Etiopia to kraj, który jako jeden z nielicznych nie stał się kolonią żadnego europejskiego kraju, aż do podboju przez Włochy w 1936 roku (na krótko). Państwo ma powierzchnię 1 127 127 km2 i mieszka w nim ponad 105 mln obywateli.

Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)


Afryka

VII Głód w Etiopii

1. Podstawowe informacje o Etiopii

Etiopia jest położona we wschodniej Afryce, w tak zwanym „rogu Afryki”, na północ od równika. Stolicą kraju jest Addis Abeba z ponad 3,5 mln mieszkańców. W całym państwie o powierzchni ponad 127 tys. km2 mieszka ponad 105 mln obywateli.

Położenie Etiopii na mapie Afryki

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Location_Ethiopia_AU_Africa.svg/1024px-Location_Ethiopia_AU_Africa.svg.png

Flaga Etiopii

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Flag_of_Ethiopia.svg/720px-Flag_of_Ethiopia.svg.png

Herb Etiopii

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Coat_of_arms_of_Ethiopia.svg/468px-Coat_of_arms_of_Ethiopia.svg.png

Etiopia jest krajem dotkniętym problemem głodu i jest jednym z najmocniej cierpiących pod tym względem krajów świata. Wpływ mają na to zróżnicowane czynniki.

2. Pojęcie głodu

Dorosły człowiek pownien spożywać minimum około 2500 kcal dziennie. Niedożywienie, które oznacza spożywanie mniejszej niż zalecana ilości kalorii i w konsekwencji podobnie jak głód, może prowadzić do obniżenia masy ciała i utraty sił, lecz nie prowadzi do śmierci. Głód to pojęcie bardziej daleko idące, oznaczające długotrwałe ograniczenie lub pozbawienie człowieka pożywienia, skutkujące stopniowym obniżeniem masy ciała i utratą sił witalnych, aż do całkowitego wycieńczenia, a nawet śmierci. Ostatnim istotnym dla zdefiniowania problemów Afryki pojęć, jest głód utajony, który oznacza spożywanie wystarczającej ilości kalorii, ale pozbawionej wybranych, niezbędnych składników odżywczych, co w konsekwencji może prowadzić do różnych chorób.

3. Zjawisko niedożywienia i głodu na świecie

Problem głodu i niedożywienia dotyczy przede wszystkim Afryki, zwłaszcza jej środkowej i wschodniej części. Ponadto niektóre obszary Azji i Ameryki Południowej, są w mniejszym stopniu dotknięte tym problemem.

Niedożywienie na świecie w 2013 roku według danych ONZ

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/78/Percentage_population_undernourished_world_map.PNG

Problem głodu na świecie według Global Hunger Index w 2017 roku

Źródło: https://images.mapsofworld.com/answers/2018/07/world-map-global-hunger-index.jpg

Zarówno w mapie niedożywienia jak i głody, Etiopia oraz region środkowo-wschodniej Afryki są obszarami największego występowania tego problemu na świecie. Szacuje się, że z problemem głodu i niedożywienia na poważnie zmaga się 1/3 krajów świata, a problemem może być dotkniętym nawet 800 mln ludzi. Szczególnie narażone na ten problem są dzieci do 5 roku życia, które są najczęstszymi ofiarami śmiertelnymi.

Śmiertelność z powodu głodu jest problemem dla statystyki, ze względu na bardzo różne dane. Ostrożne szacunki mówiąc o kilkuset tysiącach ludzi umierających co roku z głodu. Raporty niektórych organizacji humanitarnych mówią nawet do 20 milionów osób rocznie. Problem może wynikać z metodologii, organizacje humanitarne podają dane o śmierci osób z powodu głodu oraz innych przyczyn spowodowanych głodem.

4. Przyczyny głodu i niedożywienia w Etiopii

Za problem głodu na świecie, w Afryce i samej Etiopii odpowiada co najmniej kilka czynników. Pierwszą z nich jest grupa czynników przyrodniczych:

  • Warunki geograficzne – Etiopia częściowo leży w niesprzyjającym klimacie podrównikowym o bardzo krótkiej porze deszczowej. Gleby naturalnie występujące w Etiopii są słabe, a znaczna część państwa, zwłaszcza północna i wschodnia, jest pokryta pustynią i półpustynią. Ponadto szacuje się, że w wyniku nieumiejętnie prowadzonego rolnictwa, znacząca większość gleb w Etiopii została wyjałowiona.

