Przemysł to piąty dział drugiej klasy liceum 4-letniego. Zawiera informacje o górnictwie, przetwórstwie przemysłowym i energetyce ujęte w ramach drugiego sektora gospodarczego. Porusza także problemy z zakresu wpływu przemysłu na środowisko globalne.

Spis tematów (kliknij na temat, aby przejść do strony)

 

Przemysł

I Czynniki lokalizacji i rozwoju przemysłu

Co znajdę w tym temacie?
  • Rodzaje działalności przemysłowej
  • Struktura gałęziowa przemysłu
  • Przyrodnicze czynniki lokalizacji przemysłu
  • Pozaprzyrodnicze (techniczne, społeczno-gospodarcze, polityczne) czynniki lokalizacji przemysłu
  • Zmiana roli czynników lokalizacji przemysłu
  • Korzyści i niekorzyści aglomeracji
  • Deglomeracja przemysłu

II Przemysł tradycyjny a przemysł zaawansowanych technologii

Co znajdę w tym temacie?
  • Różnice między przemysłem tradycyjnym i zaawansowanych technologii
  • Czynniki lokalizacji przemysłu tradycyjnego i przemysłu nowych technologii
  • Cechy przemysłu tradycyjnego i przemysłu zaawansowanych technologii – porównanie
  • Skutki rozwoju nowoczesnego przemysłu

III Industrializacja, dezindustrializacja i reindustrializacja

Co znajdę w tym temacie?
  • Procesy industrializacji na świecie
  • Procesy dezindustrializacji na świecie
  • Procesy reindustrializacji na świecie
  • Industrializacja, dezindustrializacja i reindustrializacja w Polsce

IV Okręgi przemysłowe i technopolie na świecie

Co znajdę w tym temacie?
  • Typy koncentracji przemysłu
  • Okręgi przemysłowe i technopolie świata
  • Okręgi przemysłowe w Polsce
  • Współczesne przemiany w przemyśle tradycyjnym i nowoczesnym

V Budownictwo

Co znajdę w tym temacie?
  • Charakterystyka budownictwa
  • Czynniki rozwoju budownictwa
  • Rola budownictwa w gospodarce narodowej
  • Budownictwo a krajobraz przyrodniczy i kulturowy

VI Źródła energii

Co znajdę w tym temacie?
  • Podział źródeł energii
  • Nieodnawialne źródła energii
  • Surowce energetyczne
  • Inne surowce o dużym znaczeniu w przemyśle – surowce metaliczne
  • Odnawialne źródła energii
  • Zalety i wady różnych źródeł energii

VII Energetyka na świecie

Co znajdę w tym temacie?
  • Bilans energetyczny świata i jego zmiany
  • Produkcja energii elektrycznej na świecie
  • Bilans i mix energetyczny Polski
  • Źródła energii w wybranych państwach świata
  • Struktura produkcji energii a bezpieczeństwo energetyczne
  • Niebezpieczne skutki rosnącego zapotrzebowania na energię

VIII Energetyka jądrowa i OZE

Co znajdę w tym temacie?
  • Rozwój energetyki jądrowej
  • Produkcja energii jądrowej na świecie
  • Dylematy związane z wykorzystaniem energii jądrowej
  • Energetyka jądrowa w Polsce
  • Rozwój OZE


Słownik

Przejdź do słownika (kliknij)

Aparat pojęciowy w tym dziale (kliknij aby rozwinąć definicję):

Baza energetyczna

Jeden z pozaprzyrodniczych czynników lokalizacji przemysłu. Obejmuje elektrownie i instalacje zapewniające dostawy prądu elektrycznego. Stanowi podstawę dla lokalizacji energochłonnych obiektów, takich jak huty czy niektóre zakłady chemiczne.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Baza surowcowa

Jeden z najważniejszych przyrodniczych czynników lokalizacji przemysłu. Istnienie wielu zakładów jest bezpośrednio (kopalnie) lub pośrednio (elektrownie, huty) związane z obecnością wybranych surowców mineralnych, albo półproduktów z innych działów gospodarki. Ze względu na zależność przemysłu od bazy surowcowej dokonano podziału lokalizacji na: przymusową, związaną i swobodną.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Bezpieczeństwo energetyczne

