Australia jest najmniejszym światowym kontynentem i tworzy z Oceanią region geograficzny w południowo-wschodniej części świata. Choć to odległa część świata, pełna jest niezwykle intrygujących osobliwości przyrody, których nie można spotkać nigdzie indziej na świecie.
Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)
Australia i Oceania
I Warunki naturalne Australii i Oceanii
Położenie Australii i Oceanii
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Oceania_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-Oceania_%28orthographic_projection%29.svg.png
1. Położenie Australii
Kontynent Australia obejmuje część lądową oraz wybrane z otaczających wysp. Panuje zgodność co do zaliczenia do Australii wysp bezpośrednio przylegających do linii brzegowej kontynentu oraz wyspy Tasmania. Problemem jest jednoznaczne zakwalifikowanie wyspy Nowa Gwinea. Ze względu na to, że jej zachodnia część należy do azjatyckiego kraju – Indonezji. Cześć badaczy zalicza całą wyspę do Australii (ze względu na położenie na tej samej płycie tektonicznej – dotyczy to zwłaszcza opracowań anglojęzycznych), inni zaliczają w całości do Azji, a część jako wyspę Oceanii niebędącą częścią Australii ani Azji (najczęściej przyjmowane w Polsce). Istnieje też wersja uznającą wschodnią połowę wyspy za odpowiednio część Australii lub Oceanii, a zachodnią (należącą do Indonezji) – za część Azji. Takie podziały stwarzają istotne problemy dla wyliczenia ostatecznej powierzchni kontynentu.
Australia znajduje się w całości na półkulach: południowej i wschodniej. Skrajnymi punktami w części kontynentalnej są:
- Na północ – Przylądek Jork – (10°41’S/ 10°43’S według różnych źródeł)
- Na południe – Przylądek Południowy (39°08’S)
- Na zachód – Przylądek Steep (113°09’E)
- Na wschód – Przylądek Byrona (153°42’E / 153°38’E według różnych źródeł)
Skrajne punkty po uwzględnieniu otaczających wysp są różnie przyjmowane, w zależności od źródeł:
- Na północ – północny brzeg półwyspu Ptasia Głowa (~0°21′ S). Inne uznawane punkty (po wykluczeniu Nowej Gwinei): północny brzeg Wyspy Banksa (10°05’S) lub północny brzeg Wyspy Bramble Cay (9°08’S)
- Na południe – południowy brzeg wyspy Bishop i Clerk (~55°03’S). Inny uznawany punkt to Przylądek Południowo-Wschodni na wyspie Tasmania (43°39’S).
- Na zachód – zachodni brzeg Wyspy McDonalda (72°36’E). Inny uznawany punkt to Przylądek Inskrypcji na Wyspie Dirka Hartoga (112°57’E).
- Na wschód – wschodni brzeg Wyspy Nofolk (167°57’E). Część badaczy uznaje Przylądek Byrona.
Rozciągłości południkowe Australii
Źródło: Opracowanie własne na podstawie https://dumielauxepices.net/sites/default/files/globe-clipart-australia-627448-6056020.jpg
Rozciągłości równoleżnikowe Australii
Źródło: Opracowanie własne na podstawie https://dumielauxepices.net/sites/default/files/globe-clipart-australia-627448-6056020.jpg
2. Położenie Oceanii
Oceania nie jest kontynentem, a regionem geograficznym, obejmującym część wysp na Oceanie Spokojnym nie przynależących do innych kontynentów. Niektórzy pod pojęciem Oceanii rozumieją Australię i Oceanię. Podobnie jak w przypadku Australii pojawia się problem z klasyfikacją części obszarów, zwłaszcza Nowej Gwinei. Część badaczy zalicza ją do Azji, część do kontynentu Australia, a część właśnie do Oceanii. Ze względu na duże rozproszenie wysp po całym Pacyfiku, Oceania leży na wszystkich 4 półkulach Ziemi.
