Łączność polega na przekazywaniu informacji i wspólnie z transportem tworzy komunikację – ważny dział usług. We współczesnym świecie łączność należy do branż najdynamiczniej rozwijających się, a jej rola w gospodarce jest coraz większa. Dzięki zaawansowanym technologiom możliwe jest uzyskanie łączności z każdym miejscem na świecie w dowolnym momencie.

Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)


Usługi

III Łączność

Wspólnie z transportem łączność tworzy komunikację – ważny dział usług. Łączność odpowiada za przesyłanie informacji za pośrednictwem rozmaitych form przekazu.

1. Rozwój łączności

W przeszłości historycznej w łączności wykorzystywano:

  • Sygnały dźwiękowe i dymne
  • Gońców i posłów
  • Gołębie pocztowe
  • W późniejszym okresie – poczta

Środki te były w sposób oczywisty dalekie od doskonałości. Uniemożliwiały łączność bezpośrednią, ciągłą, a na odpowiedź długo się oczekiwało. Wraz z rozwojem technologii, świat zaczął wykorzystywać bardziej zaawansowane formy łączności:

  • W 1839 r. wynaleziono telegraf.
  • W 1876 r. wynaleziono telefon.
  • W 1910 r. odbyła się pierwsza transmisja radiowa, a od 1920 r. nadawane są stałe programy radiowe.
  • W 1928 r. pojawiła się telewizja, jednak jej dynamiczny rozwój rozpoczął się po 1945 r.
  • W 1983 r. pojawia się pierwszy komercyjny telefon komórkowy.
  • W 1990 r. powstała pierwsza strona internetowa.
  • W 2004 r. ruszył pierwszy tej skali komunikator wideo – Skype.

Kluczowe znaczenie we współczesnej łączności mają środki telekomunikacji, czyli służące do nadawania, odbioru lub transmisji informacji, niezależnie od ich rodzaju, za pomocą przewodów, fal radiowych bądź optycznych lub innych środków wykorzystujących energię elektromagnetyczną. Zaliczamy do nich wymienione powyżej urządzenia.

Usługi łączności zgrupowano w dwóch sekcjach PKD. Tradycyjne usługi pocztowe zaliczono do sekcji H (transport i gospodarka magazynowa), podczas gdy telekomunikacja znajduje się w sekcji J (informacja i telekomunikacja).

Smartfony coraz częściej wypierają inne urządzenia z rynku łączności

Źródło: https://i.insider.com/5e68fc4d54f25c381d11733a?width=1136&format=jpeg

Warto zwrócić uwagę, że w ostatnim czasie coraz większa jest rola telefonii komórkowej. Służące kiedyś wyłącznie do dzwonienia aparaty, z czasem wyposażono w możliwość wysyłania wiadomości tekstowych (SMS) i graficznych (MMS). Wkrótce potem telefonię zintegrowano z Internetem, co pozwoliło jednemu urządzeniu zastąpić także odbiornik radiowy i telewizyjny, a nawet komputer.

2. Zmiany na rynku łączności tradycyjnej

Średnia liczba listów wysłanych na jednego mieszkańca Polski w latach 1960-2013

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych rozproszonych.

Zmiany na rynku łączności doskonale obrazuje sytuacja Poczty Polskiej. W okresie PRL liczba wysyłanych listów wzrastała, a załamanie rynku pocztowego było związane z problemami gospodarczymi. Po reformach z 1989 r., wraz z dynamicznym rozwojem gospodarki rósł także rynek pocztowy. W 1999 r. przesłano rekordową liczbę ponad 2 miliardów listów. Jednak potem wraz z rozwojem telefonii komórkowej i Internetu, liczba listów zaczęła stale spadać. Obecnie również obserwujemy stały i coraz głębszy spadek przesyłek listowych.

3. Telefonia stacjonarna i komórkowa

Dużym przełomem w rozwoju łączności było wynalezienie telefonu. Pierwotnie dominowała telefonia stacjonarna (przewodowa). Docelowo jej rozwój sprowadzał się do podłączenia do sieci telefonicznej każdego mieszkania i domu. W ten sposób górną granicą liczby abonentów była liczba gospodarstw domowych. Rewolucję na rynku telefonii zapoczątkowało spopularyzowanie w latach 90-tych telefonii komórkowej. Okazuje się, że w niektórych krajach przypada nawet ponad 1 telefon na mieszkańca (średnio 104 telefony na 100 mieszkańców świata w 2017 r.), co daje potencjał liczby komórek liczony w miliardach abonentów. W 2002 r. liczba użytkowników komórek po raz pierwszy przekroczyła liczbę użytkowników telefonii kablowej. Za sprawą popularyzacji telefonów komórkowych, od 2006 r. coraz więcej osób rezygnuje z telefonii stacjonarnej, a liczba ich abonentów na świecie maleje, stale wzrasta za to liczba użytkowników telefonów komórkowych. W 2016 r. było więcej telefonów komórkowych niż ludzi na świecie. Światowym liderem są Zjednoczone Emiraty Arabskie z 210 telefonami na 100 mieszkańców.

