Chociaż woda wydaje się zasobem powszechnie występującym na Ziemi, to woda słodka zdatna to wykorzystania przez człowieka stanowi poniżej jednego procenta całej wody na naszej planecie. Z tego powodu na Ziemi znajduje się wiele miejsc, które – głównie z powodów klimatycznych – zmagają się z okresowym lub stałym niedoborem wody.
Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)
Problemy środowiskowe Świata
VI Deficyt wody na Ziemi
1. Zasoby wody dostępne dla człowieka
Całkowite zasoby wody na Ziemi wynoszą niecałe 1,386 mld km3. Ta liczba wydaje się gigantyczna, jednak szczegółowy rozkład tej wody (kliknij, aby dowiedzieć się więcej na ten temat) są z punktu widzenia ludzkości wyjątkowo niekorzystne. 97% zasobów wody na Ziemi to woda słona, zgromadzona niemal w całości w Oceanach i w niewielkim stopniu w słonych jeziorach oraz innych skupiskach. Jej pozyskiwanie dla potrzeb człowieka jest technicznie możliwe – niektóre, zwłaszcza wyjątkowo zamożne państwa Bliskiego Wschodu prowadza na dużą skalę działania w zakresie odsalania i pozyskiwania wody morskiej, ale jest to proces zaawansowany technologicznie, kosztowny i umiarkowanie efektywny. Szacunkowa ilość odsalanej wody morskiej na Świecie, wykonywana obecnie (2024) szacunkowo przez 18–23 tys. specjalnych zakładach odsalających wynosi około 95-100 mln m3 dziennie (0,1 km3). Rocznie to około 36,5 km3 wody czyli śladowa ilość nawet tej wody, którą ludzkość uzyskuje. Jest to jednak wartość stale rosnąca (ocenia się, że korzysta z niej nawet 300 mln osób na Ziemi). Do krajów najbardziej zależnych od takich zasobów wody należą: Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Kuwejt, Izrael czy Algieria. Generalnie jednak można uznać, że woda słona jest w znamienitej większości (z pewnymi wyjątkami) niezdatna do wykorzystania przez człowieka lub jest to bardzo trudne.
Zasoby wody słodkiej i jednocześnie dostępnej dla człowieka ONZ szacuje na 200 000 km3
Źródło: Opracowanie własne na podstawie szacunku ONZ.
Szacunek ONZ mówi, że z całych zasobów wody słodkiej na poziomie 35 mln km3, realnie możliwe do wykorzystania dla człowieka jest około 200 tys. km3 zgromadzonych w niektórych złożach wód podziemnych oraz części rzek i jezior. To zaledwie około 0,0015% całych zasobów wody na Ziemi. Do tego dochodzi wspominana woda odsalana. Jednak większość potencjalnie możliwej do wykorzystania wody jest trudno dostępna – jedynie około 14 000 km3 wody na Ziemi jest jednocześnie słodka i łatwo dostępna. Wydaje się jednak że to więcej niż ludzkość potrzebuje – z tej ilości człowiek wykorzystuje “tylko” 5000 km3 rocznie, czyli nieco ponad 35%. Jednak zapotrzebowanie na wodę jest zróżnicowane na Świecie, a woda rozmieszczona jest nierównomiernie. Z tego powodu są państwa posiadające “nadmiar” wody względem swoich potrzeb jak i takie, w których prawie wcale jej nie ma, a potrzeby są znaczące. Podane dane mają jednak charakter szacunkowy, ponieważ trudno o zgromadzenie twardych danych na ten temat.
2. Wykorzystanie wody przez człowieka
Woda jest człowiekowi niezbędna do codziennego funkcjonowania, ale także do podejmowania działalności gospodarczej. Stanowi ona podstawowy zasób wykorzystywany w rolnictwie do sztucznego nawadniania pól (irygacja) oraz w wielu gałęziach przemysłu, m. in. w energetyce, przemyśle spożywczym, chemicznym (w tym w farmaceutycznym), celulozowo-papierniczym i wielu innych.
