Pedosfera i biosfera – to siódmy (ostatni) dział w 4-letnim liceum ogólnokształcącym. Zawiera informacje o procesach glebotwórczych i systematyce gleb oraz strefach roślinności na Ziemi.
Spis tematów (kliknij na temat, aby przejść do strony)
Pedosfera i biosfera
I Powstawanie gleb
- Pojęcie gleby
- Budowa profilu glebowego
- Powstawanie gleby
- Zaawansowane procesy glebotwórcze
- Czynniki glebotwórcze
- Żyzność i urodzajność gleb
II Systematyka gleb
- Gleby strefowe
- Gleby śródstrefowe
- Gleby niestrefowe
- Klasy bonitacyjne gleb w Polsce
III Strefy roślinności
- Strefy klimatyczno-roślinno-glebowe na Ziemi
- Roślinność piętrowa w górach
Słownik
Aparat pojęciowy w tym dziale (kliknij aby rozwinąć definicję):
Jeden z zaawansowanych procesów glebotwórczych, polega na wymywaniu w głąb profilu glebowego związków mineralnych (żelaza i glinokrzemianów). Skutkiem jest powstanie w profilu gleby dwóch poziomów: jasnego i ubogiego w substancje odżywcze poziomu wymywania oraz zalegającego pod nim bogatego w związki mineralne poziomu wmywania o ciemnym, zwykle brunatnym kolorze. Procesowi sprzyja roślinność iglasta w klimacie umiarkowanym.
Jeden z zaawansowanych procesów glebotwórczych, zachodzi w wyniku wietrzenia glinokrzemianów prowadzącego do ich uwolnienia (w postaci glinu i żelaza), a następnie otoczenia przez nie cząstek gleby co prowadzi do nadania jej charakterystycznej brązowej barwy. Procesowi sprzyja roślinność liściasta w klimacie umiarkowanym.
Lokalna nazwa na odmianę sawanny używana w Afryce, zwłaszcza w południowej części tego kontynentu.
Lokalna nazwa odnosząca się do suchego lasu podrównikowego, przechodzącego w kolczaste zarośla, używana na obszarze Ameryki Południowej.
Lokalna nazwa na formację roślinną typu sawanna używana w Brazylii.
Lokalna nazwa na półsuchą odmianę roślinności śródziemnomorskiej używana w Ameryce Północnej, zwłaszcza w Kalifornii i północnym Meksyku.
Jeden z typów gleb śródstrefowych, powstają pod roślinnością łąkową na obszarach o dużej wilgotności, często ulegają oglejeniu. Posiadają duży poziom próchniczny i są żyzne, ale trudne w uprawie ze względu na uwilgotnienie.
Jeden z typów gleb strefowych, powstają w klimacie umiarkowanym ciepłym kontynentalnym. Kluczowe dla ich powstania jest istnienie lessu w skale macierzystej z udziałem roślinności trawiastej. Mają bardzo dobrze rozwinięty poziom próchniczny, którego grubość liczona jest nawet w metrach. Są najlepszymi glebami wykorzystywanymi w rolnictwie.
Jeden z typów gleb strefowych, występują w klimacie równikowym wilgotnym i klimatach podobnych, cechują się czerwonym kolorem (ze względu na dużą zawartość żelaza), a na skutek ferralityzacji (lateryzacji) dochodzi do wypłukiwania z gleby wartościowych składników w głąb profilu. Mimo, iż porastają je lasy równikowe są to gleby słabe (z powodu nadmiernych opadów) o małym poziomie próchnicznym i o niskiej przydatności rolniczej.
Jeden z typów gleb strefowych, o podobnych cechach do czerwonych i czerwonożółtych gleb ferralitowych, ale występujące na obszarach monsunowych lub w obrębie oddziaływania ciepłych prądów morskich w strefie zwrotnikowej (klimat zwrotnikowy morski), gdzie deszcz wypłukujący profil glebowy nie jest wynikiem opadów zenitalnych i ma inną genezę. Są słabe i trudne w uprawie.