Średnia liczba telefonów przypadających na 100 mieszkańców na świecie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Światowego.

Zarówno telefonia stacjonarna, jak i telefonia komórkowa rozwinęły się najszybciej w krajach wysokorozwiniętych. Co ciekawe, w państwach słaborozwiniętych np. w niektórych krajach Afryki, sieć stacjonarnej telefonii prawie w ogóle się nie rozwinęła i kraje te od razu przeszły do fazy telefonii komórkowej. Poniższe wykresy wyraźnie wskazują, że oba typy telefonii osiągają pewien maksymalny poziom w każdym kraju, po czym utrzymują się lub maleją.

Liczba telefonów stacjonarnych i komórkowych na 100 mieszkańców w wybranych krajach w latach 1975-2017

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Światowego i GUS.

Najbardziej interesującym faktem statystycznym jest, że niektóre kraje wysokorozwinięte, ale nie ze ścisłej światowej czołówki (np. Polska, Rosja, Brazylia), mają statystycznie znacznie większą liczbę telefonów komórkowych na 100 mieszkańców niż mieszkańcy państw najlepiej rozwiniętych np. USA czy Francji.

Liczba telefonów komórkowych na 100 mieszkańców w państwach świata w 2017 r.

Źródło: https://ourworldindata.org/grapher/mobile-cellular-subscriptions-per-100-people

4. Internet

Internet był kolejną istotną rewolucją w łączności. Pozwolił nie tylko na porozumiewanie się za pomocą prostych komunikatorów, czatów, ale też wraz z jego upowszechnieniem, pojawiło się oprogramowanie do wideo rozmów. Z czasem pojawiły się także bardzo popularne portale społecznościowe. Rewolucja internetowa rozpoczęła się już w latach 90-tych, ale liczba użytkowników stopniowo i stale wzrasta przez cały czas. Według danych Międzynarodowego Związku Telekomunikacji liczba internautów sięgnęła 3,2 miliarda w 2015 r. Według nowszych danych z 2020 r., w ciągu zaledwie 5 ostatnich lat przybyło dużo ponad kolejny miliard użytkowników, a ich łączna liczba przekroczyła 4,66 miliarda. Szacuje się, że dostęp do Internetu ma w tej chwili około 53% ludności świata, w tym ponad 80% w krajach wysokorozwiniętych.

Liczba internautów według regionów świata

Źródło: https://ourworldindata.org/grapher/internet-users-by-world-region

Wyraźnie daje się zauważyć, że największe wzrosty liczby internautów w ostatnich latach dotyczą zwłaszcza regionów średnio i słaborozwiniętych. Obszary te mają wciąż możliwości wzrostu liczone w miliardach użytkowników.

Odsetek użytkowników Internetu według państw świata w 2017 r.

Źródło: https://ourworldindata.org/internet

5. Znacznie łączności w rozwoju świata

Łączność należący do usług odgrywa ogromną rolę w światowym rozwoju. Do głównych cech łączności świadczących o jego roli w rozwoju społeczno-gospodarczym należą:

  • Umożliwianie porozumiewania się na duże odległości bez konieczności podróżowania – oszczędność czasu i pieniędzy.
  • Umożliwienie przekazywania informacji – przyczynianie się do zwiększania wiedzy o świecie i przyspieszenie procesów gospodarczych.
  • Dynamizowanie procesów globalizacji za sprawą szerszego dostępu do informacji.
  • Rewolucja w niektórych branżach gospodarki i usług publicznych, które skutecznie przeniesiono do Internetu.
  • Wytworzenie nowych zawodów związanych z obsługą łączności, przede wszystkim w branży teleinformatycznej.


6. Rola telekomunikacji w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego

Telekomunikacja, jako najdynamiczniej rozwijający się dział łączności, przyczyniła się do rewolucji polegającej na wytworzeniu się społeczeństwa informacyjnego. Jego charakterystykę opisaliśmy w tym temacie.

Główny wpływ telekomunikacji obserwuje się w odniesieniu do działów takich jak:

  • Usługi związane z informacją (np. portale informacyjne)
  • Usługi handlu elektronicznego (e-sklepy)
  • Usługi edukacyjne (portale edukacyjne, np. geografia24.pl)
  • Usługi medyczne (teleporady lekarskie)
  • Usługi bankowe (bankowość elektroniczna)
  • Usługi turystyczne i transportowe (informacja i możliwość zakupu usługi przez Internet, informacje o ruchu np. drogowym, opóźnieniach pociągów itp.)
  • Usługi gastronomiczne (zamawianie jedzenia przez Internet)
  • Usługi matrymonialne (portale randkowe)
  • Usługi administracji publicznej (e-urzędy)