Podział Ziemi na strefy klimatyczne opiera się na statystyce temperatury powietrza, jej amplitudy oraz występujących opadów. Na Ziemi występuje 5 głównych stref klimatycznych i kilka klimatów astrefowych.

Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)


Atmosfera

X Strefy klimatyczne na Ziemi

Klimaty na Ziemi dzielimy na strefowe – zależne głównie od szerokości geograficznej, w mniejszym stopniu od pozostałych czynników klimatotwórczych i klimaty astrefowe – niezależne od czynników klimatotwórczych

Istnieje kilka klasyfikacji klimatycznych, opartych o różne czynniki. Na świecie najpopularniejsza jest klasyfikacja klimatów Köppena, ale w Polsce powszechnie stosuje się klasyfikację autorstwa Wincentego Okołowicza. Okołowicz podzielił świat na 5 stref klimatycznych i liczne typy tych klimatów.

Pod pojęciem strefy klimatycznej rozumie się obszar o podobnych cechach, wydzielony na podstawie rocznej sumy opadów, średniej rocznej temperatury powietrza oraz amplitudy temperatury.

Główne strefy klimatyczne na Ziemi

Źródło: Edycja własna na podstawie: https://static.epodreczniki.pl/portal/f/res-minimized/RC46OoygtzMlF/6/960/2aoi9Wb5QUBiULPvWdCv7YjgSV1mcCNR.png

1. Strefa klimatów równikowych

Obszar strefy klimatów równikowych

Źródło: Edycja własna – Krzysztof Grabias na podstawie: https://static.epodreczniki.pl/portal/f/res-minimized/RC46OoygtzMlF/6/960/2aoi9Wb5QUBiULPvWdCv7YjgSV1mcCNR.png

1A – Klimat równikowy wybitnie wilgotny

  • Średnia temperatura powyżej 20°C
  • Amplituda temperatury poniżej 5°C
  • Opady powyżej 2000 mm rocznie
  • Istotne statystycznie opady we wszystkich lub prawie wszystkich miesiącach roku

Klimaty równikowe wybitnie wilgotne

Źródło: https://en.climate-data.org/

1B – Klimat podrównikowy wilgotny

  • Średnia temperatura powyżej 20°C
  • Amplituda temperatury poniżej 10°C
  • Opady od 1000 do 2000 mm rocznie
  • Wyraźnie zarysowany podział na miesiące bezdeszczowe i deszczowe (pora deszczowa i sucha)

Klimaty podrównikowe wilgotne

Źródło: https://en.climate-data.org/

1C – Klimat podrównikowy suchy

  • Średnia temperatura powyżej 20°C
  • Amplituda temperatury ~10°C
  • Opady od 250 do 1000 mm rocznie
  • Wyraźnie zarysowany podział na miesiące bezdeszczowe i deszczowe (pora deszczowa i sucha)

Klimaty podrównikowe suche

Źródło: https://en.climate-data.org/

2. Strefa klimatów zwrotnikowych

Obszar strefy klimatów zwrotnikowych

Źródło: Edycja własna – Krzysztof Grabias na podstawie: https://static.epodreczniki.pl/portal/f/res-minimized/RC46OoygtzMlF/6/960/2aoi9Wb5QUBiULPvWdCv7YjgSV1mcCNR.png

2A – Klimat zwrotnikowy suchy

  • Minimalna średnia temperatura powyżej 10°C
  • Amplituda temperatury powyżej 10°C
  • Opady atmosferyczne bardzo niskie lub zerowe (do 200-300 mm rocznie)

Klimaty zwrotnikowe suche*

Źródło: https://en.climate-data.org/

*Część badaczy wyróżnia także klimat zwrotnikowy pośredni między suchym i wilgotnym (z opadami od 200-300 do 1000 mm).

2B – Klimat zwrotnikowy wilgotny

  • Minimalna średnia temperatura powyżej 10°C
  • Amplituda temperatury zazwyczaj poniżej 10°C
  • Opady atmosferyczne do 2000 mm

Klimaty zwrotnikowe wilgotne

Źródło: https://en.climate-data.org/

3. Strefa klimatów podzwrotnikowych

Obszar strefy klimatów podzwrotnikowych

Źródło: Edycja własna – Krzysztof Grabias na podstawie: https://static.epodreczniki.pl/portal/f/res-minimized/RC46OoygtzMlF/6/960/2aoi9Wb5QUBiULPvWdCv7YjgSV1mcCNR.png

3A – Klimat podzwrotnikowy suchy

  • Minimalna średnia temperatura powietrza powyżej 0°C
  • Amplituda temperatury wyraźnie powyżej 10°C
  • Opady do 200-300 mm

Klimaty podzwrotnikowe suche*

Źródło: https://en.climate-data.org/

*Część badaczy wyróżnia także klimat zwrotnikowy pośredni między suchym i wilgotnym (z opadami od 200-300 do 1000 mm).

