Powrót do słownika (kliknij aby powrócić)
Zapoznaj się z definicjami poniżej lub wybierz inną literę. Aby szybko znaleźć pojęcie użyj komendy „ctrl + f” lub opcji „znajdź” w swojej przeglądarce. Aktualnie w tej sekcji znajduje się 29 definicji.
Pojęcia (kliknij, aby wyświetlić definicję):
Punkt na sferze niebieskiej położony dokładnie naprzeciw zenitu, znajduje się pionowo pod przyjętym obserwatorem.
W górnictwie pod tym pojęciem rozumie się warstwę skał płonnych przykrywających od powierzchni ziemi złoże surowca, których usunięcie umożliwia rozpoczęcie eksploatacji kopaliny.
Przedwczesny średni statystyczny wiek śmierci mężczyzn w danym kraju (np. w Polsce) w porównaniu do innych państw o podobnym poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego. Spowodowany najczęściej przez czynniki ekonomiczne (wykonywane miejsce pracy) i społeczne (niski poziom dbałości o zdrowie, unikanie porad lekarskich, presja społeczna, typ kulturowy mężczyzny w danym kraju) oraz choroby cywilizacyjne.
Grupa mieszkańców określonego terytorium,, uznawana za naród przez opinię międzynarodową ze względu na łączące ją cechy oddzielające od innych narodów, min. wspólną kulturę, religię, historię, powiązania społeczno-gospodarcze oraz przede wszystkim własny język.
Jeden z 23 Parków Narodowych w Polsce. Utworzony w 1996 r. Zajmuje powierzchnię 68,1 km2 na terenie województwa podlaskiego. Chroni krajobraz podmokły doliny Narwii. Jego symbolem jest błotniak stawowy (ptak).
Jedna z międzynarodowych form ochrony przyrody występująca w Polsce, wprowadzona po akcesji do Unii Europejskiej. Obszarami Natura 2000 objęte jest obecnie około 20% powierzchni kraju, głównie na obszarach słabo zaludnionych terenów leśnych (zwłaszcza w pasie pojezierzy). W grupie obszarów Natura 2000 wyróżnia się specjalne obszary ochrony siedlisk oraz obszary specjalnej ochrony ptaków (większa część obszarów). Na obszarach objętych programem restrykcjom podlegają różne aspekty działalności człowieka.
Pojęcie prezentujące nowy punkt widzenia na geografię jako naukę, powstałe jako odpowiedź na rosnącą mnogość zainteresowań geografii. Zdaniem autorów pojęcia nie można już mówić o geografii jako jednej nauce, a raczej o zbiorze kooperujących ze sobą nauk o zupełnie różnych polach zainteresowań.
Chemikalia wykorzystywane w rolnictwie, obejmujące zwłaszcza azot, fosfor i potas, stosowane w celu zwiększenia urodzajności gleby i zwiększenia plonów.
Środkowy okres Kenozoiku, nastąpił po Paleogenie, a przed Czwartorzędem. Trwał w okresie 23 mln lat – 2,6 mln lat (około 20,5 mln lat) BP. Ważniejsze wydarzenia:
- Orogeneza alpejska wchodzi w szczytową fazę. Powstają najważniejsze pasma tej orogenezy – Alpy, Himalaje, Andy
- Kontynenty osiągają (niemal) dzisiejsze położenie – powstaje Morze Śródziemne
- Tworzą się prądy morskie znane współcześnie
- Rozwija się lądolód na Antarktydzie i Grenlandii
- Klimat ochładza się, dochodzi do zlodowaceń
Ósma i tym samym ostatnia planeta Układu Słonecznego (4 492,2 mln km odległości od Słońca), odkryty został na podstawie obliczeń matematycznych, co dopiero później potwierdziły obserwacje nieba. Kolor podobnie jak Uran – zawdzięcza obecnemu w atmosferze metanowi. Na powierzchni widoczna jest charakterystyczna Wielka Ciemna Plama (która znika i niekiedy występuje w innych częściach planety) – w której prawdopodobnie wieją wiatry o prędkości 2100 km/h – największej w Układzie Słonecznym.
Właściwa forma tworząca lodowce i lądolody, będąca efektem długotrwałego przekształcenia śniegu w firn, a następnie firnu w lód firnowy i wreszcie tegoż w niebieski lód lodowcowy, w warunkach dużego ciśnienia wytworzonego przez kolejne zalegające warstwy śniegu i lodu. Cechuje się dużą gęstością i niewielką ilością pęcherzyków powietrza (5-krotnie mniej powietrza i 3-kronie większa gęstość niż świeżego śniegu). Swój kolor lód zawdzięcza właśnie usunięciu pęcherzyków powietrza rozpraszających światło.
Jedna z form terenu powstała na skutek procesu deflacji. Rozległe zagłębienie, z którego usunięto wierzchnią warstwę lekkiego materiału skalnego (piasków i pyłów). Gdy proces deflacji jest intensywny może prowadzić do tak silnej erozji, że odsłonięta zostanie warstwa wodonośna wód podziemnych. Prowadzi to do powstawania na pustyni oazy.