Ogólne warunki geograficzne na danym terenie, które wpływają na rodzaj i tempo procesów glebotwórczych. Należą do nich:
- Klimat
- Skała macierzysta
- Warunki wodne
- Rzeźba terenu
- Czas
- Fauna i flora
- Człowiek
Jeden z zaawansowanych procesów glebotwórczych, pełny rozkład glinokrzemianów (na żelazo i glin) i jednoczesne znaczne wypłukanie z gleby minerałów, co przy pozostałych w glebie związkach żelaza nadaje jej charakterystyczny czerwony kolor. Zachodzi w warunkach ciepłego i bardzo wilgotnego klimatu o obfitych i częstych opadach deszczu (najsilniej w klimacie równikowym wilgotnym).
Lokalna nazwa na roślinność śródziemnomorską stosowana w Afryce, odpowiednik makii.
Zewnętrzna warstwa litosfery. Stanowi ona bezpośrednią granicę z innymi sferami. Jest bardzo istotnym elementem w środowisku naturalnym, stanowi bazę do życia dla roślin.
Jeden z typów gleb niestrefowych, które w wyniku intensywnej działalności człowieka uległy przekształceniom – zostały zdegradowane lub użyźnione (gleby kulturoziemne).
Jeden z typów gleb śródstrefowych, tworzą się na obszarach podmokłych, często są zasobne w nierozłożoną materię organiczną i ulegają oglejeniu. Mimo wysokiego poziomu próchnicznego ich uprawa jest niemożliwa ze względu na nadmierne uwilgotnienie.
Jeden z typów gleb strefowych – klimatów umiarkowanych chłodnych. Tworzą się pod powierzchnią lasów iglastych najczęściej na piaskach w procesie bielicowania. Poziom próchniczny jest płytki, należą do gleb słabych o umiarkowanym zastosowaniu rolniczym.
Jeden z typów gleb strefowych, powstają w klimacie umiarkowanym wilgotnym i ciepłym odpowiednio w procesie brunatnienia lub płowienia. Porastają je liściaste (i mieszane) lasy, a skałą macierzystą jest najczęściej glina. Posiadają dość istotny poziom próchniczny, charakteryzuje je średnia żyzność i przydatność rolnicza, która jednak może być zwiększona dzięki nawożeniu
Jeden z typów gleb strefowych, powstają w klimacie podzwrotnikowym morskim na skałach węglanowych pod pokrywą suchych lasów i zarośli. Są jednymi z lepszych gleb, dość urodzajne, ale podatne na erozję.
Jeden z typów gleb niestrefowych o bardzo płytkim, słabo wykształconym profilu, czasami zupełnie pozbawione próchnicy. Są w początkowym stadium rozwoju, który jednak ze względy na górskie warunki – nie może postępować. Skała macierzysta (najczęściej twarde i duże bloki skalne) zalegają bardzo płytko. Wykorzystuje się je czasami jako pastwiska, a najgorsze z nich leżą odłogiem.
Jeden z typów gleb strefy umiarkowanej lub podzwrotnikowej w odmianie kontynentalnej, powstają na obszarach o niskich opadach i wysokiej temperaturze. Zabarwione na czerwono (związki żelaza) posiadają pewnej wielkości poziom próchniczny i po nawodnieniu nadają się do uprawy.
Jeden z podtypów gleb antropogenicznych, które w wyniku nawożenia i innych zabiegów agrotechnicznych stały się znacznie żyźniejsze niż pierwotnie.
Grupa gleb, których występowanie jest nie tylko niezwiązane ze strefą klimatyczną, ale ponadto mają słabo wykształcony profil glebowy lub są w początkowym stadium rozwoju, albo są wynikiem działalności człowieka.