Jednym z wiodących kierunków wykorzystania wody jest sztuczne nawadnianie pól (tu irygacja w Hiszpanii) – niezbędne w krajach o niskich i/lub nieregularnych opadach (głównie strefy zwrotnikowej suchej i podzwrotnikowej suchej)
Źródło: Kallerna; https://en.wikipedia.org/wiki/Water_resources#/media/File:Fields_SW_from_Sevilla.jpg
Średnie zużycie wody na Świecie wykazuje prostą proporcję: 70% w rolnictwie, 20% w przemyśle (z czego połowa w energetyce) i 10% dla gospodarstw domowych. Jednak szczegółowe dane na ten temat są bardzo nieprecyzyjne i mało miarodajne, ze względu na zróżnicowane w różnych krajach sposoby pomiaru i klasyfikację różnych rodzajów działalności (np. w niektórych krajach Europy wodę zużytą w prywatnym gospodarstwie rolnym nie zawsze zalicza się wprost do zużycia w rolnictwie). Zasadniczo jednak wskazać można kilka prostych schematów w tym zakresie:
- Kraje Europy (za wyjątkiem niektórych państw Europy Południowej) oraz USA, Kanada i Japonia (i niektóre inne państwa) będą wykazywały ponadprzeciętnie duże zużycie wody w przemyśle i energetyce względem innych sektorów (ze względu na wysokie uprzemysłowienie);
Udział przemysłu (z górnictwem i energetyką) w zużyciu wody według sektorów gospodarki (dane szacunkowe na 2015 r.)
Źródło: https://ourworldindata.org/water-use-stress
- Kraje Afryki, Azji Zachodniej (Bliski Wschód) i Azji Południowej będą wykazywały ponadprzeciętnie wysokie zużycie wody w rolnictwie (niezwykle trudne warunki klimatyczne wymuszają sztuczne nawadnianie);
Udział rolnictwa w zużyciu wody według sektorów gospodarki (dane szacunkowe na 2015 r.)
Źródło: https://ourworldindata.org/water-use-stress
- Kraje o wyższym poziomie zamożności będą wykazywały znacznie większe zużycie wody w gospodarstwach domowych (nawet dwukrotnie względem średniej światowej) – to wiąże się np. z podlewaniem ogródków.
Zużycie wody według sektorów gospodarki na Świecie jest od dawna przedmiotem analiz opartych o różne dane szacunkowe. Wzrost wykorzystania wody w różnych dziedzinach życia początkowo był wprost proporcjonalny do przyrostu zaludnienia, co związane było z dynamiczną sytuacją demograficzną na wysoko rozwiniętych obszarach (Europa, USA itp.). Sytuacja uległa zmianie pod koniec XX wieku, kiedy przyrost naturalny najbogatszych obszarów planety wyhamował, a eksplozja demograficzna ogarnęła Azję i Afrykę – gdzie pomimo przyrostu ludności brak było zasobów wody możliwych do dalszego wykorzystania w stopniu adekwatnym do przyrostu zaludnienia. Od tego czasu dynamika przyrostu liczby ludności na Świecie jest wyższa niż dynamika wzrostu zużycia wody.
Zużycie wody przez ludzkość według sektorów jej wykorzystania na tle rosnącej liczby ludności – dane pomiarowe (w tym szacunkowe) i prognozowane
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych rozproszonych, w tym na podstawie: A. Walczak (2021), https://www.researchgate.net/figure/World-use-of-water-in-selected-sectors-of-the-economy-in-the-years-1900-2020-and-forecast_fig1_350448148
Obecnie przewiduje się, że w XXI wieku zużycie wody będzie miało dwie główne fazy – w pierwszej z nich rosnąć będzie głównie w przemyśle, przy braku lub niewielkim wzroście w rolnictwie i w gospodarstwach domowych. Taki stan utrzyma się do około 2050 r. Będzie to spowodowane brakiem wody możliwej do wykorzystania we wskazanych sektorach w najbiedniejszych regionach Świata (Afryka, Azja Południowa) przy wzroście światowej produkcji przemysłowej. W drugiej fazie – po 2050 – pomimo dalszego (choć wolniejszego) wzrostu liczby ludności ponownie zacznie rosnąć zużycie wody w rolnictwie oraz dynamicznie wzroście w gospodarstwach domowych – odpowiedzialne za to będą m. in. nowe technologie pozyskiwania wód gruntowych czy wody morskiej w krajach, gdzie dotychczas nie było to możliwe (w tym z powodów finansowych). Jednocześnie dzięki stosowaniu bardziej zaawansowanych technologii tak w rolnictwie jak i w przemyśle – w obu tych sektorach relatywne zapotrzebowanie na wodę w stosunku do wielkości produkcji spadnie (m. in. mniejsze straty wody w technikach irygacji, skuteczne oczyszczanie wody w przemyśle). U schyłku wieku pomimo prognozowanego spadku zaludnienia w związku z podłączaniem do sieci wodnej dotychczas najbiedniejszych obszarów świata, nadal będzie rosło jej zużycie w gospodarstwach domowych.
