Zadania i rozwiązania z egzaminu gimnazjalnego z geografii z 2017 roku. Schematy myślowe prowadzące do skutecznego rozwiązania zadań. Szczegółowe sposoby wykonywania poleceń.

Egzamin gimnazjalny 2017


W 2017 roku pojawiły się zadania:

  • jedno zadanie z geografii regionalnej świata
  • dwa z geografii astronomicznej
  • jedno ze stref klimatyczno-roślinno-glebowych
  • jedno z analizowania tabeli
  • jedno z geografii gospodarczej Polski i regionów Polski (w oparciu o mapę)

Zadania i rozwiązania:

Południk 0° oznaczony na mapie przechodzi przez Europę, Afrykę i Antarktydę, nie przechodzi przez Azję. Przez Azję przechodzi też tylko zwrotnik Raka (północny zwrotnik), natomiast Zwrotnik Koziorożca przechodzi przez: Amerykę Południową, Afrykę i Australię.

Pierwsze zdanie jest fałszywe.

Źródło: http://www.wiking.edu.pl/upload/przyroda/images/Skontynenty4.jpg

Zgodnie z podziałem świata na Oceany (tu brakuje jeszcze Oceanu Południowego – wokół Antarktydydy), również Ameryka Północna oblewana jest wodami oceanów: Arktycznego, Atlantyckiego i Spokojnego.

Drugie zdanie jest fałszywe.

21.1:

Gdy w Warszawie jest godzina 00:00 (północ) czasu słonecznego, a w jakiejś okolicznej stolicy 23:26, to możemy obliczyć, że różnica czasu słonecznego wynosi 34 minuty. Wiedząc, że 1° = 4 minuty czasu słonecznego: 34/4 = 8,5° = 8°30′. Z pośród zaproponowanych odpowiedzi tylko Rzym jest w takiej odległości od Warszawy (21°-8°30’=12°30″). Jednak nawet bez obliczenia łatwo odgadnąć poprawną odpowiedź. Pozostałe stolice są daleko, a godzina jest bardzo podobna do tej w Warszawie, więc musi to być jakieś pobliskie miejsce.

Poprawna odpowiedź to D.

21.2:

Słońce w zenicie (a więc pod kątem 90°) znajduje się dwukrotnie tylko w obszarze między dwoma zwrotnikami: Raka i Koziorożca, a więc między 23°26’N i 23°26’S (rysunek poniżej), ponieważ są to miejsca maksymalnego pionowego wychylenia Ziemi w kierunku Słońca:

Kolejne stolice oznaczyłem czerwonymi kropkami i literami (B – Brasilia, S – Santiago, C – Canberra, R – Rzym), a zakreskowany obszar to miejsce, gdzie słońce dwukrotnie w ciągu roku góruje pod kątem 90°S. Tylko Brasilia ma szerokość geograficzną (15°47’S) w przedziale między 23°26’S i 23°26’N.

Poprawna odpowiedź to A.

Ten dziwny wykres, raczej typowy dla biologii niż geografii (brak wartości zjawiska), pokazuje rozmieszczenie różnych typów form roślinności w zależności od wielkości opadów i temperatury. Niektóre typy zostały już dopasowane.

Numerem 1 oznaczono typ, który cechuje się wysoką, ale dość rozciągniętą (duża amplituda) temperaturą i jednocześnie prawie zerowymi opadami. Takim obszarem jest pustynia.

Numer 2 to teren o bardzo niskiej temperaturze i bardzo niskich opadach. Jest to tundra.

Numer 3 to obszar gdzie jest zarówno bardzo gorąco jak i bardzo dużo pada. To typowe dla wilgotnego lasu równikowego.

Nawet jednak nie wiedząc tego, można poprawnie odpowiedź na to pytanie ponieważ pustynia dwukrotnie pojawia się jako proponowana pierwsza odpowiedź, tundra dwukrotnie jako druga, a wilgotny las równikowy dwukrotnie jako trzecia.

Poprawna odpowiedź to A.

Informacje o intensywności różnych typów wietrzenia zostały zawarte w tekście. Cechami klimatu równikowego wybitnie wilgotnego (co możemy sprawdzić w poprzednim zadaniu) są: wysoka i stała temperatura (mała amplituda) oraz duże opady (dużo wody). Takie warunki bardzo sprzyjają wietrzeniu chemicznemu, natomiast są bardzo niekorzystne dla wietrzenia fizycznego.

Poprawna odpowiedź to C.

Sprawdźmy poprawność każdego ze zdań:

Najwięcej miast (109) znajdowało się w województwie wielkopolskim (29,8 tys. km2 powierzchni), tymczasem największą powierzchnię miało mazowieckie (35,5 tys. km2). Zdanie A jest błędne.

Wskaźnik urbanizacji (czyli procent ludności miejskiej) najwyższy był w województwie śląskim (77,3%), gdzie było 71 miast, podczas gdy w wielkopolskim było ich aż 109. Zdanie B również nie jest poprawne.

Najmniej miast było w świętokrzyskim (31), a jego gęstość zaludnienia to (liczba ludności przez powierzchnię) 107,9 os/km2. Inne województwa miały następującą gęstość: mazowieckie – 150,3, śląskie – 372,8, wielkopolskie – 116,5. Faktycznie w świętokrzyskim jest najmniej miast i gęstość zaludnienia jest najniższa. Jest to prawidłowa odpowiedź.

W najmniejszym województwie (świętokrzyskie) mieszkało najwięcej osób na wsi (przeciwieństwo ludności miasta), z kolei najmniej na wsi mieszkało w nieco większym śląskim. Zdanie D jest nieprawdziwe.

Poprawna odpowiedź to C.


To jedno z najtrudniejszych zadań pojawiających się na egzaminie gimnazjalnym w części z geografii. Na mapie przedstawiono miejsca wydobycia różnych surowców. Wyżyna lubelska to okolice na wschód od Lublina, natomiast wyżyna Kielecko-Sandomierska to obszar między Kielcami i Wisłą (symbol Siarki u zbiegu Wisły i Sanu). Na obu tych obszarach powtarza się grupa surowce skalne (wapienie, kreda, piaskowiec). Pytanie co można z nich wyprodukować?

Koks to produkt węglowy. Mógłby być na Wyżynie Lubelskiej, ale węgla nie ma w Kielcach.

Cement powstaje z surowców skalnych (wapień). To poszukiwana odpowiedź.

Kwas siarkowy powstaje z siarki. Jest na wyżynie Kielecko-Sandomierskiej, ale nie ma jej na Wyżynie Lubelskiej, więc odpada.

Olej napędowy powstaje z ropy naftowej. Ta nie występuje ani na jednym ani na drugim badanym obszarze. Również odpada.

Poprawna odpowiedź to B.