Stopień, w jakim państwo jest samodzielne i stabilne pod względem produkcji energii. Opiera się głównie o zróżnicowanie miksu energetycznego oraz dywersyfikację dostawców surowców energetycznych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Bezrobocie strukturalne

Jeden z rodzajów bezrobocia. Ten typ jest skutkiem zmiany struktury gospodarczej polegającej np. na dezindustrializacji i przekształceniu gospodarki w usługową, na skutek czego dawni pracownicy likwidowanych zakładów zostają pozbawieni pracy.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Budownictwo

Działalność zaliczania do II sektora gospodarczego (przemysłu), polegająca na budowie rozmaitych konstrukcji, w tym domów mieszkalnych, zakładów, obiektów inżynieryjnych i infrastruktury.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Budownictwo lądowe

Typ działalności w obrębie budownictwa, która obejmuje konstruowanie obiektów na lądzie takich jak: budynki i budowle, obiekty inżynieryjne (mosty, wiadukty, tunele), infrastruktura i inne obiekty.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Budownictwo wodne

Typ działalności w obrębie budownictwa, która obejmuje konstruowanie obiektów na styku lądu i obszarów morskich oraz wód śródlądowych np. ujęć wodnych, śluz, kanałów, zapór, obiektów portowych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Cynk i ołów (surowce metaliczne)

Dwa ważne surowce metaliczne, znajdujące zastosowanie w przemyśle środków transportu, elektromaszynowym i zbrojeniowym. Światowe wydobycie wynosiło 13 mln 643 tys. ton cynku i 4 mln 640 tys. ton ołowiu w 2018 r.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Decyzja o warunkach zabudowy (WZ)

Typ decyzji administracyjnej pozwalającej na wybudowanie konkretnego obiektu w danym miejscu, na podstawie obowiązującego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego lub (w przypadku jego braku) na podstawie decyzji wydanych wcześniej dla nieruchomości sąsiadujących.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Deglomeracja przemysłu

Nurt w polityce gospodarczej, przedstawiający pozytywne skutki relokowania zakładów przemysłowych z obszarów dużych aglomeracji do małych i średnich miast oraz na wieś, wskazujący na wynikające z tego korzyści takie jak: większa dostępność przestrzeni, niższe koszty pracy, mniej obciążona infrastruktura, niższe podatki, lepszy stan środowiska czy obecność ulg, dotacji i Specjalnych Stref Ekonomicznych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Dezindustrializacja

Przeciwieństwo industrializacji – proces upadku i likwidacji przemysłu (mający szereg zróżnicowanych przyczyn), polegający na zamykaniu zakładów przemysłowych (często ich relokowaniu w miejsca o niższych kosztach produkcji). Docelowo prowadzi do przekształcenia gospodarki z przemysłowej w usługową.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Dywersyfikacja źródeł energii

Polityka polegająca na zróżnicowaniu źródeł produkcji energii (głównie elektrycznej), zamiast opierania się wyłącznie na jednym typie energii (zwłaszcza zależnym od zewnętrznych dostaw surowców).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Elektrownia wodna maremotoryczna

Typ hydroelektrowni, która wykorzystuje ruch wody morskiej wynikający z falowania lub prądów morskich. Ma marginalne znaczenie w globalnej hydroenergetyce.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Elektrownia wodna maretermiczna

Typ hydroelektrowni, która wykorzystuje naturalne ciepło wody morskiej do produkcji energii. Ma marginalne znaczenie w globalnej hydroenergetyce.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Elektrownia wodna pływowa

Typ hydroelektrowni, która wykorzystuje ruch wody morskiej podczas naturalnych, codziennych pływów (zarówno przypływów, jak i odpływów). Na świecie jest obecnie kilka większych elektrowni tego typu, ale ich rola jest niewielka, a budowa kosztowna.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Elektrownia wodna przepływowa

Typ hydroelektrowni, która wykorzystuje naturalny spadek terenu i/lub dużą ilość wody transportowanej przez rzekę. Płynąca woda prowadzi do produkcji energii. Ze względu na brak zapory, nie ma możliwości regulacji ilości wytwarzanego prądu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Elektrownia wodna szczytowo-pompowa