Istnieje kilka budzących pewne kontrowersje miar zużycia wody na świecie, np. pomiar śladu wodnego. Jest to daleka od precyzji miara wskazująca ile litrów wody było konieczne do wykorzystania wybranych dóbr rolnych lub przemysłowych. Pozwala ona w przybliżeniu ocenić, które dobra wymagają więcej wody do ich wytworzenia, a które bardziej przyczyniają się od oszczędzania wody.
Szacunkowy “ślad wodny” potrzebny do zaspokojenia potrzeb mieszkańców państw na Świecie w 2010 r.
Źródło: Tiffany Farrant; https://www.flickr.com/photos/gdsdigital/4306320940/
Inną miarą jest pobór wody przez indywidualnych odbiorców, mierzony w litrach dziennie lub metrach sześciennych miesięcznie. Zapotrzebowanie na wodę przyjmuje się według następujących kryteriów:
- Woda do picia – od 2 do 5 litrów/dzień;
- Woda do celów sanitarnych – od 20 do 70 litrów/dzień;
- Woda do kąpieli – od 5 do 70 litrów/dzień;
- Woda zużywana w kuchni (gotowanie i sprzątanie) – od 10 do 50 litrów/dzień.
Daje to dzienny przedział zużycia z minimum na poziomie 37 litrów i maksimum 195 litrów, ze średnią na poziomie około 115 litrów. Miesięcznie to odpowiednio: 1,1 m3 (minimum) – 5,9 m3 (maksimum) i średnia na poziomie 3,5 m3 wody na osobę. Faktycznie jednak zużycie wody jest bardzo zróżnicowane pomiędzy państwami. Np. według danych Eurostat zużycie wody w wybranych krajach Europy w 2023 r. wahało się od 1,6 m3 na osobę/miesięcznie na Łotwie do ponad 6,6 m3 w Grecji. W Polsce było to 2,92 m3 na osobe/miesięcznie. Generalnie zużycie wody w Europie trudno oprzeć o konkretny wzór taki jak np. położenie geograficzne, bo np. zlokalizowana na dalekiej północy Norwegia miała większe zużycie per capita niż położona na południu Hiszpania.
3. Przestrzenne zróżnicowanie zasobów wody na Ziemi
Zasoby wodne na Ziemi choć potencjalnie znaczące przekraczające potrzeby człowieka nawet przy prognozowanym dalszym wzroście liczby ludności dalszym wzroście gospodarczym, są – jak wiele innych dóbr na Ziemi – rozmieszczone bardzo nierównomiernie. Głównym czynnikiem odpowiadającym za ten stan rzeczy jest klimat.
- W klimacie równikowym wybitnie wilgotnym (i klimatach podobnych np. zwrotnikowym wilgotnym) mamy olbrzymią nadpodaż wody opadowej, która odpływa potężnymi rzekami do oceanów. Jest ona wykorzystywana w bardzo niewielkim stopniu;
- W klimacie podzwrotnikowym wilgotnym ilość wody jest zazwyczaj jeszcze wystarczająca, choć dostęp do niej jest silnie uzależniony od sezonu opadowego – mimo tego występuje okresowe zagrożenie niedoborem wody;
- W klimatach umiarkowanych sytuacja jest zróżnicowana przestrzennie. Obszary chłodniejsze i o odmianie bardziej oceanicznej zwykle mają nadwyżki wody lub ilość adekwatną do potrzeb (duże opady przy niewielkim parowaniu). Odmiany kontynentalne i cieplejsze charakteryzują się ryzykiem okresowych niedoborów wody (wyższe parowanie przy niższych opadach);
- W klimatach okołobiegunowych mamy do czynienia z olbrzymią nadwyżką wody w związku z jedynie minimalnym parowaniem przy olbrzymiej retencji naturalnej (lodowce, śnieg, wieczna zmarzlina) oraz niewielkich możliwościach realnego wykorzystania wody na tym obszarze do celów rolnych przy jednocześnie minimalnym zaludnieniu;
