Atmosfera

Poziomy ruch powietrza, pojęcie odnosi się do dużych mas napływających na obszar o innych cechach niż masa napływająca.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Chmura kłębiasta piętra średniego (Ac): To chmura podobna do kłębiastych, ale zbudowana ze zdecydowanie mniejszych, choć również białych lub szarych kłębków, które mają tendencję do łączą się ze sobą tworząc zwarte grupy. Zbudowane z kropel wody. Nie dają opadów.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Chmura kłębiasto-warstwowa (As) piętra średniego: Połączenie chmur kłębiastej i warstwowej, spłaszczone grube szare lub białe kłębki połączone ze sobą, ale zachowujące cechy wyraźnie oddzielonych płatów i tworzące gęstą zasłonę. Zbudowane z kropel wody. Mogą dawać opad w postaci mżawki, przelotnego deszczu, śniegu lub opad typu “virga”.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To różnica między maksymalną i minimalną temperaturą. Amplitudę można mierzyć w dowolnych odcinkach czasu, jednak najczęściej mierzy się amplitudę dobową oraz roczną.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Watr zachodni dający początek pasatowi, będący strumieniem ciepłego powietrza na wysokości około 3000 m.n.p.m. wiejący od równika w kierunku zwrotników.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Ciekłe lub stałe lotne składniki atmosfery, do których należą: kryształki soli morskiej, pyły pochodzenia naturalnego oraz zanieczyszczenia emitowane przez człowieka. Odgrywają ważną rolę w procesie kondensacji pary wodnej.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Pustynia na zachodnim wybrzeżu Ameryki Południowej, głównie na obszarze Chile. Jest jedną z najsuchszych pustyń i zarazem jednym z miejsc na świecie o najniższych opadach, które w niektórych miejscach wynoszą 0 mm, a na całej pustyni nie przekraczają 100 mm rocznie.

Lokalna nazwa na Cyklon Tropikalny, używana Oceanie Spokojnym, na terenie Filipin.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Równanie promieniowania docierajacego do Ziemi i uciekającego z niej w przestrzeń kosmiczną, obejmujące złożone procesy pochłaniania, rozpraszania i odbicia, przez różne elementy Ziemi.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Zimny, suchy i porywisty wiatr na obszarach, gdzie tereny wysoko położone sąsiadują bezpośrednio z dużym zbiornikiem wodnym, najczęściej morzem lub oceanem, rzadziej jeziorem.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Wiatr okresowo-zmienny w rytmie dobowym, występujący w strefie ściśle przylegającej do morskiego wybrzeża. Dzieli się na bryzę nocną (wiejącą od lądu w kierunku morza) i bryzę dzienną (wiejąca od morza w kierunku lądu).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów bryzy, występuje w ciągu dnia. Powstaje w wyniku silnego nagrzewania lądu w słoneczny dzień – nad którym lekkie i ciepłe powietrze unosi się tworząc niż. Tymczasem zalegające nad morzem chłodniejsze powietrze tworzy wyż. Wiatr wieje z nad morza w kierunku lądu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów bryzy, występuje w ciągu nocy. Powstaje w wyniku silnego wychłodzenia lądu w nocy – nad którym zalega chłodne i ciężkie powietrze tworząc wyż. Tymczasem  nad morzem unosi się lżejsze i cieplejsze powietrze – powstaje niż. Wiatr wieje z nad lądu w kierunku morza.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedno z ekstremalnych zjawisk pogodowych zachodzących w atmosferze. Pod pojęciem burzy rozumie się takie opady, które mają charakter gwałtowny i współwystępują z nimi wyładowania elektryczne nazywane piorunami. Burze najczęściej są skutkiem upałów i towarzyszą chmurze Cumulonimbus.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna nazwa na wiatr typu Fen, używana w okolicy Gór Skalistych w USA.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Skondensowana para wodna zawieszona w atmosferze. Niektóre chmury mogą dawać różne rodzaje opadów.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z chmur należących do piętra wysokiego, mająca charakter pierzasto-kłębiasty (Cc). Zbudowana z drobnych, białych lub biało-szarych, silnie rozmytych kłębków, często tworzących rozbudowane ławice. Zbudowana z kryształków lodu, nie daje opadu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z chmur należących do piętra wysokiego, mająca charakter pierzasto-warstwowy (Cs). Bardzo cienka, czasami prawie niewidoczna biała lub szara zasłona, prawie nie zasłaniająca Słońca (lub Księżyca). Dająca za to charakterystyczne zjawisko halo – białą lub kolorową soczewkę/pierścień wokół Słońca lub Księżyca. Zbudowane z kryształków lodu, nie dają opadów.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z chmur należących do piętra wysokiego, mająca charakter pierzasty (Ci). Tworzy drobne białe lub biało-szare paski, włókna lub piórka silnie rozproszone na niebie. Zbudowana z kryształków lodu. Nie daje opadu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Miara matematyczna wielkości słupa powietrza i jego siły nacisku na powierzchnię Ziemi. Ciśnienie maleje wraz ze wzrostem wysokości (średnio o 11,5 hPa/100 m). Jednostką miary są hektopaskale (hPa) lub milimetry słupa rtęci (mm Hg). Średnie ciśnienie na Ziemi to około 1013 hPa.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z chmur, charakteryzująca się budową pionową (występująca jednocześnie we wszystkich piętrach), mająca charakter kłębiasto-deszczowy (Cu). Kształtem może przypominać grzyba, kowadło lub wieży o płaskiej szarej lub czarnej podstawie i poszarpanym, kłębiastym białym szczycie. Zbudowana w dolnej części z kropli wody, a w górnej z kryształków lodu. Daje krótkotrwałe, ale bardzo gwałtowne i intensywne opady deszczu, śniegu lub gradu, często w postaci burzy z piorunami.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z chmur należących do piętra niskiego, mająca charakter kłębiasty (Cu).  Najczęściej występują pojedynczo w postaci dużych białych lub biało-szarych kłębów/baranków, zwykle podczas pięknej pogody. Zbudowane z kropel wody. Tylko te mocno rozbudowane pionowo mogą dawać opady (z reguły nie dają opadów).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna nazwa na Cyklon tropikalny – używana w basenie Oceanu Indyjskiego (w otoczeniu półwyspu Indyjskiego oraz zachodnich wybrzeżach Australii i we wschodniej Afryce).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Ekstremalny wiatr, najpotężniejszy znany na Ziemi, występujący w okolicach zwrotników. Do wystąpienia cyklonu konieczne jest spełnienie dwóch podstawowych czynników: obecność ciepłej (minimum 25-27 stopni Celsjusza) wody oceanicznej o głębokości minimum 50 m oraz odległość minimum 500 km na północ lub południe od równika (co umożliwia zaistnienie siły Coriolisa wprowadzającej powietrze w ruch wirowy). Na półkuli północnej ruch wirowy odbywa się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, a na półkuli południowej zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Cyklony tropikalne występują w różnych miejscach – w USA nazywa się je Huraganami, z kolei we wschodniej Azji – Tajfunami. W zachodniej Azji i wschodniej Afryce nazywają się po prostu Cyklonami, na Filipinach Baguio, a w Australii Willy-Willy. Zjawisko podobne do cyklonu tropikalnego (ale o innej genezie) w Europie nazywa się Orkanem. Cyklon niesie ze sobą nie tylko wiatr o niezwykle dużej prędkości (który mierzy się w 5-cio stopniowej skali  Skala Saffira-Simpsona i może dochodzić nawet do 300 km/h), ale też olbrzymie opady związane z obecnością chmur burzowych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Zespół globalnych, charakterystycznych dla pewnych miejsc na Ziemi zjawisk pogodowo-klimatycznych, opisanych w tzw. komórkach: Hadleya (dla strefy międzyzwrotnikowej), Ferrela (dla strefy umiarkowanej) i polarnej (dla strefy okołobiegunowej.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna, dwufazowa zmienność pogodowo-klimatyczna, charakterystyczna dla regionu południowej i południowo-wschodniej Azji (zdaniem części autorów – także dla innych miejsc). Związana z sąsiedztwem dużego zbiornika wodnego (Ocean Indyjski) i dużego lądu (Azja), charakteryzuje się przebiegiem wiatru okresowego o sezonowości letniej (monsun letni) i zimowej (monsun zimowy) i będących jego skutkami – kolosalnymi zmianami w zakresie wielkości opadów.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Miasto w Indiach u podnóży Himalajów. Znane na całym świecie ze względu na rekordowe opady wynoszące średnio 11 000 mm rocznie (najwięcej na Ziemi). Olbrzymie opady spowodowane są cyrkulacją monsunową oraz ukształtowaniem powierzchni (opady orograficzne).