Typ hydroelektrowni, wykorzystuje dwa sąsiadujące ze sobą jeziora, między którymi istnieje istotna różnica wysokości. Nocą woda jest pompowana ze zbiornika dolnego do górnego, a w ciągu dnia spuszczana w dół – dzięki czemu produkowana jest energia. Co interesujące, elektrownia ta ma ujemny bilans energetyczny, tzn. więcej prądu zużywa (na pompowanie wody) niż produkuje. Jest to jednak umyślne i przemyślane, ponieważ energia produkowana jest w czasie dużego zapotrzebowania (w ciągu dnia), a zużywana nocą (kiedy i tak muszą pracować i produkować prąd elektrownie cieplne).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Elektrownia wodna zaporowa

Typ hydroelektrowni, która działa na podobnej zasadzie jak elektrownia przepływowa, ale ma tą istotną przewagę, że może regulować wielkość produkowanej energii ze względu na istnienie tamy i zmagazynowanie wody w sztucznie utworzonym jeziorze. To najczęściej stosowany typ hydroelektrowni.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Emisyjność CO2

Stopień wpływu źródeł energii na środowisko naturalne poprzez wytwarzanie i wydzielanie do atmosfery dwutlenku węgla w procesie wykorzystania danego źródła w produkcji energii. Do źródeł wysoko emisyjnych należą nieodnawialne źródła energii (z wyjątkiem uranu) oraz biomasa. Najwyższą emisyjnością cechuje się węgiel brunatny, a najniższą energia wodna.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Energetyka

Działalność zaliczania do II sektora gospodarczego (przemysłu), polegająca na wytwarzaniu i dostarczaniu energii elektrycznej i cieplnej.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Energetyka geotermalna

Typ energetyki wykorzystujący ciepło pochodzące z wnętrza Ziemi. Wykorzystywane jest ona zarówno w elektrowniach geotermicznych, jak również do bezpośredniego ogrzewania budynków, a nawet infrastruktury. Istnieje jednak relatywnie niewiele miejsc, w których tą energię można skutecznie wykorzystywać.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Energetyka jądrowa (atomowa)

Typ energetyki, w której do produkcji energii wykorzystuje się uran. Należy do nieodnawialnych źródeł energii, jednak ma charakter nieemisyjny. Należy do źródeł energii budzących duże kontrowersje, gdzie pomimo dużej opłacalności ekonomicznej zarzuca jej się zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Energetyka wiatrowa

Typ energetyki wykorzystujący naturalny ruch powietrza, który poruszając skrzydłami turbin wiatraków prowadzi do produkcji energii. Takie elektrownie lokowane są najczęściej w miejscach o częstym i stabilnym wietrze, zwłaszcza na obszarach nadmorskich, a nawet w wodzie (nieopodal brzegu).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Fotowoltaika

Typ energetyki, która zajmuje się przetwarzaniem na energię promieniowania słonecznego (elektrownia słoneczna). Należy do najdynamiczniej rozwijających się dziedzin energii. Cieszy się dużą popularnością zwłaszcza w Niemczech, choć planuje się jej rozwój także w Polsce. Jednak ze względu na wysokie usłonecznienie i wyższe temperatury znajduje zastosowanie zwłaszcza w strefie zwrotnikowej i podzwrotnikowej.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Gaz ziemny (surowiec energetyczny)

Drugi obok ropy naftowej kluczowy surowiec energetyczny. Mieszanina lotnych węglowodorów, zwykle występujące w sąsiedztwie ropy naftowej (gaz mokry), ale może też występować samodzielnie (gaz suchy). Charakteryzuje się wysoką kalorycznością, nieznacznie tylko gorszą od ropy naftowej (9000 kcal/m3), jest przy tym paliwem znacznie bardziej ekologicznym. Wykorzystuje się go do produkcji paliwa (LPG), tworzyw sztucznych i materiałów syntetycznych, jak również do produkcji energii. W 2015 r. światowe wydobycie wynosiło 3 bln 505 mld metrów sześciennych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Gazownictwo

Działalność zaliczania do II sektora gospodarczego (przemysłu), polegająca na wytwarzaniu i dostarczaniu do odbiorców gazu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Głód przestrzeni

Potoczne określenie zjawiska niedoboru przestrzeni w miastach. Jest to problem obserwowany głównie w dużych ośrodkach, które np. z powodów fizycznogeograficznych lub ekonomicznych nie mogą się dalej rozrastać, a istnieje silne zapotrzebowanie na nową przestrzeń mieszkaniową i biurową.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Górnictwo