Grupa gleb, których występowanie jest zależne od istniejących stref klimatycznych i roślinnych.
Grupa gleb, występujących w wielu strefach klimatycznych, których pojawienie się zależy od warunków lokalnych.
Jeden z typów gleb strefowych obszarów pustyń, powstają najczęściej w klimacie zwrotnikowym i podzwrotnikowym suchym, gdzie roślinności naturalnej nie ma, lub jest bardzo skąpa. Poziom próchniczny jest bardzo słabo rozwinięty lub prawie go nie ma. Ich przydatność rolnicza jest znikoma, w dodatku często są zasolone.
Jeden z typów gleb strefowych, tworzą się w klimacie subpolarnym. Ich rozwój ograniczony jest przez zalegającą pod ziemią wieczną zmarzlinę. Pokrywają je trawy, mchy i porosty. Poziom próchniczny jest bardzo płytki. Obecność w glebie rozmarzającego latem lodu prowadzi do oglejenia gleb. Są generalnie mało przydatne i prawie niewykorzystywane rolniczo.
Jeden z typów gleb śródstrefowych, powstają w bliskim sąsiedztwie wulkanów, często na popiołach (tufach) wulkanicznych. Cechują się dużą żyznością, ale istnieje ryzyko ich uprawiania w pobliżu aktywnego wulkanu.
Rozkład obumarłych szczątków z udziałem bakterii (i w mniejszym stopniu grzybów) i wytwarzanie próchnicy.
Hierarchia jakościowa gleb pod względem ich żyzności, w Polsce przyjęta skali VI-stopniowej.
Grupa roślin sucholubnych, które wykształciły przystosowanie do trudnych warunków życia w miejscach takich jak pustynie i półpustynie. Dzielą się na sklerofity i sukulenty.
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, formacja występująca we wschodniej Ameryce Północnej, w znacznej większości Europy i we wschodniej Azji. W mniejszym stopniu także we wschodniej Australii, w Nowej Zelandii i południowo-zachodniej Ameryce Południowej. Jest w obszarze oddziaływania klimatów umiarkowanych – ciepłego morskiego i przejściowego z ciepłymi, ale niegorącymi latami oraz z raczej łagodną zimą przy dość dużych opadach rocznych. Wśród gleb przeważają gleby brunatne i płowe, które porasta las liściasty (zwłaszcza dęby, buki i graby) oraz mieszany (z sosną, świerkiem i modrzewiem). Charakterystyczna jest utrata przez drzewa liści zimą.
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji oraz środkowo-południowej i środkowo-wschodniej Afryce. Panuje tam klimat zwrotnikowy monsunowy lub wilgotny albo suchy klimat podrównikowy z charakterystycznym podziałem na porę deszczową i porę suchą. Występują czerwonoziemy i żółtoziemy oraz czerwone i czerwonożółte gleby ferralitowe. Roślinność jest podobna do tej z lasu równikowego, ale mniej bujna, a część drzew gubi liście w porze suchej (np. drzewa tekowe, dęby). Licznie występują trawy i drzewiaste paprocie, przechodzące w krzewiaste zarośla. W Ameryce Południowej lokalnie nazywane caatinga.
Formacja roślinna przejściowa, na pograniczu stepu i lasu liściastego i mieszanego strefy umiarkowanej. Cechuje się jednoczesnym występowaniem traw typowych dla stepu z pojedynczymi drzewami lub całymi leśnymi zagajnikami (które mogą być jednakże tak liściaste, mieszane jak i iglaste).
Formacja roślinna przejściowa, na pograniczu tajgi i tundry. Cechuje się jednoczesnym występowaniem traw, mchów i porostów występujących w tundrze jak również drzew iglastych (izolowanych lub w dużych skupiskach), karłowatych lub w pełni rozwiniętych typowych dla tajgi.
Lokalna nazwa na formację roślinną typu sawanna używana w Wenezueli.