Rodzaj opadu atmosferycznego w formie ciekłej zbudowanego z kropel wody o średnicy powyżej 0,5 mm.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Rodzaj deszczu występujący w okolicach równika, będący skutkiem cyrkulacji atmosferycznej w strefie międzyzwrotnikowej – wynikiem popołudniowego ochładzania powietrza po wcześniejszym intensywnym parowaniu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Miejsce w zachodnich USA, gdzie w 10.07.1913 odnotowano najwyższą (w historii) na świecie temperaturę: 56,7°C.

Zjawisko atmosferyczne, polegające na wzroście temperatury globalnej spowodowanej obecnością w atmosferze gazów cieplarnianych. Proces polega na zatrzymaniu i wtórnym skierowaniu w kierunku powierzchni Ziemi ciepła (które odbite od powierzchni Ziemi jest wypromieniowywane). Prowadzi to do „podgrzania” planety. Efekt cieplarniany jest pozytywny, gdyż umożliwia zaistnienie na Ziemi życia, jednak nadmierny wzrost koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze prowadzi do niebezpiecznego zjawiska globalnego ocieplenia.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z warstw atmosfery ziemskiej, będąca warstwą zewnętrzną, rozpoczyna się na wysokości 800 km i przechodzi bezpośrednio w kosmos (na wysokości 2000 – 10 000 km). Warstwę cechuje stały spadek temperatury aż do -273 stopni Celsjusza oraz obecność w niej licznych satelitów telekomunikacyjnych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z czynników wpływających na klimat lokalny i mikroklimat. Na półkuli północnej większą dostawę energii słonecznej będą otrzymywać obiekty o orientacji południowej, a na półkuli południowej – odwrotnie.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Typ wiatru lokalnego, górskiego. Jest skutkiem procesu przechodzenia masy wilgotnego powietrza przez przeszkodę terenową i związane z tym konsekwencje (opady orograficzne, różne gradienty temperatury po obu stronach stoku). Jest ciepły, suchy i porywisty. Nosi wiele lokalnych nazw np. Halny w Karpatach w Polsce, Chinook w Górach Skalistych w USA, Samum w północnej Afryce i na Półwyspie Arabskim.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To wąskie strefy przejściowe pomiędzy masami powietrza o różnych cechach. Wyróżniamy trzy rodzaje frontów: chłodny, ciepły i zokludowany.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z frontów atmosferycznych, tworzy się, gdy do zalegającego ciepłego powietrza dotrze powietrze chłodniejsze. Zimne powietrze wdziera się pod ciepłe powietrze lokalne, wynosząc je ku górze. Wraz z wypychaniem ku górze, ciepłe powietrze ochładza się, skrapla i powstaje opad. Typową chmura jest Cumulonimbus, a opad ma charakter gwałtowny.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z frontów atmosferycznych, tworzy się, gdy nad obszar z zalegającym chłodnym powietrzem napływa cieplejsze powietrze. Ciepłe powietrze jest lżejsze, dlatego wślizguje się na zalegające chłodne powietrze. Wznosząc się, powietrze ochładza się, kondensuje i dochodzi do opadów. Typową chmurą jest Nimbostratus a opady mają charakter długotrwały.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z frontów atmosferycznych, powstały z połączenia frontu ciepłego i zimnego, który powstaje, gdy chłodne powietrze dogania ciepłe. Powstaje na styku trzech mas powietrza – ciepłego i dwóch zimnych. W zależności od tego, czy zimniejsze powietrze jest przed czy za frontem ciepłym czy za frontem chłodnym, okluzja może być ciepła lub chłodna.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Gazowe składniki atmosfery odpowiadające za powstawanie efektu cieplarnianego. Gazy cieplarniane występują w atmosferze naturalnie, ale nadmierny wzrost ich stężenia prowadzi do globalnego ocieplenia.

Głównymi gazami cieplarnianymi są:

• Para wodna
• Metan (CH4)
• Dwutlenek węgla (CO2)
• Ozon (O3)

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Zjawisko wzrostu średniej globalnej temperatury powietrza, za którego początek przyjmuje się rok 1850. Proces spowodowany jest nadmierną koncentracją niektórych gazów cieplarnianych (zwłaszcza metanu i dwutlenku węgla) w atmosferze, których stężenie obecnie znacząco przekracza wielkość naturalną.

