Zadania i rozwiązania z egzaminu gimnazjalnego z geografii z 2013 roku. Schematy myślowe prowadzące do skutecznego rozwiązania zadań. Szczegółowe sposoby wykonywania poleceń.

Egzamin gimnazjalny 2013


W 2013 roku pojawiły się zadania:

  • Dwa z geografii astronomicznej
  • Jedno z analizowania mapy (powiązane z rolnictwem i klimatologią)
  • Jedno z podziału administracyjnego Polski (województwa)
  • Jedno z analizowania wykresu (energetyka)
  • Jedno dotyczące sąsiadów Polski
  • Jedno dotyczące krajów Europy Północnej

Zadania i rozwiązania:

19.1.

Zadanie 19.1. należy do dosyć trudnych zadań z geografii astronomicznej. Pierwszy krok to określenie różnicy odległości kątowej między Warszawą i Karumbą.

Warszawa położona jest 21° na wschód od południa 0°, a Karumba 141°, również na wschód. Punkty położone po tej samej stronie południka 0° należy od siebie odjąć. Wynikiem działania jest odległość kątowa 120° między Warszawą i Karumbą. Następnie wiedząc, że co 1° czas słoneczny zmienia się o 4 minuty (lub, aby było wygodniej – co 15° zmienia się o jedną godzinę – 60 minut) należy obliczyć różnicę czasu. 120°*4 minuty = 480 minut = 8 godzin. Australia leży na wschód od Polski, a więc jest tam godzina późniejsza niż w Polsce (słońce najpierw pojawia się na wschodzie). W Warszawie jest 14:00 dnia 24 czerwca, zaś w Karumbie 14:00+8:00 = 22:00 tego samego dnia (nie przekraczamy północy).

Poprawna odpowiedź to A i C.

19.2.

Kiedy na półkuli północnej (Polska) trwa lato (czerwiec), na półkuli południowej pory roku są dokładnie odwrotne, a wiec trwa zima. Dzień jest zawsze dłuższy na tej półkuli gdzie trwa lato (bo bliżej do bieguna gdzie trwa dzień polarny – całodobowy).

Poprawna odpowiedź to B i D.

Zgodnie z legendą na mapie uprawy (czyli grunty orne – oranie pola), koncentrują się w południowo-wschodniej Australii i w niewielkim stopniu w południowo-zachodniej Australii (lecz takiej odpowiedzi nie ma). Co oczywiste – uprawa wymaga wody. Woda nie może pojawić się z pustynnego wnętrza kontynentu – wilgoć bierze się znad morza (w tym przypadku jest to ciepły prąd wschodnioaustralijski).

Prawidłowa odpowiedź to A i 2

Zielonymi strzałkami zaznaczyłem województwa z proponowanych odpowiedzi, które graniczą ze Słowacją (są to śląskie z odpowiedzi D oraz małopolskie i podkarpackie z odpowiedzi A). Pozostałe województwa (opolskie, świętokrzyskie, dolnośląskie, lubelskie i lubuskie) nie graniczą ze Słowacją. Odpowiedź B i C odpadają, podobnie jak odpowiedź D, gdzie graniczy jedno z dwóch wymienionych województw. Tylko w odpowiedzi A graniczą oba województwa.

Poprawna odpowiedź to A.

Na wykresie kolorami (niebieski – woda, żółty – wiatr, zielony – biomasa, fioletowy – biogaz) oznaczyłem zmiany poziomu produkcji energii w latach z różnych źródeł. Jak widzi woda podlegała wahaniom – spadała, rosła, spadała, rosła. Z kolei produkcja z biogazu prawie w ogóle się nie zwiększyła. Jedynie wiatr oraz biomasa bardzo dynamicznie wzrastały.

Pierwsze zdanie jest prawdziwe.

Elektrownie wodne przeważały w latach 2005-2007, ale już w 2008 i 2009 zostały przebite przez energię produkowaną przez elektrownie wiatrowe.

Drugie zdanie jest fałszywe.

Karpaty to pasmo górskie na Słowacji, ale występuje także na Ukrainie, gdzie płyną Dniepr i Dniestr. Alpy występują w Niemczech (jako jedynym kraju wśród sąsiadów Polski), przepływa tam też Dunaj, Łaba i Ren. Sudety występują z kolei na granicy Polski i Czech (a Łaba i Wełtawa przepływają przez ten kraj). Ta wiedza jest wymagana by udzielić poprawnej odpowiedzi.

Prawidłowa odpowiedź to C.


Słabo rozwinięta linia brzegowa jest bez sensu, skoro kraje te otoczone wodą morską są ze wszystkich stron. Lodowce górskie występują w Norwegii, ale nie w Danii, gdzie nie ma gór (więc nie może być lodowców górskich). Mały udział powierzchni lasów również jest absurdalny, ponieważ IKEA robiąca meble (drewniane) pochodzi ze Szwecji. Sens ma natomiast ostatnia propozycja – formy rzeźby powstałe w wyniku działania lądolodu. Polska i okoliczne (na północ) kraje były poddane zlodowaceniem.

Prawidłowa odpowiedź to D.