Piractwo jest jednym z poważnych współczesnych konfliktów. Polega na napadaniu i uprowadzaniu dla okupu dużych statków transportowych, takich jak kontenerowce, masowce, tankowce – przez ubogich mieszkańców Somalii. Problem występował głównie w latach 2005-2012, ale i obecnie zdarzają się przypadki porywania statków.

Somalijscy Piraci

Ten artykuł nie jest kompletny. Chcesz go rozbudować? Kliknij tutaj.


 1. Przyczyny piractwa

Przyczyny problemu są złożone. Do głównych należą:

  • Sprzyjające warunki geograficzne – obecność wąskiej cieśniny Bab al-Mandab oraz Zatoki Adeńskiej – wód którymi przemieszcza się największa część światowego transportu morskiego na linii Europa-Azja.

Somalia, Cieśnina Bab al-Mandab, Zatoka Adeńska:

Źródło: NormanEinstein; https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Gulf_of_Aden_map.png/719px-Gulf_of_Aden_map.png
  • Duża koncentracja ruchu morskiego na małym obszarze – łatwy wybór celu ataku.
  • Przejęcie i wyeksploatowanie łowisk somalijskich rybaków przez zagraniczne kutry co pozbawiło ludność źródeł utrzymania.
  • Problemu z ubóstwem – Somalia jest jednym z najbiedniejszych państw świata (PKB per capita nie przekracza 600$ na mieszkańca, a HDI na poziomie 0,285 w 2016 roku plasuje Somalię na ostatnim miejscu na świecie).
  • Anarchia panująca na terenie Somalii – rząd nie jest w stanie w jakikolwiek sposób przeciwdziałać piractwu.
  • Duża opłacalność – wysokie kwoty okupu jakie są gotowi zapłacić zagraniczni właściciele statków za bezpieczeństwo załogi i zwrot statku z ładunkiem.

2. Metody działania piratów

Piratami najczęściej są młodzi mężczyźni, nierzadko dawni rybacy pozbawieni szans na uczciwy zarobek. Zorganizowani są w gangi, liczące setki a nawet tysiące członków. Poruszają się łodziami motorowymi, niektóre z nich posiadają nawet systemu GPS. Przenośnymi bazami paliwa są często przebudowane kutry rybackie. Na wybrzeżu Piraci posiadają ufortyfikowane bazy służące jako punkty zaopatrzeniowe, składy broni, amunicji i paliwa oraz więzienia dla porwanych załóg okrętów.

Łódź, jaką poruszają się piraci:

Źródło: U.S. Navy photo by Mass communication Specialist 2nd Class Jason R. Zalasky; https://commons.wikimedia.org/wiki/File:US_Navy_081008-N-1082Z-045_Pirates_leave_the_merchant_vessel_MV_Faina_for_the_Somali_shore_Wednesday,_Oct._8,_2008_while_under_observation_by_a_U.S._Navy_ship.jpg

Piraci działają bardzo szybko, atakują znienacka i są dobrze zorganizowani. Na statki dostają się z pomocą haków i drabin. Od momentu ataku do opanowania okrętu nie upływa zwykle więcej niż pół godziny. Czasami piraci dzielą się na mniejsze grupy, z których część ma za zadanie zmylenie okrętów osłony poprzez pozorowane ataki na mniejsze cele, podczas gdy w tym samym czasie inne grupy atakują właściwy statek.

Choć piraci z reguły dobrze traktują porwanych marynarzy, licząc na wysoki okup za załogę, podczas samego ataku są brutalni i zdeterminowani. Posługują się najczęściej powszechną bronią terrorystów – karabinami AK-47 oraz ręcznych granatników RPG-7.

Piraci na opanowanym statku z zakładnikami:

Źródło: U.S. Navy photo by Mass communication Specialist 2nd Class Jason R. Zalasky; https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Faina_highjacked.jpg/800px-Faina_highjacked.jpg

3. Skala problemu i przeciwdziałanie

W latach 2005-2010 skala problemu stale wzrastała. W 2011 dokonano 237 prób porwań statków. W szczytowym 2010 roku piraci zarobili około 238 milionów dolarów z tytułu okupów za uprowadzone statki. Śmierć poniosło kilkudziesięciu spośród prawie 4000 zakładników uprowadzonych w okresie największego nasilenia problemu.

Obszar ataków piratów z zaznaczonymi miejscami uprowadzeń w latach 2005-2010:

Źródło: Planemad; https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Somalian_Piracy_Threat_Map_2010.png/800px-Somalian_Piracy_Threat_Map_2010.png

Tak duża skala konfliktu zmusiła rządy – przede wszystkim USA, Francji, Indii i Rosji do interwencji zbrojnej. Do ochrony statków transportowych wysłano okręty wojenne oraz komandosów. Wzrosła liczba państw, które podjęły próby odbicia siłą przejętych statków zamiast wypłacania okupu. Liczni piraci zostali aresztowani podczas próby ataków, a ich łodzie zostały zniszczone, co często skutecznie paraliżowało dalsze ataki. Dzięki tym wszystkim krokom do 2013 roku problem udało się praktycznie wyeliminować. W ostatnich latach notuje się już tylko pojedyncze przypadki ataków.

Przykład okrętu USA wysłanego do walki z piractwem – USS Bainbridge (2007):

Źródło: U.S. Navy photo; https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/US_Navy_070929-N-5459S-003_The_guided-missile_destroyer_USS_Bainbridge_%28DDG-96%29_is_underway_off_the_coast_of_Somalia.jpg/800px-US_Navy_070929-N-5459S-003_The_guided-missile_destroyer_USS_Bainbridge_%28DDG-96%29_is_underway_off_the_coast_of_Somalia.jpg

Piraci aresztowani przez komandosów USA:

Źródło: U.S. Coast Guard photo by LCDR Tyson Weinert; http://coastguard.dodlive.mil/2010/03/history-the-piracy-mission-then-and-now/


Autor: Kalina Wiśniewska

Sprawdzono pod względem merytorycznym: mgr Bartłomiej Kulas