Osad w postaci warstwy lodu na gruncie. Powstaje zimą, gdy po silnych mrozach dochodzi do niewielkiej odwilży i pojawienia się opadów deszczu. Woda spada na zimny grunt, a po obniżeniu temperatury powietrza – zamarza tworząc lodową taflę.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Grad powstaje jako kryształek lodu, który wynoszony jest w chmurze Cumulonimbus do wyższych, zimnych partii przez prądy wstępujące, gdzie obrasta płatkami śniegu. Spadek w dół chmury pod wpływem rosnącego ciężaru powoduje kontakt z przechłodzonymi kroplami wody, które w kontakcie z lodową kulą również zamarzają. Możliwe jest także ponowne wyniesie przez silne prądy wstępujące i powtórzenie procesu. Ostatecznie, gdy chmura nie jest już w stanie utrzymać lodowej kuli, spada ona z bardzo dużą prędkością na ziemię.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Wzrost lub spadek temperatury o 1°C na każde 100 metrów. Występuje w przypadku powietrza o zerowej wilgotności. Jest jednym ze zjawisk towarzyszących wiatrowi typu fen – po zawietrznej stronie stoku.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Wzrost lub spadek temperatury o 0,6°C na każde 100 metrów. Jest także nazywany gradientem normalnym, czyli takim, który zazwyczaj występuje w atmosferze. Mamy z nim do czynienia, gdy powietrze jest nasycone parą wodną – a taka sytuacja ma miejsce zazwyczaj. Zmiana gradientu temperatury z wilgotnoadiabatycznego na suchoadiabatyczny towarzyszy wiatrowi typu fen – po dowietrznej stronie stoku.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna nazwa na wiatr górski typu fen, używana na terenie polskich Karpat.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jednostka miary wielkości ciśnienia atmosferycznego odpowiadająca 100 Pascali lub 100 Newtonów/m². Średnie normalne ciśnienie na Ziemi (przy temperaturze 0°C na 45°N) to około 1013 hektopaskali (hPa)