Oceania nie ma skrajnych punktów kontynentalnych, ponieważ nie jest kontynentem. De facto nie wylicza się także jej rozciągłości geograficznej, ale można to zrobić, uwzględniając skrajnie położone wyspy:
- Na północ – atol Kure w archipelagu Hawajów (28°25’N)
- Na południe – Wyspa Jacquemart w archipelagu Wysp Campbella (53°27’S)
- Na zachód – Wyspa Waigeo (130°28’E)
- Na wschód – Wyspa Sala y Gomez (105°28’W), część badaczy uznaje także Wyspę Wielkanocną (109°13’W)
Rozciągłości południkowa i równoleżnikowa Oceanii
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: https://pasarelapr.com/images/blank-map-of-the-pacific-ocean/blank-map-of-the-pacific-ocean-8.jpg
3. Podział Oceanii
Oceania dzieli się na 4 główne części: zachodnią Melanezję, północną Mikronezję, wschodnią Polinezję i południową Nową Zelandię. Część badaczy uznająca Australię za część Oceanii wyznacza także piątą część – Australazję, obejmującą kontynent Australię i przybrzeżne wyspy.
Podział Oceanii
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Oceania_UN_Geoscheme_Regions.svg/1920px-Oceania_UN_Geoscheme_Regions.svg.png
4. Obiekty na mapie Australii i Oceanii
Obiekty fizycznogeograficzne na mapie Australii i Oceanii
Źródło: http://www.swiatpodrozy.pl/k.php?kid=3&mapID=35#.XL8rf07VK70
5. Podział polityczny Australii i Oceanii
Podział polityczny Australii i Oceanii
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/77/Australia_and_Oceania-administrative_map_PL.png
Kontynent Australia obejmuje tylko jedno państwo – Australię (Związek Australijski). Natomiast cała Oceania łącznie z Australią liczy 14 państw i liczne terytoria zależne lub integralne części innych państw, należące do Australii, Nowej Zelandii, USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Japonii, Indonezji oraz Chile. Niektórzy badacze za 15-ty kraj Oceanii uznają Indonezję, której wschodnia część leży na zaliczanej do Oceanii wyspie Nowa Gwinea.
Największym krajem regionu jest oczywiście Australia (7,7 mln km²). Jest także krajem o największej liczbie ludności (ponad 25 milionów mieszkańców). Najmniejszym niepodległym państwem jest Nauru (21 km²). Najmniejszą liczbę ludności trudno ocenić, gdyż dwa państwa – Nauru i Tuvalu mają niemal identyczne zaludnienie, nieznacznie powyżej 11 000 mieszkańców (prawdopodobnie Tuvalu jest mniej zaludnione). Pod względem gęstości zaludnienia malutka wyspa Nauru jest w regionie bezkonkurencyjna (ponad 530 os./km²). Co zaskakujące, najbardziej zaludniony kraj – Australia, cechuje się najniższą gęstością zaludnienia (zaledwie 3,2 os./km²).
6. Podstawowe informacje o Australii i Oceanii
Powierzchnia: Australii – niecałe 7,7 mln km² (według polskich źródeł) lub 8,6 mln km² (według źródeł anglojęzycznych – z uwzględnieniem licznych wysp w tym Nowej Gwinei). W obu przypadkach Australia jest najmniejszym kontynentem. Powierzchnia Oceanii wynosi nieco ponad 1,2 mln km². Łączna powierzchnia Australii i Oceanii to niecałe 9 mln km² (dokładnie 8,9 mln km² według polskich źródeł), niektóre źródła anglojęzyczne podają mniejsze wartości. Różnica wynika z klasyfikacji części odleglejszych wysp i archipelagów do innych kontynentów.
Liczba ludności: Australii – ~25 milionów osób, Oceanii (wraz z Indonezyjską ludnością Nowej Gwinei) – ~21 milionów osób (bez niej około 17 milionów). Całkowita liczba ludności Australii z Oceanią to około 46 milionów osób (lub 42 miliony jeżeli nie uwzględniać Indonezyjskiej części Nowej Gwinei). Jedynie Antarktyda ma mniejszą liczbę ludności od Australii i Oceanii.