- W klimacie podrównikowym mamy do czynienia z poważnym niedoborem wody przy bardzo dużym zapotrzebowaniu. Główną przyczyną nie są jednak zbyt małe, lecz ograniczone do zaledwie kilku miesięcy w roku opady przy wysokim parowaniu;
- W klimatach: zwrotnikowym suchym i podzwrotnikowym suchym, gdzie opady prawie nie występują albo są skrajnie małe, mamy do czynienia z permanentnym brakiem wody, jednak są to w większości obszary niezamieszkałe i zapotrzebowanie jest tam niewielkie;
- W klimatach o odmianie monsunowej sytuacja jest bardziej złożona i zależna od roku; zdarzają się okresy niedoborów wody, zwłaszcza w czasie monsunu zimowego (pora sucha), gdzie wciąż występuje duże zapotrzebowanie na wodę dla celów pozarolniczych;
Jednym z miejsc zamieszkałych przez człowieka gdzie warunki dostępu do wody są najtrudniejsze jest położona w Afryce strefa Sahelu (na zdjęciu w Mali)
Źródło: Eduard Garcia; https://www.flickr.com/photos/cigronetpetit/4320613296/in/photostream/
Oprócz klimatu, także inne czynniki środowiska przyrodniczego wpływają na potencjalny dostęp do wody. Są to:
- Ukształtowanie powierzchni – obszary górskie zwykle charakteryzują się obecnością większych opadów oraz retencją śniegu co sprzyja potencjalnemu dostępowi do wody;
- Położenie – jeżeli obszar znajduje się w dolinie dużych rzek poza strefą ich zasilania opadowego – np. kraje takie jak Egipt, przez które przepływa potężna rzeka, która ma swoje źródła tysiące kilometrów poza jego granicami;
- Warunki geologiczne – mogą sprzyjać występowaniu bogatych złóż wód podziemnych – np. w suchej Australii występują zasobne złoża wód artezyjskich, podobna sytuacja dotyczy występujących na afrykańskich pustyniach oaz;
- Obecność terenów podmokłych (zwykle związana z geologią i/lub klimatem) – sprzyja retencji wody w glebie zmniejszając zapotrzebowanie na irygację;
- Obecność pokrywy leśnej – łagodzi sezonowe wahania poziomu wody, podobnie jak tereny podmokłe – sprzyja retencji wody.
W niemal bezdeszczowym Egipcie podstawowym źródłem wody jest Nil – tradycja jego wykorzystania w rolnictwie ma kilka tysięcy lat – dzięki niemu kilka procent powierzchni kraju nie jest – tak jak pozostała część – bezużyteczną pustynią
Źródło: Google Maps
Również działalność gospodarcza człowieka może wpływać na potencjał dostępnych zasobów wód na danym obszarze. W szczególności może to dotyczyć:
- Prowadzenia zabiegów agrotechnicznych – a jeżeli są prowadzone to ich technicznej skuteczności m. in. w zakresie ograniczania strat wody w procesie irygacji czy jej zanieczyszczenia podczas melioracji;
Katastrofa Jeziora Czad w Afryce to przykład tego, jak nieumiejętne zabiegi gospodarowania wodą mogą doprowadzić do zmniejszenia posiadanych zasobów wodnych
Źródło: NASA; https://www.flickr.com/photos/nasa2explore/23660470739/in/photolist-C3N6CF-3691qz-DfrCo7-bxcnv4-D7rqdP-2n66SnQ-2n9namZ-S81vtc-2gq77cv-CWEmAG-BZBij1-Ddntgq-rLHpwt-bskii8-2kuHbeh-PDNmPP-Dn4Th7-dXjcPN-oPrk3A-rLHq52-rua6ij-rJqCoC-qPVLxa-QTqnAc-qqchy4-rLBfU7-2nKTbAC-2r5TwDY-Z4GfDk-qo66nW-PPizKJ-bjV5zb-rugs6t-nDTTLH-QQu4rf-YFyjLN-Z4Ggnz-2m68XPR-YssZ6s-rsoJFi-YssYof-89yQDf-Z4GheV-DGkftw-Cim6Du-7tL5zh-2585-2m5Xz4X-tomtXV-dXdxyB
- Zaawansowane technologie w gospodarowaniu wodą – m. in. zmniejszenie strat wody w przemyśle, ale też większe umiejętności pozyskiwania głęboko zalegających wód podziemnych czy nawet zdolność do pozyskiwania wody słodkiej przez odsalanie wody morskiej;