Klimat w Dolo we wschodniej Etiopii

Źródło: https://images.climate-data.org/location/765823/climate-graph.png
  • Istotnym problemem są częste klęski żywiołowe – zwłaszcza susze nawiedzające państwa regionu, które dramatycznie pogarszają i tak już ciężką sytuację.
  • Plagi szkodników, zwłaszcza szarańczy nie oszczędzają Etiopii i są kolejną z przyczyn ograniczenia produkcji rolnej.

Poza niekorzystnymi warunkami naturalnymi, także działalność człowieka, w istotny sposób przyczynia się do spotęgowania problemu. Do przyczyn społeczno-ekonomicznych należą:

  • Bardzo wysoki przyrost naturalny, przerastający zdolność rozwojową państwa. W praktyce oznacza to, że ludzi przybywa szybciej, niż jest w stanie rozwinąć się gospodarka i infrastruktura, która by tych ludzi obsłużyła. Przyrost naturalny w Etiopii wynosi 29‰ i jest jednym z najwyższych na świecie. W praktyce oznacza to, że co roku liczba mieszkańców Etiopii zwiększa się o około 3 miliony.
  • Podobnie jak w całej Afryce, rolnictwo w Etiopii jest słabo rozwinięte i prowadzi do wyjałowienia i tak mało urodzajnych gleb.
  • Wschodnia Afryka jest miejscem konfliktów zbrojnych, zwłaszcza w sąsiedniej Somalii, skąd do Etiopii często przybywają uchodźcy, pogarszając bardzo złą sytuację humanitarną kraju.
  • Kraj jest bardzo słabo rozwinięty gospodarczo, a 80% ludności pracuje w rodzinnych gospodarstwach rolnych i jest bardzo ubogich, przez co zakup żywności zza granicy nie jest możliwy.

5. Głód teraz i w przeszłości

Dzisiejsza niekorzystna sytuacja jest znacząco lepsza od tej, notowanej w niedawnej przeszłości, mimo iż w tym czasie zaludnienie kraju wzrosło o kilkadziesiąt procent. Jeszcze w 1991 r. uważano, że 75% mieszkańców Etiopii jest niedożywionych (dziś nieco ponad 30%). Największa klęska głodu nawiedziła Etiopię w latach 80-tych.

Mimo trudnych warunków gospodarka Etiopii dość szybko się rozwija, dzięki czemu problem głodu i niedożywienia zmniejsza się. Poprawia się także zdolność produkcji żywności i zmechanizowanie rolnictwa.

6. Pomoc humanitarna a głód w Afryce

Choć wydaje się oczywiste, że głodującym dzieciom trzeba pomóc by uchronić je od śmierci, sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana. Liczba mieszkańców Etiopii co roku zwiększa się dynamicznie, a głód jest biologiczną barierą ograniczającą ten przyrost. Ciągłe przekazywanie żywności Afryce (i Etiopii) na pewien czas zlikwidowałoby problem głodu, co przyczyniłoby się do jeszcze większego przyrostu ludności, której trzeba by przekazywać coraz więcej żywności. To błędne koło musiałoby się skończyć w momencie, kiedy żywności zabrakłoby samym pomagającym i doprowadziłoby to do największej klęski głodowej w historii świata. Dalsze uzależnienia państw Afryki od pomocy humanitarnej w praktyce pozbawia te kraje suwerenności i na nowo czyni koloniami bogatych żywicieli. Poza tym pomaganie głodującym tworzy fałszywe wrażenie, że sytuacja jest korzystna i zniechęca do podejmowania reform w samych krajach zagrożonych głodem, w celu jego ograniczenia.

Pomoc humanitarna ma najczęściej charakter przekazywania żywności

Źródło: http://svet.charita.cz/res/archive/006/000866.jpg

Rzeczywista pomoc dla Afryki, nie powinna się opierać wyłącznie na przekazywaniu jej żywności, ale przede wszystkim na edukacji, budowie infrastruktury, rozwoju służby zdrowia i wspieraniu rozwoju gospodarki, a zwłaszcza modernizacji rolnictwa Etiopii, aby kraj stał się samowystarczalny. Istotnym czynnikiem, który ograniczyłby głód w Afryce, jest promowanie skutecznych metod planowania rodziny i antykoncepcji, aby ograniczyć galopujący przyrost naturalny. Napotyka to jednak opór obu dominujących w Afryce religii – katolicyzmu i islamu, które sprzeciwiają się wszelkim formom ingerencji w płodność.


Społeczność światowa mogłaby także w większym stopniu ingerować w ciągle nawiedzające Afrykę konflikty zbrojne, w celu stabilizacji sytuacji politycznej. Niekończące się wojny są jednym z ważnych czynników sprzyjających występowaniu głodu.