3B – Kimat podzwrotnikowy wilgotny (śródziemnomorski)

  • Minimalna średnia temperatura powietrza powyżej 0°C
  • Amplituda temperatury około 10°C, czasami powyżej
  • Opady powyżej 500 mm, przeważają zimą

Klimaty podzwrotnikowe wilgotne

Źródło: https://en.climate-data.org/

4. Strefa klimatów umiarkowanych

Obszar strefy klimatów umiarkowanych

Źródło: Edycja własna – Krzysztof Grabias na podstawie: https://static.epodreczniki.pl/portal/f/res-minimized/RC46OoygtzMlF/6/960/2aoi9Wb5QUBiULPvWdCv7YjgSV1mcCNR.png

4A – Klimaty umiarkowane ciepłe

A) morski

  • Minimalna średnia temperatura powietrza powyżej 0°C
  • Maksymalna średnia temperatura powietrze poniżej 20°C
  • Amplituda temperatury poniżej 20°C
  • Opady powyżej 600 mm, całoroczne

B) przejściowy

  • Minimalna średnia temperatura powietrza poniżej 0°C
  • Maksymalna średnia temperatura powietrze około 20°C
  • Amplituda temperatury powyżej 20°C
  • Opady powyżej 400 mm, najwyższe latem

C) kontynentalny

  • Minimalna średnia temperatura powietrza poniżej 0°C
  • Maksymalna średnia temperatura powietrze powyżej 20°C
  • Amplituda temperatury od 20 do 45°C
  • Opady zazwyczaj poniżej 400 mm, najwyższe latem

Klimaty umiarkowane ciepłe

Źródło: https://en.climate-data.org/

4B – Klimaty umiarkowane chłodne

A) morski

  • Minimalna średnia temperatura powietrza poniżej 0°C
  • Maksymalna średnia temperatura powietrze poniżej 20°C
  • Amplituda temperatury do około 20°C
  • Opady powyżej 600 mm, całoroczne

B) przejściowy

  • Minimalna średnia temperatura powietrza poniżej 0°C
  • Maksymalna średnia temperatura powietrze poniżej 20°C
  • Amplituda temperatury powyżej 20°C
  • Opady powyżej 400 mm, najwyższe latem

C) kontynentalny

  • Minimalna średnia temperatura powietrza poniżej 0°C
  • Maksymalna średnia temperatura powietrze poniżej 20°C
  • Amplituda temperatury nawet powyżej 45°C
  • Opady zazwyczaj poniżej 400 mm, najwyższe latem

Klimaty umiarkowane chłodne

Źródło: https://en.climate-data.org/

5. Strefa klimatów okołobiegunowych

Obszar strefy klimatów okołobiegunowych

Źródło: Edycja własna – Krzysztof Grabias na podstawie: https://static.epodreczniki.pl/portal/f/res-minimized/RC46OoygtzMlF/6/960/2aoi9Wb5QUBiULPvWdCv7YjgSV1mcCNR.png

5A – Klimat subpolarny

  • Średnia roczna temperatura powietrza poniżej 0°C
  • Maksymalna średnia temperatura powietrza powyżej 0°C
  • Opady zazwyczaj do 250 mm, ale mogą być wyższe (do 500 mm)

5B – Klimat polarny

  • Średnia temperatura każdego miesiąca poniżej 0°C
  • Opady do 200 mm, zwykle dużo niższe
  • Bardzo duża amplituda temperatury (zazwyczaj powyżej 20°C)

Klimaty okołobiegunowe

Źródło: https://en.climate-data.org/

6. Klimaty astrefowe

Obszar strefy klimatów podzwrotnikowych

Źródło: Edycja własna – Krzysztof Grabias na podstawie: https://static.epodreczniki.pl/portal/f/res-minimized/RC46OoygtzMlF/6/960/2aoi9Wb5QUBiULPvWdCv7YjgSV1mcCNR.png

6A – Klimat monsunowy

  • Występuje w strefie oddziaływania monsunów, głównie w Azji południowej i południowo-wschodniej
  • Obejmuje i przekształca lokalne klimaty zwrotnikowe, podzwrotnikowe i umiarkowane
  • Podział na pory roku – deszczową (latem) i bardziej suchą (zimą)

Klimat monsunowy – różne lokalizacje

Źródło: https://en.climate-data.org/

6B – Klimat górski

  • Występuje w każdej strefie klimatycznej na obszarach wysokogórkisch
  • Charakterystyczny spadek temperatury (o 0,6°C) i ciśnienia (o 11,5 hPa) na każde 100 metrów
  • Wzrost opadów wraz z wysokością
  • Duża zmienność warunków pogodowych
  • Występowanie wiatrów górskich
  • Występowanie pięter roślinności


6C – Klimat miejski

  • Występowanie tak zwanej „miejskiej wyspy ciepła” – im bliżej centrum aglomeracji tym wyższa temperatura powietrza (o 2-3°C)
  • Przyczyny: sztuczne ogrzewanie, niskie albedo zabudowy miejskiej, zanieczyszczenie atmosfery gazami cieplarnianymi

Miejska wyspa ciepła

Źródło: http://urbnews.pl/wp-content/uploads/2014/05/wyspa_ciepla.jpg