- Zachowania naturalnego charakteru zieleni miejskiej – poprzez ograniczanie tzw “betonozy” zmniejsza się ilość wody utraconej do kanalizacji co pomaga chronić miasta i tereny do nich przylegające przed suszami;
- Stosowanie regulacji prawnych w zakresie gospodarki wodnej – np. ograniczanie zużycia wody w czasach jej niedobory (często poprzez zakaz podlewania ogródków w czasie suszy);
- Podejmowanie inwestycji hydrotechnicznych – obejmuje to zarówno wielkie inwestycje takie jak budowa zapór na rzekach ale też niewielkich zbiorników do magazynowania wód opadowych dla ich późniejszego wykorzystania;
Pewne kontrowersje budzi budowa wielkich zapór na rzekach – z jednej strony pomagają one zrelacjonować wodę do jej wykorzystania np. w rolnictwie, ale z drugiej strony – pozbawiają naturalnej ilości wody część rzeki odciętą przez tamę (na zdjęciu Zapora Gariep na rzece Oranje w RPA)
Źródło: Domena Publiczna; Nic Roets; https://pl.wikipedia.org/wiki/Zapora_Gariep#/media/Plik:GariepDam.jpg
- Prowadzenie planowanych zalesień na obszarach zagrożonych niedoborami wody lub okresowymi suszami;
Wszystkie zebrane łącznie czynniki przekładają się na całkowite zasoby wody słodkiej dostępne w danym kraju. Jedno państwo (a kraje są przecież zróżnicowanej wielkości) to dość duży poziom zgeneralizowanie, ale daje nam pewien pogląd na ogólny potencjał wodny krajów i regionów.
Zasoby wodne na osobę na rok liczone w m3
Źródło: Alireza Dehghani-Sanij i in. (2016); https://www.researchgate.net/figure/Total-renewable-water-resources-per-capita-The-numbers-are-in-m-3-1-Source-WWAP-1_fig4_305112899
W najgorszej sytuacji są kraje Afryki Północnej i Azji Południowej położone w strefie klimatu zwrotnikowej suchego. Ich sytuację pogarsza wysokie i szybko rosnące zaludnienie. Jednak także w Europie są kraje (Polska, Niemcy, Wielka Brytania, Hiszpania), których zasoby w stosunku do populacji są relatywnie niewielkie. Polska dysponuje jednym z najgorszych wskaźników wśród państw wysoko-rozwiniętych. Przyczynia się do tego niska suma opadów w środkowej części kraju, wysokie parowanie latem oraz duży odpływ powierzchniowy niepowstrzymywany retencją przy ograniczonych zasobach wód podziemnych i powierzchniowych. Nie oznacza to jednak, że w Polsce brakuje wody – wskaźnik per capita nie odnosi się do zapotrzebowania kraju na wodę tylko jego całkowitego potencjału. Niemniej jednak Polska zdecydowanie nie znajduje się w zakresie zasobów wody w sytuacji komfortowej.
4. Obszary zagrożone niedoborem wody obecnie i w przyszłości
Dla oceny potencjalnego niedoboru wody na wybranych obszarach – oprócz posiadanych zasobów wody słodkiej – konieczne jest także zdiagnozowanie realnych potrzeb danego obszaru. Niektóre obszary pomimo małych zasobów wody nie są poważnie zagrożone jej niedoborem, ponieważ są słabo zamieszkałe lub nie posiadają rozwiniętego przemysłu, który takiej wody by potrzebował. Generalnie jednak obszary zagrożone niedoborem wody to zwłaszcza te miejsca, gdzie zasoby są małe, a zapotrzebowanie duże (wysokie zaludnienie, rozwinięte rolnictwo). W geografii anglojęzycznej używa się pojęcia “stresu wodnego“, rozumianego jako poziomu zagrożenia niedoborem wody.
Zagrożenie niedoborem wody w stosunku do zapotrzebowania według państw świata w 2019 r.