Jeden z zaawansowanych procesów glebotwórczych, wymywanie z gleby soli mineralnych przez wody deszczowe lub jako skutek sztucznego ich nawodnienia. Procesowi sprzyjają wysokie opady.
Jeden z typów gleb śródstrefowych, powstają w dolinach i deltach rzek na skutek akumulacji osadów niesionych przez wylewające rzeki. Z reguły są to bardzo dobre gleby (zwłaszcza w deltach), pod względem przydatności rolniczej ustępują tylko czarnoziemom.
Lokalna nazwa na roślinność typu śródziemnomorskiego używana w Europie, zwłaszcza w basenie Morza Śródziemnego.
Przemiana związków organicznych w proste związki mineralne (woda, amoniak, dwutlenek węgla i inne).
Jeden z zaawansowanych procesów glebotwórczych, prowadzi do zmiany struktury torfu w wyniku jego osuszenia z pojawieniem się procesów mineralizacji i humifikacji. Zachodzi najczęściej na skutek sztucznej melioracji terenu.
Jeden z zaawansowanych procesów glebotwórczych, prowadzi do odtlenienia związków mineralnych w glebie (żelaza i manganu) w warunkach silnego uwilgotnienia gleby. Na skutek procesu powstaje poziom o zabarwieniu niebieskawym lub zielonkawym. Oglejeniu sprzyja wysoki poziom wód gruntowych i wilgotny klimat.
Lokalna nazwa na step używana w Ameryce Południowej.
Jedno z pięter roślinności górskiej, położone między piętrem subalpejskim, a piętrem subniwalnym. Strefa górskich łąk, muraw i traw w Tatrach nazywanych halami (piętro halne).
Jedno z pięter roślinności górskiej, położone między piętrem pogórza (podgórskim), a piętrem subalpejskim. Obejmuje trzy następujące po sobie (wraz ze wzrostem wysokości) formacje: piętro lasów liściastych, piętro lasów mieszanych, piętro lasów iglastych. Strefa stopniowego przechodzenia roślinności strefowej w las (najpierw liściasty, wyżej mieszany, jeszcze wyżej wyłącznie iglasty). W Tatrach nazywane piętrem reglowym (regiel).
Jedno z pięter roślinności górskiej, najwyższe (powyżej piętra subniwalnego). strefa nagich skał z występującą całoroczną pokrywą śnieżną, gdzie mogą także występować lodowce górskie. W Tatrach nazywane piętrem śnieżnym.
Jedno z pięter roślinności górskiej, najniższe (pod piętrem lasów), strefa klasycznej roślinności typowej dla danego klimatu, mogą się tutaj znajdować także pola uprawne.
Jedno z pięter roślinności górskiej, położone między piętrem lasów, a piętrem alpejskim. Strefa karłowatych krzewów iglastych, w Tatrach nazywanych kosodrzewiną (piętro kosodrzewiny).
Jedno z pięter roślinności górskiej, położone między piętrem alpejskim, a piętrem niwalnym. Strefa mchów i porostów stopniowo zanikających, w Tatrach nazywane piętrem turniowym.
Ilość i wielkość płodów rolnych uzyskana z uprawianej powierzchni.
Jeden z zaawansowanych procesów glebotwórczych, wsiąkające wody prowadzą do wymywania w głąb profilu glebowego składników ilastych, a następnie są one akumulowane w poziomie wmywania. Na skutek tego powstaje jaśniejszy (płowy) poziom wymywania i wyraźny, ciemny poziom wmywania.
Jeden z poziomów glebowych, obejmuje ściółkę glebową, płytka warstwa, gdzie dochodzi do wstępnego rozkładu materii organicznej.
Jeden z poziomów glebowych, warstwa o bardzo zróżnicowanej grubości w różnych typach gleb, tutaj zachodzi proces właściwego rozkładu materii organicznej prowadzący do powstania próchnicy glebowej (źródło substancji odżywczych dla roślin). Im większa grubość tego poziomu tym żyźniejsza gleba.
