Ameryka uznawana jest za jeden region geograficzny i de facto dwa oddzielne kontynenty – Amerykę Północną oraz Amerykę Południową. Podział tego połączonego obszaru wynika z olbrzymiego zróżnicowania kulturowego oraz pewnego zróżnicowania geograficznego obu regionów.

Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)


Ameryki

I Podział i położenie Ameryk

Obszar Ameryk

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Americas_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-Americas_%28orthographic_projection%29.svg.png

1. Ameryka Północna

Formalnie między Amerykami nie ma granicy morskiej, a jedynie sztucznie wykopany Kanał Panamski. Za granicę między kontynentami przyjmuje się jednak najwęższe miejsce Przesmyku Panasmkiego, co de facto oznacza, że państwo Panama znajduje się na dwóch kontynentach, choć zalicza się je  do Ameryki Północnej.

Obszar zaliczany do Ameryki Północnej

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Location_North_America.svg/1024px-Location_North_America.svg.png

Ameryka Północna obejmuje część kontynentalną na północ od Przesmyku Panamskiego (gdzie przebiega granica z Ameryką Południową) oraz przybrzeżne wyspy na Oceanie Atlantyckim min. Antyle (Karaiby) i Arktycznym Grenlandię czy wyspy Archipelagu Arktycznego, a także niektóre wyspy na Oceanie Spokojnym (np. Aleuty). Od północny kontynent oblewa Ocean Arktyczny, od wschodu Ocean Atlantycki a od zachodu Ocean Spokojny.

Stały kontynent znajduje się na dwóch półkulach: północnej i zachodniej, a skrajnymi punktami w takim ujęciu są:

  • Na północ – punkt na Półwyspie Murchisona (71°58’N / 72°00’N według różnych źródeł)
  • Na południe – Przylądek Mariato (7°12’N)
  • Na zachód – Przylądek Księcia Walii (168°05’W)
  • Na wschód – przylądek Saint Charles (55°37’W / 55°40’W według różnych źródeł)

Przy tak uwzględnionych skrajnych punktach, rozciągłości wynoszą odpowiednio: południkowa – 64°46′ czyli około 7202 km, a równoleżnikowa 112°25′.

Jeżeli uwzględnić przybrzeżne wyspy, to Ameryka Północna leży na półkulach: północnej, zachodniej i wschodniej, a skrajnymi punktami są:

  • Na północ – punkt na Wyspie Kaffeklubben (83°40’N). W przeszłości za najdalej wysunięty uważano Półwysep Morris Jesup (83°37’N).
  • Na południe – punkt na Wyspie Kokosowej (5°32’N)
  • Na zachód – Przylądek Wrangla (172°25’E / 175°28’E według różnych źródeł)
  • Na wschód – Przylądek Północno-Wschodni (o niejednoznacznych współrzędnych 11°40’W lub 11°19’W według różnych źródeł)

Rozciągłości południkowe Ameryki Północnej

Źródło: Opracowanie własne.

Rozciągłości równoleżnikowe Ameryki Północnej

Źródło: Opracowanie własne.

2. Ameryka Południowa

Obszar zaliczany do Ameryki Południowej

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/South_America_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-South_America_%28orthographic_projection%29.svg.png

Ameryka Południowa obejmuje część kontynentalną na południe od Przesmyku Panamskiego oraz niewielką ilość przybrzeżnych wysp min. Galapagos na Oceanie Spokojnym czy Falklandy (Malwiny) oraz Georgia Południowa na Oceanie Atlantyckim. Kontynent oblewa od zachodu Ocean Spokojny a od wschodu Ocean Atlantycki. Nieco na południe od Ameryki Południowej wyróżnia się także Ocean Południowy, ale jego graniczenie z tym kontynentem jest dość kontrowersyjne i raczej nieuznawane. Jeżeli przyjąć archipelag Georgia Południowa za część Ameryki Południowej, to formalnie jego południowa wyspa – Wyspa Cooka, znajduje się tuż przy granicy uznawanej za granicę Oceanu Południowego, ale jednak o około pół stopnia na północ od niego.

Zarówno stały kontynent jak i z przybrzeżne wyspy znajdują się na trzech półkulach: północnej, południowej i zachodniej. Skrajny punktami kontynentu są:

  • Na północ – Przylądek Gallinas (12°25’N / 12°27’N według różnych źródeł)
  • Na południe – Przylądek Froward (53°54’S)
  • Na zachód – Przylądek Parinas (81°20’W)
  • Na wschód – Przylądek Branco znany także pod nazwą Przylądek Seixas (34°47’W)

Przy tak uwzględnionych skrajnych punktach, rozciągłość południkowa wynosi 66°19′ czyli 7375 km, z kolei równoleżnikowa 46°33′.