Działalność zaliczania do II sektora gospodarczego (przemysłu), polegająca na pozyskiwaniu surowców mineralnych w celu ich późniejszego przetworzenia.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Hydroenergetyka (energetyka wodna)

Energetyka wykorzystująca wodę (zarówno morską jak i ze źródeł śródlądowych). Główne źródło energii odnawialnej, odpowiadające nawet za 60%  energii produkowanej z OZE. Za jej wykorzystaniem przemawiają nie tylko względy ekologiczne, ale też wysoka opłacalność finansowa.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Industrializacja

Inaczej uprzemysłowienie – proces powstawania i rozwoju przemysłu, zapoczątkowany w czasie rewolucji przemysłowej, polegający na masowym tworzeniu nowych zakładów produkcyjnych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Infrastruktura społeczna

Jeden z pozaprzyrodniczych czynników lokalizacji przemysłu. Zespół obiektów i urządzeń niezbędnych do zaopatrzenia obiektów w usługi społeczne (oświata, ochrona zdrowia), socjalne i kulturalne.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Infrastruktura techniczna

Jeden z pozaprzyrodniczych czynników lokalizacji przemysłu. Zespół obiektów i urządzeń niezbędnych do zaopatrzenia obiektów w prąd, ogrzewanie, wodę, gaz, odbiór ścieków i odpadów, a ponadto obiekty infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Klaster przemysłowy

Specyficzna forma koncentracji przemysłu – zakładów działających w pokrewnych dziedzinach. Między zakładami w obrębie klastra występuje kooperacja oraz sieć powiązań, np. z zapleczem naukowo-badawczym czy instytucjami wsparcia biznesu.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Korzyści aglomeracji

Jeden z pozaprzyrodniczych czynników lokalizacji przemysłu. Obejmuje zalety wynikające z koncentracji dużej liczby obiektów przemysłowych na obszarze jednej aglomeracji, związane m.in. z lepszą dostępnością kooperantów, dostęp do odpowiedniej infrastruktury, dużego rynku zbytu i zasobów siły roboczej (w tym wykwalifikowanej kadry).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalizacja przymusowa przemysłu

Jeden z trzech typów lokalizacji przemysłu w zależności od stopnia uzależnienia od bazy surowcowej. W tym przypadku umiejscowienie zakładu jest bezpośrednio związane z występowaniem określonych surowców mineralnych, a jego położenie w innym miejscu jest niemożliwe. Do takich zakładów należą przede wszystkim kopalnie, szyby naftowe i szyby gazowe oraz platformy wydobywcze.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalizacja swobodna przemysłu

Jeden z trzech typów lokalizacji przemysłu w zależności od stopnia uzależnienia od bazy surowcowej. W tym przypadku umiejscowienie zakładu nie jest związane z występowaniem surowców mineralnych i może zostać uruchomiony w dowolnym położeniu. Przyjmuje się, że do tej grupy należą wszystkie zakłady produkujące wyroby o masie lub wartości wyższej niż masa surowców niezbędnych do ich wytworzenia (co przekłada się na większą opłacalność transportu surowców). Podręcznikowym przykładem takiego zakładu jest piekarnia (lokalizowana w pobliżu rynku zbytu, a nie miejscu pozyskiwania zboża), ale w tej grupie znajduje się większość wszystkich zakładów przemysłowych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Lokalizacja związana przemysłu

Jeden z trzech typów lokalizacji przemysłu w zależności od stopnia uzależnienia od bazy surowcowej. W tym przypadku umiejscowienie zakładu jest pośrednio związane z występowaniem określonych surowców mineralnych, a choć jego położenie jest możliwe teoretycznie w dowolnym miejscu, to rachunek ekonomiczny skłania do jego lokowania w pobliżu złóż surowców. Najczęściej dotyczy to takich zakładów, gdzie masa lub wartość gotowego wyrobu jest niższa niż masa lub wartość surowców niezbędnych do jego wytworzenia. Przykładami takich zakładów są: elektrownia węgla brunatnego i cukrownia (ze względu na brak opłacalności transportu odpowiednio węgla brunatnego i buraków cukrowych na duże odległości).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Metoda głębinowa

