rozwoju przemysłu zaawansowanych technologii w Polsce, wciąż pozostaje on dalece słabszy niż w innych krajach rozwiniętych. Nowoczesna gospodarka wymaga dużego udziału innowacji technologicznych, dlatego rozwój tego sektora jest konieczny, jeżeli nasz kraj ma nadal dynamicznie się rozwijać. Perspektywy rozwoju są korzystne, wpływają na to:
- Wysoki i zwiększający się stopień zglobalizowania Polski.
- Olbrzymi poziom kompetencji cyfrowych wśród osób młodego pokolenia.
- Wysoki poziom informatyzacji gospodarstw domowych i instytucji publicznych, powszechny dostęp do szerokopasmowego Internetu.
- Względnie wysoki poziom edukacji oraz poprawiający się poziom kształcenia wyższego.
- Popularyzacja studiów technicznych i medycznych.
- Rosnące nakłady na innowacyjność, w tym dostępność środków z UE.
- Poprawa salda migracji w ostatnich latach.
- Korzystne zmiany w mentalności społecznej i przyjętych modelach zarządzania.
- Napływ nowych technologii wraz z kapitałem zagranicznym.
Elementy te mogą jednak zostać wzmocnione przez realizację określonych działań przez władze rządowe i samorządowe. Wśród nich warto wymienić:
- Wzrost nakładów publicznych na sektor B+R.
- Reformowanie szkolnictwa wyższego i jego powiązanie z realną gospodarką.
- Znoszenie barier w rozwijaniu działalności gospodarczej, w tym likwidacja nadmiernych obciążeń dla mikrofirm (start-upów).
- Współpraca rządu i samorządu w tworzeniu korzystnego otoczenia, w tym odpowiedniej infrastruktury technicznej.
- Dalsze aktywne pozyskiwanie inwestorów zagranicznych i rozbudowa kontaktów w handlu międzynarodowym.
Brak komentarzy