Średnia wysokość: Australii – 292 m.n.p.m. Australii z Oceanią – 330 m.n.p.m.
Najwyższy szczyt: Australii – Góra Kościuszki (2228-2230 m.n.p.m. według różnych źródeł) lub (jeżeli uwzględnić wyspy należące do Australii) – Mawson Peak (2745 m.n.p.m.). Oceanii – Puncak Jaya (w Indonezyjskiej części Nowej Gwinei – 4884 m.n.p.m.).
Najniższy punkt: Dno jeziora Eyre (~-12 m.n.p.m. lub -15 m.n.p.m. według różnych źródeł)
Deniwelacja kontynentu: Australii – między 2240 a 2760 m w zależności od przyjętych kryteriów. Oceanii – około 4900 m.
7. Cechy fizycznogeograficzne Australii i Oceanii
Australia (z Tasmanią) ma najniższy wskaźnik rozwinięcia linii brzegowej, której długość wynosi niecałe 20 tys. km i jest najkrótsza ze wszystkich kontynentów. Udział wysp i półwyspów jest znaczny tylko jeżeli oprócz Australii uwzględnimy całą Oceanię.
Wybrzeża Australii są w przeważającej większości niskie i wyrównane. W części południowej występują ponadto fragmenty wybrzeża klifowego i lagunowo-mierzejowego. Bardziej klifowe jest wybrzeże zachodnie. Znajdują się tutaj także elementy wybrzeża typu riasowego. Na północy oprócz wybrzeża niskiego występuje także wybrzeże namorzynowe oraz rafy koralowe, które dominują zwłaszcza we wschodniej części kontynentu. Oprócz raf koralowych na wschodzie Australii można napotkać wybrzeże mierzejowo-zalewowe.
Wybrzeża Oceanii są bardzo zróżnicowane. Cześć wysp ma charakter wulkaniczny. Występują liczne atole koralowe. Powszechne jest też wybrzeże namorzynowe.
Cechy fizycznogeograficzne Australii i Oceanii
Źródło: https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1Zf8dAOGcHOE/4/2QDcMFyFllLZoLesHVvZ9jljP6VnZp1W.png
Australia jest kontynentem najniżej położonym ze wszystkich (średnio 292 m.n.p.m., zaś z Oceanią – 330 m.n.p.m.). Najwyższym szczytem w części kontynentalnej jest Góra Kościuszki (2228-2230 m.n.p.m. według różnych źródeł) położona na wschodzie kontynentu w paśmie Wielkich Gór Wododziałowych. Wyższy jest Mawson Peak (2745 m.n.p.m.) położony na należącej do Australii wyspie Heard (wulkanicznej i niezamieszkałej). Z kolei najwyższym szczytem Oceanii jest Puncak Jaya (w Indonezyjskiej części Nowej Gwinei – 4884 m.n.p.m.). Najniżej położone jest Dno jeziora Eyre (~-12 m.n.p.m. lub -15 m.n.p.m. według różnych źródeł), więc deniwelacja kontynentu jest również najmniejsza wśród wszystkich kontynentów i wynosi zaledwie około 2240-2245 m. (lub do 4900 m. z uwzględnieniem Oceanii).
W rzeźbie terenu jedyne znaczenie mają Wielkie Góry Wododziałowe na wschodzie kontynentu, które blokują napływ wilgotnego powietrza znad Oceanu Spokojnego do wnętrza kontynentu. Australia jest kontynentem wybitnie nizinnym, gdzie obszary o wysokości poniżej 300 m.n.p.m. stanowią ponad 54% kontynentu, a łącznie prawie 85% jest poniżej 500 m.n.p.m. Obszary wysokogórskie ponad 2000 m.n.p.m. to niewiele ponad 3% kontynentu.