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna nazwa na wiatr typu Bora występujący na wybrzeżu Morza Irlandzkiego w Wielkiej Brytanii.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna nazwa na Cyklon Tropikalny używana na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego (także na amerykańskim wybrzeżu Oceanu Spokojnego), zwłaszcza w USA.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To skrajny przypadek, gdy na obszarach położonych wyżej jest cieplej niż na tych położonych niżej. Takie szczególne zjawisko może być powodowane na kilka sposobów. Często można je zaobserwować w wyniku pojawiania się wiatru dolinnego i wiatru górskiego.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Różne drobinki zawieszone w powietrzu, na których woda może osiadać. Najczęściej są to kryształki lodu, kryształki soli morskiej, a także pyły lub dymy pochodzenia antropogenicznego. Obecność jąder kondensacji jest niezbędna dla uformowania się chmur – a następnie opadu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z podwarstw budowy pionowej Atmosfery. Występuje w dolnej części termosfery. Jest to silnie zjonizowana część atmosfery na wysokości, zwłaszcza około 85-100 km (według różnych źródeł – od 55 km do 1000 km). W tej warstwie wiatr słoneczny zderza się z cząstkami gazów atmosferycznych powodując ich świecie i w ten sposób powstaje zorza polarna.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z dwóch głównych klasyfikacji klimatycznych (autorstwa niemieckiego klimatologa Wladimira Köppena), powszechnie stosowana w geografii amerykańskiej i zachodnioeuropejskiej. Wyróżnia 6 stref klimatycznych i szereg typów klimatu (w różnych wariantach modyfikacji około 30). W Polsce nie spotkała się z uznaniem i nie jest stosowana (za wyjątkiem opracowań naukowych).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z dwóch głównych klasyfikacji klimatycznych (autorstwa polskiego klimatologa Wincentego Okołowicza), powszechnie stosowana w geografii polskiej. Wyróżnia 5 stref klimatycznych oraz 2 typy klimatów astrefowych oraz szereg podtypów klimatów (w wersji uproszczonej stosuje się 15 podtypów).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To stały, powtarzalny zespół zjawisk pogodowych charakterystyczny dla danego obszaru, ustalony na podstawie wieloletnich obserwacji. Nazywany bywa także statystyką elementów pogody.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Typu klimatu astrefowego, charakterystyczny dla obszarów wysokogórskich. Cechuje się stałym spadkiem temperatury (0,6°C/100 m) i ciśnienia (11,5 hPa/100 m) wraz z wysokością, występowaniem opadów orograficznych, wiatrów górskich i dużą zmiennością pogody. Typowe dla obszaru objętego takim klimatem jest występowanie pięter roślinności.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Zmodyfikowany w stosunku do generalnie panującego na danym obszarze, klimat niewielkiego obszaru. Zmienność warunkowana jest przez kierunek ekspozycji terenu, jego pokrycie i lokalną topografię.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z klimatów astrefowych, charakterystyczny dla dużych obszarów silnie zurbanizowanych. W związku z obecnością w takim miejscu sztucznego ogrzewania, niskiego albedo miejskiej zabudowy oraz zanieczyszczenia atmosfery gazami cieplarnianymi, dochodzi do wzrostu temperatury powietrza (nawet o 2-3°C) w centrum obszaru w stosunku do strefy podmiejskiej i obszaru otaczającej wsi.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z klimatów astrefowych, charakterystyczny dla obszaru południowej i południowo-wschodniej Azji. Związany jest z obecnością wiatru okresowo-zmiennego – Monsunu. Charakteryzuje się deszczowym ciepłym latem i prawie bezdeszczową, nieco chłodniejszą zimą.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z klimatów strefowych, charakterystyczny dla obszarów wysokich szerokości geograficznych. Charakteryzuje się niewielkimi opadami i bardzo niskimi temperaturami o raczej wysokiej amplitudzie. Występuje w odmianie subpolarnej (łagodniejszy) i polarnej (bardziej surowy).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z klimatów strefowych, charakterystyczny dla obszarów w niewielkiej odległości od zwrotników. Występuje w odmianie suchej i wilgotnej (śródziemnomorskiej). Charakteryzuje się opadami przeważnie zimą o zróżnicowanej amplitudzie, ale temperaturze średniej nie spadającej poniżej 0°C.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z klimatów strefowych, charakterystyczny dla bezpośredniego sąsiedztwa równika. Obejmuje odmiany równikową wybitnie wilgotną, podrównikową wilgotną i podrównikową suchą. Cechuje się generalnie najwyższymi opadami na Ziemi (nawet do 3000 mm) i względnie stałą, wysoką temperaturą (około 25°C.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z klimatów strefowych, charakterystyczny dla obszarów średnich szerokości geograficznych. Obejmuje wiele odmian – ciepłe i chłodne, morskie, przejściowe i kontynentalne. Cechuje się występowaniem 4 pór roku o mniej lub bardziej wyraźnie zarysowanych granicach. Lato cechują najwyższe opady i najwyższe temperatury, z kolei zimą temperatury spadają poniżej 0°C i opady maleją. Amplitudy w tej strefie mogą się wahać od niewielkich do największych na Ziemi.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z klimatów strefowych, charakterystyczny dla okolic zwrotników. Występuje w odmianie suchej i wilgotnej. Temperatura nie spada poniżej 10°C, amplitudy są raczej duże. W odmianie suchej opadów nie ma w ogóle lub są bardzo niskie. Odmiana wilgotna będąca najczęściej skutkiem prądów morskich lub cyrkulacji monsunowej, cechuje się wysokimi opadami (nawet 2000 mm), zwłaszcza latem.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z układów barycznych. Powstaje na peryferiach wyżu – pomiędzy dwoma niżami, izobary na mapie mają kształt litery “U”.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Druga z trzech komórek globalnej cyrkulacji atmosferycznej, obejmująca strefy umiarkowane. Jest wypadkową dwóch pozostałych komórek tj. Komórki Hadleya i Komórki Polarnej. Występują w niej stałe wiatry zachodnie.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Pierwsza z trzech komórek globalnej cyrkulacji atmosferycznej, obejmująca strefę międzyzwrotnikową. Początek cyrkulacji daje olbrzymia dostawa ciepła w okolicach równika. Charakterystyczna jest obecność stałego niżu i opadów zenitalnych nad równikiem, wyżów i braku deszczu nad zwrotnikami oraz stałego wschodniego wiatru – Pasatu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Ostatnia z trzech komórek globalnej cyrkulacji atmosferycznej, obejmująca strefy okołobiegunowe. Obieg w tej komórce warunkuje bardzo niewielka dostawa ciepła w okolicach biegunów, powodująca kształtowanie się tam stałych wyżów. W strefie tej występują stałe wiatry wschodnie.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Łączenie się materii np. w fizyce lub meteorologii. Termin w szczególności odnosi się do kondensacji pary wodnej czyli procesu tworzenia (budowania) chmur z łączących się kropelek wody.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To nabieranie przez klimat wraz ze wzrostem odległości od morza – cech klimatu kontynentalnego, czyli takiego, gdzie znacząco wzrasta amplituda temperatury między porami roku (lato-zima), przez co lata stają się gorące, a zimy mroźne. Typowy dla kontynentalizmu jest spadek wielkości opadów wraz z oddalaniem się od morza.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To pionowy ruch powietrza, wywołany najczęściej przez zmiany temperatury powietrza. Gwałtowne nagrzewanie powierzchni ziemi prowadzi do powstawania prądów wstępujących – unoszenia powietrza do górnych warstw troposfery, gdzie schładza się wraz z wysokością. Ubytek powietrza powoduje powstanie ośrodka niżowego. Z kolei gdy wychłodzone powietrze osiada (ogrzewając się lub nie) w postaci prądów zstępujących – zwiększa nacisk na grunt, powodując powstanie ośrodka wyżowego.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów opadu o postaci kulistych nieprzezroczystych ziarnek lodu o średnicy 2-5 mm.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To warstwa bezpośredniego oddziaływania pola magnetycznego Ziemi, niewidoczna gołym okiem, która przenika atmosferę. Istnienie pola magnetycznego Ziemia zawdzięcza najprawdopodobniej wirowym ruchom materii budującej jądro planety. Ze względu na stałe oddziaływanie na Ziemię wiatru słonecznego (strumienia plazmy – silnie naładowanych elektrycznie cząstek), pole magnetyczne jest spłaszczone od strony Słońca. Wysokość pola może sięgać 60 000 km w kierunku słońca i nawet 700 000 km w przeciwnym kierunku. Znaczenie pola magnetycznego jest kolosalne. Dzięki niemu, jesteśmy chronieni przed szkodliwym wpływem wiatru słonecznego, który zagrażałby min. ziemskiej atmosferze czy naszej technologii komunikacyjnej i energetycznej. Oczywistą konsekwencją istnienia pola magnetycznego jest też możliwość określania kierunków świata za pomocą magnetyzmu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To zawieszona w powietrzu wilgoć w postaci kropel wody, która dotyka gruntu i ogranicza widoczność poniżej 1 kilometra. Istnieje wiele rodzajów mgieł, których nazwy zależą od genezy ich powstania.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów mgły (mgła napływowa), powstaje w wyniku napływ ciepłego i wilgotnego powietrza nad zimne podłoże. Zazwyczaj jest bardzo gęsta i obejmuje duże obszary.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów mgły (mgła zmieszania), powstaje na skutek mieszania się mas zimnego i ciepłego powietrza na styku frontów atmosferycznych, najczęściej na wybrzeżach. Są gęste i rozległe.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów mgły (zboczowa, orograficzna), powstaje gdy powietrze ochładza się pokonując przeszkodę terenową, ma charakter lokalny, ale może być gęsta.