Skrajnymi punktami z uwzględnieniem przybrzeżnych wysp są:

  • Na północ – punkt na Wyspie Santa Catalina (13°24’N)
  • Na południe – punkt na Wyspie Cooka (59°29’S)
  • Na zachód – punkt na Wyspie Motu Nui (109°27’W)
  • Na wschód – punkt na Wyspie Montagu (26°16’W)

Przy tak uwzględnionych skrajnych punktach, rozciągłość południkowa wynosi 72°53′ czyli 8104 km, z kolei równoleżnikowa 83°11′.

Rozciągłości południkowe Ameryki Południowej

Źródło: Opracowanie własne.

Rozciągłości równoleżnikowe Ameryki Południowej

Źródło: Opracowanie własne.

3. Ameryka Centralna, Środkowa i Łacińska

Poza podziałem na Amerykę Północną i Południową istnieją także inne. Ze względu na specyfikę regionu, wyróżnia się także pojęcie Ameryki Centralnej, czyli obszar ciągnący się od przesmyku Tehuantepec w Meksyku do Przesmyku Panamskiego, a więc obszar oddzielony dwoma głównymi przewężeniami od pozostałych części Ameryk.

Obszar zaliczany do Ameryki Centralnej

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Central_America_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-Central_America_%28orthographic_projection%29.svg.png

Ameryka Centralna obejmuje państwa: Belize, Kostarykę, Salwador, Gwatemalę, Honduras, Nikaraguę oraz częściowo Panamę i Meksyk.

Nieco szerszym jest pojęcie Ameryki Środkowej. Poza Ameryką Centralną (czyli obszarem od przesmyku Tehuantepec w Meksyku do Przesmyku Panamskiego) obejmuje także archipelag Antyli czyli de facto wszystkie wyspy na Morzu Karaibskim.

Obszar zaliczany do Ameryki Środkowej

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Middle_America_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-Middle_America_%28orthographic_projection%29.svg.png

Ameryka Środkowa obejmuje wszystkie państwa Ameryki Centralnej (Belize, Kostarykę, Salwador, Gwatemalę, Honduras, Nikaraguę Panamę oraz częściowo Meksyk) a także następujące kraje: Antigua i Barbuda, Bahamy, Barbados, Dominika, Dominikana, Grenada, Haiti, Jamajka, Kuba, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny) oraz terytoria zależne innych państw (min. Portoryko – USA oraz wyspy zależne od państw Europejskich – Francji, Holandii i Wielkiej Brytanii). Niektórzy badacze błędnie zaliczają do Ameryki Środkowej także leżące w Ameryce Południowej Kolumbie i Wenezuelę, a nawet Gujanę.

Geologicznym kryterium wydzielenia Ameryki Środkowej jest położenie na Karaibskiej płycie tektonicznej.

Zarówno Ameryka Środkowa jak i Ameryka Centralna wydzielone są wyłącznie z Ameryki Północnej (lub prawie wyłącznie, jeżeli uwzględnić niektóre wyspy o spornej przynależności).

Ostatnim kryterium podziału Ameryk jest kryterium kulturowe. W ten sposób z obszaru obu Ameryk wydzielono Amerykę Łacińską.

Obszar zaliczany do Ameryki Łacińskiej

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Latin_America_%28orthographic_projection%29.svg/220px-Latin_America_%28orthographic_projection%29.svg.png


Do Ameryki Łacińskiej zalicza się wszystkie kraje Ameryk, w których używanym językiem jest język z rodziny łacińskiej (hiszpański, portugalski lub francuski). De facto oznacza to prawie cały obszar na południe od Stanów Zjednoczonych, za wyjątkiem terytoriów zamorskich Wielkiej Brytanii i Holandii na Karaibach oraz bez Belize, a także bez Gujany, Surinamu i Falklandów (oraz niektórych pomniejszych wysp) w Ameryce Południowej. Niektórzy do Ameryki Łacińskiej zaliczają także niektóre Stany Stanów Zjednoczonych (Kalifornię, Arizonę, Nowy Meksyk i Teksas) oraz Kanadyjski Quebec ze względu na duży udział ludności odpowiednio hiszpańskojęzycznej i francuskojęzycznej.