Jeden z pozaprzyrodniczych czynników lokalizacji przemysłu. Obejmuje wady wynikające z koncentracji dużej liczby obiektów przemysłowych na obszarze jednej aglomeracji, związane m.in. z wyższą konkurencją, deficytem przestrzeni, przekształconym środowiskiem, przeciążeniem infrastruktury i wysokimi kosztami pracy.
Typ źródeł energii, które są uzależnione od surowców energetycznych takich jak: węgiel (kamienny i brunatny oraz torf), gaz ziemny, ropa naftowa, łupki i piaski bitumiczne oraz uran. Surowce te ulegają stopniowemu zużyciu i wyczerpaniu. Za wyjątkiem wykorzystania uranu w energetyce jądrowej, wszystkie te źródła mają charakter wysokoemisyjny w zakresie CO2 i są niekorzystne dla środowiska naturalnego.
Zdolność do samodzielnego decydowania w każdej sprawie, bez ulegania wpływom lub bezpośrednim poleceniom innych podmiotów. Samostanowienie.
Jedna z chmur należących do piętra niskiego (Ns) o budowie warstwowo-deszczowej i wyglądzie ciemnoszarej lub czarnej grubej zasłony, pokrywającej całe niebo. Zbudowana z kropel wody i kryształków lodu. Daje długi, ulewny opad deszczu lub śniegu, ale bez burzy z piorunami (chyba że występuje wspólnie z Cumulonimbusem).
Emisja zanieczyszczeń do atmosfery generowana przez gospodarstwa domowe w procesie ogrzewania oraz przez transport miejski (zwłaszcza samochodowy), sięgająca zwykle do wysokości 40 metrów i przyczyniająca się do pogorszenia jakości powietrza oraz wystąpienia zjawiska smogu.
Wyerodowane zagłębienie w skałach powstające bezpośrednio pod klifem, na skutek abrazyjnej działalności morza.
Część osuwiska, która mimo przemieszczenia zachowała spoistą strukturę skał.
Jedna z wielkich form ukształtowania powierzchni lądów. Rozległe tereny o wysokości do 300 m.n.p.m. Zazwyczaj niziny są płaskie lub faliste, z rzadka pagórkowate, ale nie występują na nich obiekty wyższe niż kilkadziesiąt metrów.
Jeden z dwóch głównych układów barycznych (zwany też cyklonem). Niże powstają w wyniku wznoszenia się ciepłego powietrza, które wznosząc się – ochładza się. Nacisk powietrze się zmniejsza – powstaje ośrodek o mniejszym ciśnieniu. Ponieważ powietrze wznosząc się – ochładza się – osiąga temperaturę punktu rosy – dlatego pogodę niżową cechują zachmurzenie i opady. W ośrodku niżowym ciśnienie maleje w kierunku centrum układu.
Zjawisko niskiego (lub nawet ujemnego) przyrostu naturalnego (niższego niż notowany wcześniej), mogącego mieć charakter implozji demograficznej lub prowadzić do depopulacji (w dłuższej perspektywie). Obserwowane najczęściej w IV i V fazie przejścia demograficznego.
Okres obniżenia poziomu wody w rzece względem poziomu średniego.
Część ziemi na określonym terytorium niewykorzystywana rolniczo, niebędąca lasem, ani obszarem zurbanizowanym – nie będąca w danym momencie wykorzystywana w jakimkolwiek celu.
Okres w roku na skrajnie wysokich szerokościach geograficznych (powyżej 66°34’N i 66°34’S, choć w rzeczywistości z powodów optycznych zjawisko w pełni obserwuje się dopiero na szerokości 67°23″), kiedy Słońce przez całą dobę znajduje się poniżej linii horyzontu. Najdłużej dzień polarny trwa dokładnie na biegunach – pół roku. Wraz z oddalaniem się od bieguna w kierunku koła podbiegunowego, okres ten jest coraz krótszy.
Kliknij by dowiedzieć się więcej
Model rodziny oparty na nowych wzorcach kulturowych w zachodnim kręgu cywilizacyjny. Nie ma sprecyzowanych kryteriów wzorcowych. Zakładają istnienie rodziny w dowolnej postaci – jako małżeństwa lub związku partnerskiego osób różnej lub tej samej płci. Dzieci nie są obowiązkowym aspektem (często zastępują je zwierzęta domowe). Powszechnie występują także rodziny patchworkowe i samotne wychowanie dzieci.
Jedna z astronomicznych faz Księżyca (po III kwadrze, a przed I kwadrą), w której Księżyc znajduje się między Słońcem a Ziemią, przez co jest w cieniu i jest z Ziemi całkowicie niewidoczny (gołym okiem). Gdy Księżyc znajduje się w Nowiu występują silne pływy syzygijne.
Szczyt skalny (górski), wystający ponad pokrywę lodową na pustyni lodowej.
Część wody w korycie rzeki, występująca zwłaszcza w biegu środkowym. Cechuje się on największą siłą erozyjną i przeskakując między prawym i lewym brzegiem przyczynia się do powstawania meandrów.