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów mgły (mgła z wypromieniowania), powstaje w wyniku wychłodzenia powietrza przy powierzchni Ziemi, będącego skutkiem wypromieniowania ciepła, najczęściej nocą, latem. Zazwyczaj jest mało gęsta i lokalna.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów mgły, powstaje gdy powietrze z ciepłego zbiornika wodnego unosi się do chłodnego powietrza, – zjawisko lokalne o małej grubości.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Klimatu ograniczony do bardzo małego obszaru, gdzie szczególne czynniki lub ich wypadkowa, powodują odstępstwa od klimatu lokalnego.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna nazwa na wiatr typu Bora występujący na wybrzeżu Morza Śródziemnego we Francji.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z elementów pionowej budowy atmosfery, cienka warstwa przejściowa między Mezosferą i Termosferą na wysokości około 85 km.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z warstw atmosfery (trzecia od powierzchni Ziemi), występująca na wysokości 50/55-85 km nad powierzchnią Ziemi. Temperatura w tej warstwie spada od około 0°C w Stratopauzie do około -80°C w Mezopauzie, a ciśnienie spada od około 1 hPa w Stratopauzie do około 0,1 hPA w Mezopauzie. Kolor nieba zmienia się z błękitnego na granatowoczarny, widoczne stają się gwiazdy.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Wiatr okresowo-zmienny w sezonie pór roku (Monsun letni i Monsun zimowy), występujący w połduniowej i połduniowo-wschodniej Azji. Latem jest wiatrem wiejącym od strony oceanu w kierunku lądu (przynosi opady), zimą od strony lądu w kierunku oceanu (brak opadów). Czynnikiem powodującym cyrkulację monsunową jest różnica w nagrzewaniu lądu i oceanu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z dwóch rodzajów Monsunu, występuje w okresie od kwietnia do września z największym nasileniem w miesiącach czerwiec-sierpień. W wyniku szybkiego nagrzewania lądu latem, nad Azją powstaje ośrodek niżowy do którego napływa powietrze (Monsun letni) z nad chłodniejszego Oceanu Indyjskiego (wyż) przynosząc olbrzymie opady.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z dwóch rodzajów Monsunu, występuje w okresie od października do marca z największym nasileniem w miesiącach grudzień-luty. Nad wychłodzonym lądem Azji powstaje wyż, z którego powietrze (Monsun zimowy) przemieszcza się w kierunku cieplejszego Oceanu Indyjskiego (niż), nie przynosząc opadów.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Opad atmosferyczny w postaci ciekłej – kropli wody o średnicy mniejszej niż 0,5 mm.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z chmur należących do piętra niskiego (Ns) o budowie warstwowo-deszczowej i wyglądzie ciemnoszarej lub czarnej grubej zasłony, pokrywającej całe niebo. Zbudowana z kropel wody i kryształków lodu. Daje długi, ulewny opad deszczu lub śniegu, ale bez burzy z piorunami (chyba że występuje wspólnie z Cumulonimbusem).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z dwóch głównych układów barycznych (zwany też cyklonem). Niże powstają w wyniku wznoszenia się ciepłego powietrza, które wznosząc się – ochładza się. Nacisk powietrze się zmniejsza – powstaje ośrodek o mniejszym ciśnieniu. Ponieważ powietrze wznosząc się – ochładza się – osiąga temperaturę punktu rosy – dlatego pogodę niżową cechują zachmurzenie i opady. W ośrodku niżowym ciśnienie maleje w kierunku centrum układu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Pojęcie przeciwne do kontynentalizmu klimatu, oznacza duży wpływ pobliskich zbiorników wodnych na klimat. Wraz z przybliżaniem się do mórz i oceanów maleje amplituda temperatury w ujęciu miesięcznym i rocznym, zimy stają się łagodne, a lata mniej upalne. Rośnie też średnia suma opadów.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Miejsce dokonywania pomiarów w procesie prognozowania pogody, podstawowy element stacji meteorologicznej. Najczęściej odkryty teren wyposażony w niezbędne przyrządy meteorologiczne, z wykorzystaniem których dokonuje się pomiarów o ściśle określonych porach.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z dwóch rodzajów okluzji, powstaje gdy powietrze za frontem chłodnym jest chłodniejsze niż powietrze przed frontem ciepłym. Powietrze najchłodniejsze wdziera się pod powietrze ciepłe i zderza się z powietrzem chłodnym. Ciepłe powietrze jest wypychane ku górze.Od strony frontu najchłodniejszego pojawia się Cumulonimbus i gwałtowne opady a od strony frontu ciepłego i chłodnego powietrza – Nimbostratus i długotrwałe opady. Później może dojść do całkowitego wymieszania opadów na styku frontów.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z dwóch rodzajów okluzji, powstaje gdy powietrze za frontem chłodnym jest cieplejsze niż powietrze przed frontem ciepłym. Chłodne powietrze nachodzi na ciepłe powietrze i częściowo się na nie wślizguje – to z kolei wślizguje się nad najchłodniejsze powietrze przed nim zalegające. Od strony frontu chłodnego pojawia się Cumulonimbus i gwałtowne opady a od strony frontu ciepłego i najchłodniejszego powietrza – Nimbostratus i długotrwałe opady.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Zjawisko przemieszczania wody w postaci ciekłej (krople wody) lub stałej (śnieg, krupa, grad) z chmur w kierunku Ziemi pod wpływem siły grawitacji, po osiągnięciu przez krople/płatki/sople odpowiedniej wielkości i masy, zdolnej do pokonania siły prądu wstępującego.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów opadów atmosferycznych, najczęstszy typ opadu w strefie umiarkowanej, związany ze spotkaniem frontów atmosferycznych: ciepłego i zimnego (tym samym temperatura spada i osiąga temperaturę punkt rosy). Jeżeli do opadu dochodzi na froncie ciepłym – opad jest łagodny, ale długotrwały (Nimbostratus). Jeżeli na froncie chłodnym – gwałtowny i krótkotrwały (Cumulonimbus). Jeżeli mamy do czynienia z frontem zokludowanym – opad może mieć obie cechy.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów opadów atmosferycznych, najczęściej występuje w gorące dni w strefie umiarkowanej, jest też typowym (nawet codziennym) opadem dla strefy międzyzwrotnikowej. Przez cały dzień trwa intensywne parowanie. Gorące powietrze wznosi się i ochładza. Najczęściej w wyniku popołudniowego obniżenia temperatury zostanie osiągnięta temperatura punktu rosy, dochodzi do kondensacji i powstania gwałtownego, krótkotrwałego opadu (najczęściej powstaje chmura Cumulonimbus).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z rodzajów opadów atmosferycznych,ma charakter, lokalny występuje wyłącznie w górach. Powietrze napotykające przeszkodę wznosi się i ochładza, osiągając tym samym temperaturę punktu rosy. Następuje opad. Ze zjawiskiem związane jest powstawanie wiatru typu fen.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Powstaje, gdy produkty kondensacji pary wodnej osadzają się na wychłodzonych powierzchniach np. ziemi, roślinach czy przedmiotach. Należą do nich min. rosa, szron, szadź i gołoledź.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Zwana także warstwą ozonową, jedna z podwarstw atmosfery, zlokalizowana w dolnej części Stratosfery, na wysokości 20-30 km (różne źródła podają zakres 10-50 km lub 20-40 km, ale największa koncentracja ozonu występuje właśnie na wysokości 20-30 km). W Ozonosferze mamy do czynienia z największą koncentracją ozonu (03) w atmosferze, co  jest istotne, ponieważ pochłania on szkodliwe promieniowanie UV.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Stały wiatr wschodni (a dokładniej północno-wschodni i południowo-wschodni w zależności od półkuli) wiejący ze zwrotników w kierunku równika, będący efektem cyrkulacji atmosferycznej w komórce Hadleya.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Zwany też błyskawicą, jest to naturalne wyładowanie elektryczne w atmosferze, występujące podczas burzy. Jest to zjawisko fizyczne, które ma miejsce we wnętrzu chmury burzowej, pomiędzy chmurami albo między chmurami a powierzchnią ziemi. Wraz z piorunem pojawia się prawie zawsze grom dźwiękowy, czyli efekt akustyczny oraz oślepiający efekt świetlny.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jest lokalnym zjawiskiem (często poprzedzającym powódź) spowodowanym najczęściej przez gwałtowne ulewy i związane z tym zalanie niektórych miejsc niesąsiadujących ze zbiornikami wodnymi np. w wyniku niezdolności kanalizacji miejskiej do odbioru tak dużej ilości wody.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To chwilowy stan atmosfery, obserwowany w danym miejscu i czasie. Na pogodę składają się różne obserwowalne zjawiska. Cechą pogody jest jej duża i ciągła zmienność w obrębie pewnych prawidłowości typowych dla danego obszaru w danym czasie.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Obejmuje zarówno rodzaj terenu jak i jego kolor. Niektóre obszary mają znacznie większą zdolność magazynowania ciepła – np. lasy czy zbiorniki wodne. Latem będą one chłodniejsze, ale zimą cieplejsze. Dokładnie odwrotną specyfikę będą miały obiekty infrastruktury, budynki, nagi grunt czy piasek. Z kolei ciemne asfaltowe drogi będą znacznie cieplejsze, ze względu na niższe albedo w porównaniu np. ze śniegiem. Pokrycie terenu wpływa także na wiatr. Ściana lasu czy gęsta zabudowa zmniejsza lub całkowicie wytłumia prędkość wiatru. Z kolei przestrzenie otwarte, takie jak pustynie czy zbiorniki wodne – są obszarami o silnych wiatrach.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Miejsce dokonywania pomiarów meteorologicznych, trzykrotnie w ciągu doby – o 6, 12 i 18, a więc zdecydowanie rzadziej niż na stacji meteorologicznej.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Mieszanina gazów w atmosferze, charakteryzująca się stałym składem do pewnej wysokości nad poziomem morza (tj. do około 100 km nad ziemią) tj:

• azot (78,08%)
• tlen (20,95%)
• inne (0,97%) – argon (0,93%), dwutlenek węgla (0,04%) neon, hel, krypton, wodór, ksenon, ozon, metan (łącznie poniżej 0,01%)

Oraz elementami, których udział procentowy może się zmieniać:

• para wodna (od 0% nad biegunami do 4% nad ciepłymi morzami)
• dwutlenek węgla (stały wzrost spowodowany działalnością człowieka, wyższe stężenie przy powierzchni Ziemi)
• ozon (najwyższe stężenie w warstwie ozonowej)

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jest zjawiskiem hydrologicznym powodowanym przez czynniki atmosferyczne. Powódź to takie zwiększenie poziomu w rzece (wezbranie), które powoduje straty gospodarcze, a więc najczęściej zalanie okolic koryta rzeki przez wodę z tej rzeki. Powodują ją gwałtowne roztopy lub długotrwałe duże opady.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Ruch wody morskiej definiowany często jako „rzeka w Oceanie”, charakteryzuje się cieplejszą (ciepły prąd morski) lub chłodniejszą (zimny prąd morski) wodą niż woda otaczająca, w której się przemieszcza. Powstawanie prądów morskich jest wynikiem globalnej cyrkulacji atmosferycznej i związanym z tym układem wiatrów stałych. Prądy morskie są jednym z najistotniejszych czynników klimatotwórczych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Proces przewidywania zmian stanu atmosfery w krótkiej perspektywie czasowej, oparty o statystykę sieci pomiarowej (stacji i posterunków meteorologicznych) według przyjętych międzynarodowych standardów. Prognozy pogody dzielą się na krótkoterminowe (do kilku dni) i długoterminowe. Najdłuższe prognozy obejmują do 16 dni. Im dłuższa prognoza pogody tym mniejsza jej precyzja. Najbardziej wiarygodne są prognozy na następny dzień, których trafność przekracza 90%. Prognozy wielodniowe obniżają trafność nawet do niemal 50%, przez co ich znaczenie jest relatywnie małe. O ile można przewidzieć z dużą dokładnością, że w pewnym okresie dojdzie do np. dużego ochłodzenia, podanie w perspektywie 16 dni, którego dokładnie dnia to nastąpi, obarczone jest bardzo dużym ryzykiem pomyłki.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To promieniowanie słoneczne, które dociera bezpośrednio do Ziemi, nie napotykając przeszkód w postaci chmur. Dostarcza większą ilość ciepła niż promieniowanie rozproszone.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Zwane także promieniowaniem cieplnym, jest to promieniowanie emitowane przez powierzchnię Ziemi w kierunku atmosfery. Nie jest ono widoczne dla nas gołym okiem, ponieważ jest ono w spektrum podczerwieni. Wyższa długość fali powoduje, że atmosfera staje się znacznie mniej przepuszczalna dla tego promieniowania (atmosfera jest więc selektywnie przepuszczalna dla promieniowania). Zostaje ono pochłonięte przez atmosferę i skierowane ponownie w kierunku Ziemi. W ten sposób dochodzi do efektu cieplarnianego.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Promieniowanie docierające ze Słońca do Ziemi. Mała długość fali powoduje, że większość tego promieniowania jest w stanie przedostać się przez atmosferę do powierzchni Ziemi, część (42%) jest jednak najpierw odbijana i pochłaniana w atmosferze lub chmurach oraz odbijana od powierzchni Ziemi.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To promieniowanie słoneczne, które dociera pośrednio do Ziemi, natrafiając najpierw na chmury, które je rozpraszają. Dostarcza mniejszą ilość ciepła niż promieniowanie bezpośrednie.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z osadów atmosferycznych, ma postać kropel wody na przedmiotach, glebie, roślinach. Powstaje latem, gdy dochodzi do intensywnego wypromieniowania ciepła z podłoża. Wychłodzone powietrze osiąga w nocy temperaturę punktu rosy i osadza się na zimnym terenie.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna nazwa na wiatr typu Fen, używana w północnej Afryce i na Półwyspie Arabskim.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Obiekt techniczny krążący w atmosferze ziemskiej (w termosferze lub egzosferze), sztuczny satelita służący do transmisji sygnałów radiowych i telewizyjnych między stacjami naziemnymi.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z układów barycznych, powstaje w miejscu zetknięcia dwóch wyżów i dwóch niżów ulokowanych na przeciw siebie.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Skala prędkości Tornad (trąb powietrznych) używana w USA. Zawiera przedziały od EF0 do EF5, gdzie kolejne stopnie oznaczają wzrost prędkości wiatru przy jednoczesnym spadku częstotliwości występowania. Tornada w skali EF3 do EF5 niosą za sobą nieprawdopodobne zniszczenia.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Skala o zakresie 0 – 8, stosowana do określania stopnia zachmurzenia w prognozowaniu pogody (synoptyce). 0 w skali oznacza całkowity brak zachmurzenia, a 8 – całkowite zachmurzenie.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Skala prędkości Huraganów (Cyklonów Tropikalnych) używana w USA. Zawiera przedziały 5 kategorii, gdzie kolejne kategorie oznaczają wzrost prędkości wiatru, wysokości fali spiętrzenia wody oraz coraz bardziej katastrofalne zniszczenia.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Miejsce dokonywania pomiarów meteorologicznych wyposażone w ogródek meteorologiczny, gdzie pomiary wykonuje się co 3 godziny: 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21 i 24. Możliwe są także częstsze pomiary np. co godzinę.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z elementów pionowej budowy atmosfery, cienka warstwa przejściowa między Stratosferą i Mezosferą na wysokości około 50/55 km nad poziomem morza. Charakteryzuje się stałą temperaturą około 0°C.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z warstw atmosfery (druga od powierzchni Ziemi), występująca na wysokości od 12 do około 50-55 km nad poziomem morza. Na wysokości 20-30 km zawiera w sobie podwarstwę – Ozonosferę. Temperatura w tej warstawie rośnie od -60°C na granicy Tropopauzy do około 0°C na granicy Stratopauzy, jednak ciśnienie atmosferyczne spada z 200 hPa na granicy Tropopauzy do około 1 hPa na granicy Stratopauzy. W dolnej części warstwy (a właściwie na granicy troposfery i stratosfery) występują silne prądy strumieniowe (ang. jet stream) tj. wiatry o prędkości dochodzącej nawet do nawet 400 km/h., które przenoszą masy powietrza z zachody na wschód. Stratosfera zawiera około 20% masy całej atmosfery.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z chmur należących do piętra niskiego (Sc). Połączenie chmur kłębiastej i warstwowej, spłaszczone grube szare lub białe kłębki połączone ze sobą, ale zachowujące cechy wyraźnie oddzielonych płatów i tworzące gęstą zasłonę. Zbudowane z kropel wody. Mogą dawać opad w postaci mżawki, przelotnego deszczu, śniegu lub opad typu “virga”.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z chmur należących do piętra niskiego (St). Ma charakter warstwowy. Jednolita biała lub szara (w skrajnych przypadkach nawet czarno-szara) zasłona pokrywająca całe niebo. Zbudowane z kropel wody. Może dawać opad w postaci mżawki lub przelotnego deszczu lub śniegu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Obszar o podobnych cechach klimatycznych, wydzielony na podstawie rocznej sumy opadów, średniej rocznej temperatury powietrza oraz amplitudy temperatury, występujący na danych szerokościach geograficznych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Miejsce, w którym zbiegają się pasaty wiejące od obu zwrotników w kierunku równików. Strefa cały czas się przesuwa, delikatnie na północ lub południe od równika, tam gdzie aktualnie Słońce góruje pod wyższym kątem (lato). Konsekwencją przemieszczania się tej strefy jest także występowanie klimatu podrównikowego, cechującego się porą suchą i deszczową.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jest zjawiskiem hydrologicznym, ale wywołują ją procesy meteorologiczne. Oznacza długotrwały brak opadów lub bardzo znaczące zmniejszenie ich ilości w miejscu i czasie, gdzie i kiedy powinny one występować (nie mamy więc suszy na pustyniach, gdzie opady naturalnie nie występują). W przypadku długotrwałej suszy, obniżone zostają także poziomy wód gruntowych. Susze powoduje bezdeszczowa, wyżowa pogoda. Wysokie, a nawet ekstremalne temperatury sprzyjają suszy i potęgują jej skutki, ale nie są bezwzględnym wymogiem jej wystąpienia. Skutki suszy to przede wszystkim trudności w rolnictwie, ale też energetyce i gospodarce komunalnej.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Dział meteorologii zajmujący się prognozowaniem pogody.