8. Budowa geologiczna Australii i Oceanii
Położenie Australii i Oceanii na płytach tektonicznych
Źródło: https://zywaplaneta.pl/wp-content/uploads/2012/01/Kry_litosfery.png
Cała Australia i część Oceanii znajdują się na Płycie Australijskiej. Większość Oceanii znajduje się na Płycie Pacyficznej. Budowa geologiczna Australii jest stara. Zachodnia część kontynentu pochodzi z prekambru, a wschodnia z paleozoiku. Góry na wschodnim wybrzeżu powstały w orogenezach: kaledońskiej i hercyńskiej. Jest to kontynent, gdzie nie wystąpiły fałdowania alpejskie.
W Oceanii dominują z kolei wyspy o genezie wulkanicznej oraz wyspy – atole koralowe. Liczne archipelagi powstały także w wyniku ruchów górotwórczych na granicy płyty Pacyficznej i Płyty Australijskiej – i mają genezę fałdowań alpejskich.
Zelandia – postulowany nowy kontynent
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Zealandia_topography.jpg/800px-Zealandia_topography.jpg
W 2017 r. grupa naukowców ogłosiła wyniki swoich badań, wskazujące, że Nowa Zelandia i inne wyspy na wschód od Australii nie są zwykłymi wyspami, ale pozostałością po dawnym kontynencie, który w wyniku ruchów tektonicznych i podniesienia poziomu morza – zapadł się. Naukowcy postulują uznanie tego odkrycia jako nowego kontynentu, ponieważ geologicznie spełnia on kryteria (znajduje się na płycie kontynentalnej, a nie oceanicznej – jak twierdzą naukowcy). Gdyby uznać Zelandię za nowy kontynent, jego większość powierzchni znajduje się pod wodą. Nawet gdyby wynurzył się w całości, byłby najmniejszym kontynentem – z powierzchnią około 2/3 powierzchni Australii.
9. Klimat Australii i Oceanii
Głównymi czynnikami klimatotwórczymi Australii są:
- Szerokość geograficzna – przez środek kontynentu przebiega Zwrotnik Koziorożca, co determinuje klimat większości kontynentu.
- Prądy morskie – Na zachodzie zimny prąd Zachodnioaustralijski radykalnie zmniejsza i tak niskie (ze względu na położenie na zwrotniku) opady, a na wschodzie ciepły prąd Wschodnioaustralijski (oraz jego odnogi na południu i północy kontynentu) przynoszą znaczące opady, tworząc teren zdatny do zamieszkania.
Prądy morskie wokół Australii
Źródło: http://static.scholaris.pl/main-file/103/prady-morskie_60822.jpg
Pozostałe czynniki klimatotwórcze to:
- Cyrkulacja atmosferyczna w strefie równikowej wpływa na większe opady na północy Australii i na Nowej Gwinei.
- Południkowy układ Wielkich Gór Wododziałowych odcina wnętrze kontynentu od opadów niesionych przez prąd Wschodnioaustralijski. Na klimat Tasmanii oraz Nowej Zelandii ma ponadto pewne oddziaływanie zimny prąd – Dryf Wiatrów Zachodnich.
- Niewielkie wysokości nad poziomem morza ocieplają kontynent, a jedyne ochłodzenie związane z wysokością następuje w Wielkich Górach Wododziałowych.
- Duża zwartość kontynentu i mało rozwinięta linia brzegowa wysuszają wnętrze lądu.
W Australii w zasadzie występuje tylko kilka stref klimatycznych.
Strefy klimatyczne Australii i otaczających wysp Oceanii
Źródło: https://static.epodreczniki.pl/portal/f/res-minimized/RfJzgA8EljjNI/4/960/10Xe3n3Cprt9V3cquMYlDIGWpKaQhwj4.png
1. Klimat równikowy (wilgotny) – obejmuje wyspę Nowa Gwinea oraz niektóre wyspy Oceanii (Melanezji, Polinezji i Mikronezji położonych na linii równika). Cechuje się stałą temperaturą około 27 stopni Celsjusza i bardzo dużymi opadami przez cały rok.