Jeden z poziomów glebowych, zwany także poziomem wzbogacenia, występuje w niektórych typach gleb, dochodzi tu do akumulacji materiału wymytego w wyższych poziomach gleby.
Jeden z poziomów glebowych, występuje w niektórych typach gleb, dochodzi tu do rozpuszczenia niektórych substancji mineralnych i ich wypłukania do niższych poziomów gleby.
Lokalna nazwa na step używana w Ameryce Północnej (zwłaszcza w USA).
Pionowy wycinek fragmentu powierzchni ziemi pozwalający na zaobserwowanie poziomów (warstw), z których zbudowana jest gleba. Poszczególne poziomy są silnie zróżnicowane. W różnych typach gleb występują określone poziomy, których w innych glebach nie ma. Istnieje jednak pewien zespół warstw wspólnych dla większości gleb.
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, występuje na skrajnej północy min. we wnętrzu Grenlandii i na niektórych wyspach Archipelagu Arktycznego i innych wyspach Arktyki oraz na Antarktydzie – w strefie klimatu okołobiegunowego polarnego, gdzie występują wyłącznie lub prawie wyłącznie temperatury ujemne z niskimi (lub nawet zerowymi) opadami i silnymi wiatrami. Gleby nie rozwijają się, chyba że w formie inicjalnej na skałach niepokrytych lodem, podobnie jak roślinność, która ogranicza się do mchów i porostów, ale w niektórych miejscach nie ma jej wcale. Dominuje krajobraz wszechobecnego lodu i śniegu. Uboga jest także fauna.
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, obejmuje obszary położone w strefach klimatów zwrotnikowych suchych i podzwrotnikowych suchych (pustynie gorące) oraz niektóre obszary strefy umiarkowanej kontynentalnej w głębi lądów (pustynie chłodne). Tereny te są prawie lub całkowicie pozbawione opadów, cechują się też wysoką dobową i roczna amplitudą temperatury. W tych warunkach wykształcają się jedynie słabe gleby pustynne, buroziemy i szaroziemy, a roślinność jest bardzo uboga, ograniczona to nielicznych kserofitów (roślin słonolubnych): sukulentów (kaktusy, aloesy) i sklerofitów. Wyjątek stanowią jedynie oazy z rozwiniętą roślinnością tropikalną.
Lokalna nazwa na step używana na Węgrzech.
Jeden z typów gleb śródstrefowych, powstają na skałach węglanowych (zwłaszcza wapiennych), które w profilu glebowym posiadają płytko zalegające fragmenty skały macierzystej. Choć poziom próchniczny jest z reguły miąższy i gleby te są żyzne, ze względu na płytkie zaleganie dużych odłamków skał ich uprawa jest problematyczna.
Zbiór stref roślinności typowej dla obszarów górskich, który może występować we wszystkich strefach klimatycznych poza strefa polarną. Charakteryzuje się ubożeniem roślinności wraz ze wzrostem wysokości oraz licznymi paradoksami np. występowaniem roślinności wilgociolubnej w suchych klimatach (ze względu na opady orograficzne) lub nagich skał i śniegu w klimatach gorących i wilgotnych. Silnie zróżnicowana lokalnie. Poszczególne piętra występują na różnych wysokościach w różnych strefach klimatycznych. Zaliczamy do nich:
- Piętro pogórza (podgórskie)
- Piętra lasów
- Piętro subalpejskie
- Piętro alpejskie
- Piętro subniwalne
- Piętro niwalne
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, obejmuje część obszarów klimatu podzwrotnikowego wilgotnego z charakterystycznym ciepłym i słonecznym latem oraz łagodną i deszczową zimą. Teren znajduje się w strefie dobrych gleb cynamonowych, a porasta go specyficzna twardolistna roślinność – niskie drzewa (cyprysy, dęby, drzewa owocowe) i krzewy. Lokalnie nazywany makia (basem Morza Śródziemnego) oraz busz (Afryka), scrub (Australia) lub chaparral (Kalifornia).