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Osad atmosferyczny w postaci lodowych szczotek na przedmiotach, zwłaszcza na drzewach. Powstaje w czasie silnych mrozów, podczas mgły (napływ wilgotnego powietrza). Mgła w ujemnej temperaturze osadza się na drzewach, liniach energetycznych itp.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To krótkotrwałe zjawiska odnoszące się do wiatru, polegające na radykalnym wzroście jego prędkości. Występuje najczęściej nad zbiornikami wodnymi, gdzie odczuwalne mogą być jego skutki. Powstaje na styku mas powietrza o różnej temperaturze, najczęściej przy udziale chmury Cumulonimbus. Ze szkwałem najczęściej współwystępują opady deszczu lub śniegu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Osad atmosferyczny w postaci kryształków lodu na przedmiotach np. gałęziach drzew. Mechanizm powstawania jest identyczny jak w przypadku rosy, ale ujemna temperatura powoduje powstawanie kryształków lodu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Stały opad atmosferyczny, powstający w warunkach ujemnej temperatury.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna nazwa używana na Cyklon Tropikalny na obszarze Oceanu Spokojnego we wschodniej Azji, zwłaszcza u wybrzeży Wysp Japońskich.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To temperatura powietrza występującą dokładnie w momencie wykonania pomiaru w danym miejscu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Najwyższa lub najniższa zmierzona temperatura chwilowa lub średnia dla danego obszaru, odstająca w sposób istotny od średnich norm w danym okresie w danym miejscu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Temperatura danego obszaru uśredniona w wybranej jednostce czasu. Najczęściej dobowa (na podstawie całodniowego pomiaru), miesięczna (na podstawie średnich temperatur dla wszystkich dni miesiąca), roczna (na podstawie średniej temperatury dla wszystkich miesięcy roku) lub średnia z wielolecia (średnia temperatura dla danego okresu na podstawie wieloletnich obserwacji – to pozwala obiektywnie ocenić klimat miejsca).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To temperatura, przy której wilgotność (względna) powietrza osiąga 100%. Osiągnięcie takiej temperatury jest niezbędne dla rozpoczęcia procesu kondensacji pary wodnej i tym samym – wystąpienia opadów.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z warstw atmosfery (czwarta od powierzchni Ziemi), występująca na wysokości od około 85 km do 800 km nad poziomem morza. Temperatura wzrasta z -80°C w Mezopauzie do nawet 1000°C (lub więcej) w Termopauzie, z kolei ciśnienie osiąga wartości tak niskie, że są one nieistotne statystycznie. W dolnej części Termosfery występuje Jonosfera. W termosferze ulega zmianie stały dotychczas skład gazowy atmosfery. Na wysokości 100 km przebiega tak zwana linią Kármána uważana za umowną granicę kosmosu. W termosferze krążą niektóre satelity i stacje kosmiczne (np. Międzynarodowa Stacja Kosmiczna na wysokości około 400 km).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z elementów pionowej budowy atmosfery, cienka warstwa przejściowa między Termosferą i Egzosferą na wysokości około 800 km nad poziomem morza.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalny układ rzeźby terenu o istotnym znaczeniu dla klimatu lokalnego. Tereny położone w obniżeniu będą zimą i o poranku chłodniejsze, ze względu na zaleganie powietrza. Z kolei obszary położone na wzniesieniach mają większą dostawę energii słonecznej, ale są też bardziej narażone na wiatr.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna nazwa na trąbę powietrzną używana w USA.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Występujące na wszystkich kontynentach (za wyjątkiem Antarktydy), jednak najczęściej w USA ekstremalne wiatry o ruchu wirowym, tworzące się nad lądem na styku wilgotnego ciepłego powietrza i chłodnego suchego powietrza, o dość skomplikowanym mechanizmie powstawania. Mogą nieść za sobą katastrofalne zniszczenia.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z elementów pionowej budowy atmosfery, cienka warstwa o grubości około 1-2 km na granicy Troposfery i Stratosfery (na wysokości około 12 km nad poziomem morza). Charakteryzuje się stałą temperaturą około -60°C.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jedna z warstw atmosfery, występująca bezpośrednio nad powierzchnią Ziemi. Sięga od poziomu morza do średnio 12 kilometrów. Wyższe poziomy osiąga w strefie międzyzwrotnikowej (więcej ciepła – wyższa troposfera) do około 16-18 kilometrów (nad zwrotnikami). Najniżej sięga nad biegunami (zimno – niższa troposfera) do około 6-8 kilometrów. Temperatura średnia na Ziemi wynosi 15°C i spada wraz z wysokością średnio o 0,6°C na każde 100 metrów. Na granicy troposfery osiąga średnią wartość około -60°C. Średnie ciśnienie przy powierzchni wynosi 1013 hPa i stale spada wraz z wysokością o około 11,5 hPa na każde 100 metrów. Na granicy troposfery osiąga wartość około 200 hPa. Troposfera skupia 80% masy atmosfery i niemal całą parę wodną, jest to także sfera kształtowania klimatu i pogody.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Nieregularny, chaotyczny, wielokierunkowy ruch powietrza atmosferycznego na niewielkim obszarze. Wywołana może być różnicą w nagrzewaniu obszarów albo różnicami w lokalnym ukształtowaniu powierzchni. Taki ruch powietrza stanowi zagrożenie w transporcie lotniczym.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Rozkład ciśnienia atmosferycznego nad ziemią odbiegający od średniej wartości. Należą do nich ośrodki wysokiego ciśnienia (wyże), ośrodki niskiego ciśnienia (niże) oraz bardziej złożone układy: zatoka niskiego ciśnienia, klin wysokiego ciśnienia, siodło baryczne.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Rodzaj nietypowego opadu atmosferycznego (najczęściej mżawki, ale zjawisko może dotyczyć praktycznie każdego opadu), który wyparowuje przed dotarciem do powierzchni Ziemi. Dzieje się tak, gdy występuje duża różnica wilgotności w różnych warstwach atmosfery. Virga może wystąpić z chmury Stratocumulus (Sc).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Poziomy ruch powietrza będący wynikiem różnicy ciśnienia. Ponieważ przyroda dąży w sposób naturalny do równowagi, usiłuje wyrównać różnice ciśnienia między ośrodkami wyżu i niżu. Nie jest możliwa sytuacja, by gdzieś powietrze całkowicie zniknęło lub skoncentrowało się w całości w jednym punkcie. Wiatr jest właśnie rozwiązaniem tego problemu. Ponieważ to wyż jest ośrodkiem o nadmiernej ilości powietrza, a niż – ośrodkiem niedoboru, wiatr zawsze wieje z wyżu do niżu (a więc jakby wiał “z góry na dół”). Takie przesuwanie powietrza umożliwia uzupełnianie niedoborów unoszącego się w ośrodku niżowym powietrza. Kierunek wiatru jest odchylony przez siłę Coriolisa. Nazwa wiatru wywodzi się od kierunku, z którego wieje (więc wiatr wiejący ze wschodu to wiatr wschodni itp.).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To lokalny wiatry występujący na zboczach gór, będące efektem różnicy temperatur stoków i doliny górskiej w ciągu dnia i w nocy. Powstaje w ciągu dnia przy bezchmurnej pogodzie. Powietrze na górskich stokach intensywnie się nagrzewa i unosi. Na jego miejsce napływa chłodniejsze powietrze zalegające na dnie doliny górskiej.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To lokalny wiatry występujący na zboczach gór, będące efektem różnicy temperatur stoków i doliny górskiej w ciągu dnia i w nocy. Powstaje w ciągu nocy przy bezchmurnej pogodzie. Ciężkie wychłodzone powietrze zalegające na górskich stokach spływa w dół zgodnie z siłą grawitacji, wypychając cieplejsze powietrze z dna doliny ku górze.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To nietypowy wiatr występujący wyłącznie na obszarach dużego zlodzenia, zwłaszcza na Antarktydzie, w mniejszym stopniu na Grenlandii, Islandii czy na dużych lodowcach górskich. Szczególnie odczuwalny jest na lodowcach szelfowych. Mechanizm powstawania wiatru lodowcowego jest podobny do wiatru bora. Zimne powietrze zalegające nad pokrywą lodową (wyż), spływa grawitacyjnie w dół w kierunku cieplejszego zbiornika (niż). Jest suchy, porywisty i bardzo zimny.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Wiatry o nieregularnym typie zmian, występujące tylko w określonych warunkach terenowych, najczęściej w górach. Zaliczamy do nich: fen, bora, wiatr górski i dolinny, wiatr lodowcowy.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To wiatry o stałej, powtarzalnej zmienności kierunku w rytmie sezonowym (rocznym lub dobowym). Powstają w wyniku różnicy nagrzewania lądu i morza/oceanu. Zaliczamy do nich monsun i bryzę.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