Lae, Papua-Nowa Gwinea
Źródło: https://images.climate-data.org/location/1272/climate-graph.png?escpb=184-0
2. Klimat podrównikowy (wilgotny) – obejmuje środkowo-północne wybrzeże Australii oraz część wysp Melanezji i Polinezji. Bardzo podobny do klimatu równikowego, ze stałą temperaturą w okolicach 27 stopni Celsjusza (choć podlegającym niewielkim wahaniom) przez cały rok oraz dużymi opadami, jednak z wyraźnie zaznaczającą się porą deszczową (latem) i suchą (zimą).
Darwin, Australia – Terytorium Północne
Źródło: https://images.climate-data.org/location/6322/climate-graph.png?escpb=184-0
3. Klimat zwrotnikowy suchy – obejmuje największą część Australii – całe centrum kontynentu wzdłuż Zwrotnika Koziorożca, od zachodniego wybrzeża aż po Wielkie Góry Wododziałowe. Cechuje się najwyższymi temperaturami latem i dość dużą amplitudą oraz bardzo niskimi lub wręcz prawie zerowymi opadami.
Alice Springs, Australia – Australia Zachodnia
Źródło: https://images.climate-data.org/location/586/climate-graph.png?escpb=184-0
4. Klimat zwrotnikowy wilgotny – zmodyfikowana przez ciepły prąd morski, deszczowa odmiana klimatu zwrotnikowego. Obejmuje wąski pas wschodniego wybrzeża Australii. Maksymalna temperatura jest wyższa niż w klimacie równikowym, zaznacza się jednak pewna amplituda temperatury. Opady są na poziomie podobnym do klimatu podrównikowego, choć pora sucha i deszczowa nie jest zaznaczona tak wyraźnie.
Brisbane, Australia – Queensland
Źródło: https://images.climate-data.org/location/6171/climate-graph.png?escpb=184-0
5. Klimat podzwrotnikowy suchy – jest strefą przejściową między śródziemnomorską, a pustynną wersją klimatu. Obejmuje pas terenu na szerokościach geograficznych między 30° a 33° S. Cechuje się bardzo gorącym latem oraz łagodną, ale dużo chłodniejszą zimą (z temperaturą minimalną około 10 stopni Celsjusza). Amplituda jest wysoka lub bardzo wysoka, a opady bardzo niskie.
Merredin, Australia – Australia Zachodnia
Źródło: https://images.climate-data.org/location/9849/climate-graph.png?escpb=184-0
6. Klimat podzwrotnikowy wilgotny – obejmuje południowo-zachodnie i południowo-wschodnie wybrzeże Australii. W jego obrębie znajdują się największe miasta kontynentu – Sydney i Melbourne oraz stolica kraju – Canberra. Ponadto północna Tasmania i Wyspa Północna oraz północna część Wyspy Południowej w Nowej Zelandii (wraz z Wellington – stolicą kraju). Jest nieco chłodniejszą wersją klimatu zwrotnikowego wilgotnego, z dość równomiernymi, wysokimi opadami przez cały rok, gorącym latem i łagodną zimą ze średnią temperaturą powyżej 10 stopni Celsjusza przy zauważalnej, dość dużej amplitudzie temperatury.
Melbourne, Australia – Wiktoria
Źródło: https://images.climate-data.org/location/764100/climate-graph.png?escpb=184-0
Auckland – Nowa Zelandia
Źródło: https://images.climate-data.org/location/3605/climate-graph.png?escpb=184-0
7. Klimat umiarkowany (ciepły, morski) – w samej Australii nie występuje, obejmuje jednak południową część zaliczanej do niej Tasmanii oraz większość Wyspy Południowej w Nowej Zelandii. Choć ten klimat ma różne cechy w róznych miejscach świata, tutaj charakteryzuje się relatywnie małą amplitudą temperatury, ze względu na wybitnie nadmorskie położenie. Opady są dosyć duże i raczej wyrównane przez cały rok. Minimalna temperatura spada poniżej 10 stopni Celsjusza, ale rzadko poniżej zera. Lata są łagodne, z temperaturą około 15 stopni Celsjusza.