Jeden z zaawansowanych procesów glebotwórczych, zasolenie gleby w wyniku wytrącania się soli z roztworu wód zalewających glebę. Zachodzi w wyniku podsiąkania słonych wód podziemnych lub na skutek intensywnego nawadniania.
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, obejmuje znaczne obszary środkowo-północnej i środkowo-południowej Afryki, a także pewne fragmenty północnej Australii i wschodniej Ameryki Południowej. Występuje tam klimat podrównikowy (odmiany wilgotnej i suchej) z silnym podziałem na krótką porę deszczową i znacznie dłuższą porę suchą i względnie stabilną, wysoką temperaturą. Jest to obszar twardolistnych i sucholubnych traw, nierzadko wysokich, między którymi występują pojedyncze, izolowane drzewa (akacje i baobaby). Dominują gleby czerwonobure. Inne lokalne nazwy to campos (Brazylia) i lianos (Wenezuela i Kolumbia).
Lokalna nazwa na suchą odmianę roślinności śródziemnomorskiej używana w Australii.
Lokalna nazwa na strefę wilgotnego lasu równikowego używana w Brazylii w odniesieniu do dżungli Amazonii.
Jeden z poziomów glebowych, zawiera także zwietrzelinę skały macierzystej (zerodowany fragment skały macierzystej) na granicy z wyższymi poziomami, to warstwa skał podłoża, na których doszło do wykształcenia gleby. Nie jest podatna na proces glebotwórczy, ale ma istotne znaczenie dla tworzącej się na niej gleby.
Grupa roślin zaliczanych do kserofitów (sucholubnych), przystosowanych do życia w warunkach ograniczonego dostępu do wody. Posiadają silnie rozwinięte systemy korzeniowe, posiadają także zdolność ograniczenia parowania z własnej powierzchni.
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, obejmuje pas terenu ciągnący się od wschodniej Europy przez centralną Azję, znaczną część Azji mniejszej. Występuje też na znacznej części Wielkich Równin w Ameryce Północnej oraz w południowej Argentynie. Na stepach panuje klimat umiarkowany ciepły kontynentalny o raczej niewielkich opadach i dużych amplitudach temperatury lato-zima. Gleby stanowią bardzo żyzne czarnoziemy, które powstają na lessach. Porastają je formacje trawiaste (min. kostrzewa, ostnica, turzyca), drzewa prawie nie występują. Step odnosi się do obszaru w Eurazji, z kolei inne lokalne nazwy to preria w Ameryce Północnej, pampa w Ameryce Południowej czy puszta na Węgrzech. Na graniach pustyń i półpustyń występuje jeszcze formacja podobna do stepu zwana suchym stepem o zubożałej i przesuszonej roślinności kolczasto-trawiastej i krzewów, przypominającej raczej w obrazie formacje suchej odmiany roślinności śródziemnomorskiej. Formacja przejściowa między stepem, a lasem zwana jest Lasostep.
Formacja roślinna podobna do stepu i roślinności strefy śródziemnomorskiej o zubożałej i przesuszonej roślinności kolczasto-trawiastej i krzewach. Występuje w klimatach suchych na wszystkich kontynentach, często sąsiaduje ze stepem lub strefą roślinności śródziemnomorskiej.
Grupa roślin zaliczanych do kserofitów (sucholubnych), przystosowanych do życia w warunkach ograniczonego dostępu do wody. Magazynują duże ilości wody w tkankach i prowadzą oszczędną gospodarkę wodną. Należą do nich min. kaktusy.