To wiatry wiejące przez cały czas, o stałym kierunku. Są skutkiem globalnej cyrkulacji atmosfery w komórce Hadleya. Zaliczamy do nich pasat i antypasat.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Określa ile dokładnie wody jest w powietrzu. Mierzymy ją w gramach na metr sześcienny (g/m³).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Określa w ilu procentach w stosunku do maksymalnej pojemności, powietrze (w danej temperaturze) zostało wypełnione wodą.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalna nazwa na Cyklon Tropikalny używana na Oceanie Spokojnym na obszarze Oceanii, zwłaszcza na wschodnim wybrzeżu Australii.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Rosyjska stacja badawcza na Antarktydzie, na której zmierzono najniższą temperaturę na Ziemi: -89,6°C.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z dwóch głównych układów barycznych, zwany także antycyklonem. Powstaje w wyniku osiadania chłodnego powietrza, które opadając ogrzewa się. Nacisk powietrza się zwiększa – powstaje ośrodek o większym ciśnieniu. Ponieważ powietrza opadając ogrzewa się, nie może osiągnąć temperatury punktu rosy – dlatego wyżową pogodę cechuje brak opadów, a nawet brak zachmurzenia (lub małe zachmurzenie). W ośrodku wyżowym ciśnienie rośnie w kierunku centrum układu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Jeden z układów barycznych. Powstaje na peryferiach niżu – pomiędzy dwoma wyżami, izobary na mapie mają kształt litery “V”.

Kliknij by dowiedzieć się więcej