Dunedin, Nowa Zelandia
Źródło: https://images.climate-data.org/location/5745/climate-graph.png?escpb=184-0
10. Krajobrazy, fauna i flora Australii i Oceanii
Większość obszaru Australii nie nadaje się do zamieszkania, ze względu na niekorzystne warunki klimatyczne. Brak opadów na znacznej większości kontynentu doprowadził do powstania rozległych pustyń, co czyni kontynent drugim najbardziej pustynnym po Antarktydzie.
Australia na zdjęciach satelitarnych – obszar pustyń wyraźnie widoczny
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Australia_satellite_plane.jpg/1280px-Australia_satellite_plane.jpg
Na zachodzie kontynentu znajdziemy aż 6 dużych pustyń: Wielką Pustynię Piaszczystą, Pustynię Gibsona, Wielką Pustynię Wiktorii, Pustynię Simpsona, Tanami i Małą Pustynię Piaszczystą. Większość tych pustyń – zgodnie z nazwą, ma charakter piaszczysty. Częściowo porośnięte są przez prymitywną roślinność, a piasek ma charakterystyczny czerwony kolor (ze względu na zawartość żelaza).
Wielka Pustynia Piaszczysta
Źródło: https://i.pinimg.com/originals/e5/32/fe/e532feba03f8d0eef333140fbc138871.jpg
Pustynne krajobrazy wzbogaca położony w centrum kontynentu, na Wielkiej Pustyni Piaszczystej twardzielec, powszechnie uważany za jeden z największych kamieni na świecie – Ayers Rock znane też jako Uluru (będący przy okazji świętą góra Aborygenów). Formacja skalna liczy około 350 m wysokości i niemal 9 kilometrów obwodu.
Ayers Rock – Uluru
Źródło: https://img.theculturetrip.com/768×432/wp-content/uploads/2017/08/uluru_helicopter_view_cropped.jpg
W miejscach, gdzie pojawia się deszcz, krajobrazy znacznie różnią się od pustynnego. Nowa Gwinea leżąca w klimacie równikowym pokryta jest przez las równikowy (dżunglę). Z kolei północne wybrzeża Australii cechują się występowaniem lasów namorzynowych (zwanych również mangrowymi) – zanurzone w wodzie drzewa porastające linię brzegową i ujściowe odcinki rzek, których nagie korzenie wyłaniają się z morskiej wody.
Lasy namorzynowe (mangrowe) w północnej Australii
Źródło: https://www.abc.net.au/cm/rimage/10524720-16×9-large.jpg?v=2
Ze względu na szybkie odseparowanie się Australii od innych kontynentów, szacuje się, że aż 85% gatunków roślin i zwierząt to endemity, czyli gatunki gdzie indziej niespotykane. Do bardzo znanych gatunków należą: stekowce (np. dziobak, kolczatka) i torbacze (koala, kangur). Inne ciekawe gatunki to diabeł tasmański czy ptaki – emu i kazuar. Najbardziej znaną rośliną pochodzącą z tego rejonu świata jest Eukaliptus.
Kangur – przedstawiciel torbaczy
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Macropus_agilis.jpg/1920px-Macropus_agilis.jpg
Nie tylko zwierzęta i rośliny lądowe należą do wyjątkowych. U północno-wschodnich wybrzeży Australii, na dnie Morza Koralowego rośnie Wielka Rafa Koralowa – największe takie nagromadzenie koralowców (czyli zwierząt z rodziny parzydełkowców) na świecie. Jest nawet widoczna z kosmosu. Te piękne, kolorowe pokrywy przyciągają co roku tysiące turystów, jednak rosnące zanieczyszczenie środowiska może zagrozić ich istnieniu.