Źródło: Genetics4good; https://en.wikipedia.org/wiki/Water_scarcity#/media/File:Water_stress_2019_WRI.png
Analizując problem atwo możemy dostrzec, że z największym zagrożeniem niedoborem wody zmagają się kraje strefy zwrotnikowej – od Meksyku przez Północną Afrykę po Azję Południową. W tych krajach można mówić wręcz o kryzysie wody i ekstremalnym zagrożeniu jej niedoborem. Przyczynia się do tego przede wszystkim wielkie zaludnienie (są tu “kolosy demograficzne” takie jak: Indie, Pakistan, Egipt czy Meksyk oraz kraje niewiele mniej zaludnione np. Iran, Turcja czy Włochy oraz Hiszpania). Te kraje mają znacząco wyższe zapotrzebowanie na wodę niż posiadane zasoby. Łącznie na tym obszarze mieszka nawet do 2-2,5 miliarda osób. Warto także zauważyć, że w niewiele lepszej sytuacji są inne ważne państwa np. Chiny, Australia, Tajlandia, Indonezja czy nawet niekojarzące się nam z suszami: Francja i Niemcy. Polska pomimo relatywnie niewielkich zasobów wody, ze względu na umiarkowane zaludnienie nie należy do państw najbardziej zagrożonych jej niedoborami.
Regionalne zróżnicowanie stresu wodnego w 2022 r.
Źródło: Afeefa Rahman, Praveen Kumar, Francina Dominguez (2022) https://www.nature.com/articles/s41598-022-24314-2
Sytuacja w przekroju regionalnym jest o wiele bardziej złożona, ponieważ w niektórych krajach (np. w Australii, RPA, USA czy Chinach) są obszary zarówno bardzo zagrożone niedoborem wody jak i takiego zagrożenia niedoświadczające. Ponieważ jednak są to państwa bardzo rozległe, nie zawsze mają możliwość transportu wody na dystansach tysięcy kilometrów. Szczególnie godny uwagi jest tu obszar Wielkich Równin Amerykańskich – jeden z najważniejszych obszarów rolnych na Świecie.
5. Racjonalne gospodarowanie wodą
Biorąc pod uwagę, że problem zagrożenia niedoborem wody dotyczy kilku miliardów ludzi na Ziemi, niezbędne jest podejmowanie wysiłków w celu ograniczenia marnotrawstwa wody oraz chronienia jej złóż, a także poszukiwania nowych. Wśród najważniejszych działań, które można podjąć w zakresie racjonalnego gospodarowania wodą są:
- Podejmowanie działań inwestycyjnych w retencję wody, która jest kluczowym sposobem zapobiegania sezonowym niedoborom wody – dotyczy to zwłaszcza państw o dużym odpływie wody opadowej przez rzeki np. Polskę – celem powinna być zarówno retencja w dużych zbiornikach jak i tzw. “mała retencja”;
W Polsce inwestycje w mała retencję prowadzą m. in. Lasy Państwowe – tu Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu
Źródło: https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/aktualnosci/o-malej-retencji-w-dolnoslaskich-lasach
- Wprowadzanie przepisów prawnych normujących korzystanie z wody oraz ochronę zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem;
- Dbałość o stan infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej i jej stały rozwój oraz konserwacja;
- Podnoszenie świadomości społecznej w zakresie konieczności oszczędzania i ochrony wody np. unikania podlewania ogródków w czasie suzy;
- Zwiększanie powierzchni lasów oraz unikanie osuszania terenów podmokłych, co przyczynia się do naturalnej retencji wody;
- Podejmowanie racjonalnych decyzji konsumenckich z uwzględnieniem tzw. śladu wodnego;
- Gromadzenie wody w postaci deszczówki do podlewania ogródków, recykling wody w domu (używanie wody po kąpieli do spłukiwania toalety itp.);
Gromadzenie deszczówki to zarówno korzyści ekonomiczne jak i mniejsze zużycie zasobów wód – ostatnio staje się coraz bardziej popularne wśród polskich działkowców
Źródło: Jennifer C.; https://www.flickr.com/photos/29638108@N06/8571254617
- Umiejętne gospodarowanie wodą w rolnictwie, ograniczające utratę wody w procesie irygacji i zanieczyszczenie wody w trakcie melioracji;
- Oszczędzanie wody w przemyśle, zwłaszcza poprzez wdrażanie nowych technologii odzysku i ponownego użycia wody oraz stosowanie zamkniętych obiegów wody;
- Rozwój nowych technologii pozyskiwania wody w tym technologii odsalania wody morskiej oraz pozyskiwania głęboko zalegających zasobów wód podziemnych;
Zakład odsalania wody morskiej w Arabii Saudyjskiej – gdzie technologia z odsieczą wobec niedoborów wody
Brak komentarzy