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, występuje na dużą skalę w Kanadzie (większość terytorium), Europie Północnej i północnej Rosji w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego i wyłącznie na półkuli północnej. Cechuje się długą i mroźną zimą z krótkim latem, opady są zróżnicowane, w Eurazji raczej niewielkie, większe w Ameryce. Drzewostan ma charakter większościowo lub wyłącznie iglasty (sosny, świerki, jodły), występują także torfowiska. Przeważają gleby bielicowe.
Jeden z zaawansowanych procesów glebotwórczych, intensywny rozkład materii roślinnej i jej przekształcanie w torf pod wpływem bakterii (i grzybów), w warunkach stałego uwilgotnienia, którego źródłem są wody opadowe, podsiąkające lub zalewające teren.
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, obejmuje obszar dalekiej północny Kanady i Eurazji, ponadto występuje na Alasce, Grenlandii i Islandii, niemal wyłącznie na półkuli północnej (za wyjątkiem skrajnie południowych brzegów Ameryki Południowej). Dominuje tu klimat okołobiegunowy subpolarny, z bardzo krótkim i chłodnym “latem” oraz długą i bardzo mroźną zimą. Ze względu na brak przeszkód terenowych występują też silne wiatry. Na słabych glebach tundrowych (często oglejonych) rosną jedynie niskie trawy, mchy i porosty, gdzieniegdzie krzewy i pojedyncze drzewa. Pod ziemią występuje też wieczna zmarzlina. Szczególnym przypadkiem jest tak zwana Tundra Alpejska, która występuje poza strefą klasycznej tundry na obszarach wysokogórskich (z podobną roślinnością, ale innymi gatunkami zwierząt, np. Jakiem w Azji). Strefa przejściowa między Tundrą i Tajgą nazywana jest Lasotundrą.
Formacja roślinna podobna do tej znanej z tundry, występująca jednak poza obszarem klimatycznym tundry, zazwyczaj na obszarach wysokogórskich lub wysoko wyniesionych wyżyn, gdzie panują niskie, okresowo dodatnie temperatury. Na dużą skalę występuje min. w Tybecie.
Wartość produkcyjna gleby przy jej wykorzystaniu rolniczym, która może być zwiększana za pomocą zabiegów agrotechnicznych (nawożenia, melioracji, środków ochrony) mierzona poziomem plonów.
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, obejmuje obszar bezpośrednich okolic równika, w strefie klimatu równikowego wybitnie wilgotnego ze stałą temperaturą i wysokimi opadami przez cały rok. Przeważają tam gleby czerwone i czerwono-żółte ferralitowe. Roślinność stanowi bujna dżungla z wysokimi drzewami (np. mahonie i hebanowce) i różnorodnymi epifitami, liany, paprocie, dodatkowo bardzo bogata fauna zwierzęca. Szczególnym przypadkiem jest porastający morskie wybrzeża las namorzynowy (mangrowy), słonolubny i bujny, tworzący specyficzny typ wybrzeża (np. we wschodniej Afryce i północnej Australii, Inodonezji i wschodniej Ameryce Południowej). Las Amazonii nazywany jest lokalnie Selvas.
Jedna ze stref klimatyczno-roślinnych, formacja podobna do wilgotnego lasu równikowego, ale o innej genezie deszczu, który jest wynikiem nadmorskiego położenia i oddziaływania ciepłych prądów morskich z większymi wahaniami temperatury i dużą amplitudą opadów. Roślinność jest podobna, ale mniej różnorodna niż w lesie równikowym. Pewną odmianą są min. lasy bambusowe. Występuje często na granicy lasu równikowego, a także samodzielnie, na duża skalę w Azji wschodniej (południowe Chiny, południowa Japonia) oraz w południowo-wschodnim USA, zwłaszcza na Florydzie. Oprócz gleb typowych dla strefy międzyzwrotnikowej pojawiają się gleby cynamonowe.
Naturalna zdolność gleby do zaspokojenia potrzeb życiowych (wody, powietrza, składników pokarmowych) porastającej ją roślinności.
Brak komentarzy