Koralowe Wielkiej Rafy Koralowej
Źródło: https://portdouglasmeridian.com/wp-content/uploads/2015/06/feature-703×444.jpg
Również w Oceanii możemy spotkać ciekawe krajobrazy. Wiele z wysp Oceanii ma pochodzenie wulkaniczne. Część z nich stała się później atolami koralowymi.
Schemat powstawania atoli koralowych
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Atoll_forming-i18.png/800px-Atoll_forming-i18.png
Atole koralowe to wyspy o kształcie pierścienia wypełnionego w środku wodą morską. Powstają w wyniku nadbudowywania brzegów wyspy wulkanicznej przez koralowce, których ciężar doprowadza z czasem do zatopienia stożka wulkanicznego.
Atol koralowy – Wyspy Cooka
Źródło: https://www.buckil.com/buckil_image/1510269963Atol.jpg
11. Wody Australii i Oceanii
Australia jest kontynentem ubogim w wody powierzchniowe. Większość rzek ma charakter okresowy – pojawiają się w porze deszczowej, a potem wysychają. W południowo-wschodniej, bardziej deszczowej części kontynentu występuje stała, najdłuższa w Australii rzeka – Murray (o długości według różnych źródeł – 2508 – 2575 km), która wspólnie z rzeką Darling tworzy system rzeczny o długości między 3375 km – 3750 km według różnych źródeł.
Rzeka Murray
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/MurrayBridgeMurrayRiver.JPG/1920px-MurrayBridgeMurrayRiver.JPG
Jezior również jest niewiele, a większość z nich podobnie jak rzeki – jest okresowa. Największym jeziorem jest słonowodne Eyre. Jego powierzchnia zmienia się, jednak zwykle, nawet w porze suchej – znajduje się w nim chociaż niewielka ilość wody. Maksymalne rozmiary jezioro osiąga zaledwie kilka razy w ciągu stu lat. Powierzchnia może osiągać nie więcej niż 9500 km².
Jezioro Eyre z lotu ptaka
Źródło: http://australias-physical-features-is.weebly.com/uploads/3/0/2/6/30267085/8468912_orig.jpg
Choć zbiorników wody powierzchniowej jest niewiele, należy do nich także niezwykle ciekawe Jezioro Hillier położone na wyspie Middle u południowych wybrzeży Australii. To słonowodne jezioro ma różowy kolor, który spowodowany jest bytującym w nim glony Dunaliella salina.
Jezioro Hillier
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Lake_Hillier_2_Middle_Island_Recherche_Archipelago_NR_IV-2011.JPG/1280px-Lake_Hillier_2_Middle_Island_Recherche_Archipelago_NR_IV-2011.JPG
Ubóstwu wód powierzchniowych rekompensowane jest przed bogate zasoby wód podziemnych. W Australii znajdują się liczne baseny artezyjskie, z których woda pod ciśnieniem wydobywa się na powierzchnię. Największym z nich jest Wielki Basen Artezyjski, który zajmuje nawet 1,6 mln km².
Rozmieszczenie basenów artezyjskich w Australii
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Zagadnienia_wodne_Australii_i_Oceanii.svg/940px-Zagadnienia_wodne_Australii_i_Oceanii.svg.png
Wydostanie się wody ze studni artezyjskiej jest możliwe dzięki oddziaływaniu ciśnienia i powolnemu żłobieniu warstwy skał nieprzepuszczalnych.
Schemat studni artezyjskiej i subartezyjskiej
Źródło: Opracowanie własne – Krzysztof Grabias.
12. Gleby Australii i Oceanii
Na całym kontynencie gleby są raczej słabe. Na wschodnim wybrzeżu dominują czerwono i żółtoziemy, w wyżej położonych okolicach górskich przechodząc w leśne gleby brunatne. W strefie równikowej i części strefy podrównikowej pojawiają się czerwonożółte gleby ferralitowe. W pasie wyżyn na wschodzie kraju można jeszcze doświadczyć czerwonobrunatnych gleb sawann. W dolinach dużych rzek występują mady. W centrum i na zachodzie kraju występują słabe gleby pustynne, często zasolone.
Brak komentarzy