Metoda wydobywania węgla (najczęściej kamiennego) polegająca na budowie podziemnej kopalni, w której wydobycie realizują górnicy.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Metoda odkrywkowa

Metoda wydobywania węgla (najczęściej brunatnego, rzadziej kamiennego) polegająca na jego pozyskiwaniu bezpośrednio z powierzchni ziemi (np. przy użyciu koparek), po usunięciu skał zalegających ponad pokładem surowca.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Metoda otworowa

Metoda wydobywania paliw płynnych i gazowych, polegająca na wykonaniu pionowego odwiertu i bezpośredniej eksploatacji złoża bez zmian w podłożu (za wyjątkiem usunięcia zawartości złoża ze skał).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Miedź (surowiec metaliczny)

Jeden z najważniejszych metali wykorzystywanych na świecie, odgrywa kolosalną rolę w elektronice, ze względu na właściwości przewodnictwa prądu, ale też jako stop w innych branżach przemysłu. Światowe wydobycie wynosiło 20,4 mln ton w 2018 r.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP)

Podstawowy dokument z zakresu planowania przestrzennego opracowywany i uchwalany przez gminy. Decyduje o dopuszczeniu na określonym obszarze wybranego typu zabudowy lub lokalizowania określonego typu obiektów.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Miks (mix) energetyczny

Potoczne określenie na strukturę produkcji energii według źródeł w danym kraju (lub na świecie).

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Niekorzyści aglomeracji

Jeden z pozaprzyrodniczych czynników lokalizacji przemysłu. Obejmuje wady wynikające z koncentracji dużej liczby obiektów przemysłowych na obszarze jednej aglomeracji, związane m.in. z wyższą konkurencją, deficytem przestrzeni, przekształconym środowiskiem, przeciążeniem infrastruktury i wysokimi kosztami pracy.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Nieodnawialne źródła energii

Typ źródeł energii, które są uzależnione od surowców energetycznych takich jak: węgiel (kamienny i brunatny oraz torf), gaz ziemny, ropa naftowa, łupki i piaski bitumiczne oraz uran. Surowce te ulegają stopniowemu zużyciu i wyczerpaniu. Za wyjątkiem wykorzystania uranu w energetyce jądrowej, wszystkie te źródła mają charakter wysokoemisyjny w zakresie CO2 i są niekorzystne dla środowiska naturalnego.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Odnawialne źródła energii (OZE)

Typ źródeł energii, które są niezależne od dostawy surowców energetycznych ponieważ opierają się na niekończących się zasobach przyrody. Do produkcji energii wykorzystuje się: wodę morską i śródlądową, wiatr, energię słoneczną, biomasę i energię wnętrza Ziemi. Za wyjątkiem źródeł opartych o biomasę, charakteryzują się zerową emisyjnością CO2 i są przyjazne dla środowiska naturalnego.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Okręg przemysłowy

Obszar koncentracji ośrodków przemysłowych – duże skupisko zakładów, najczęściej w zespole miast (także dużych). Zlokalizowane zakłady mogą reprezentować różne gałęzie przemysłu, ale są ze sobą powiązane technicznie, produkcyjnie i ekonomicznie.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Okręg przemysłowy miejski (wielkomiejski)

Typ okręgu przemysłowego, który powstał dzięki obecności wielkiego rynku zbytu z jednoczesnymi dużymi zasobami siły roboczej – wokół dużej aglomeracji. Często obejmuje gałęzie przemysłu lekkiego nastawione na konsumpcję lokalnej ludności.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Okręg przemysłowy poligenetyczny

Typ okręgu przemysłowego którego powstaniu zadecydował szereg zróżnicowanych czynników występujących jednocześnie.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Okręg przemysłowy surowcowy

Typ okręgu przemysłowego powstały za sprawą obecności surowców mineralnych, wokół których ukształtował się przemysł wydobywczy i powiązane z nim gałęzie takie jak przemysł energetyczny, metalurgiczny i inne typu ciężkiego. Najpopularniejszy typ okręgu przemysłowego.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Okręg przemysłowy surowcowy zrestrukturyzowany

Typ okręgu przemysłowego, którego determinującym czynnikiem powstania były surowce naturalne, ale przeszedł on restrukturyzację (np. za sprawą wyczerpania złóż lub relokacji zakładów) i obecnie rozwijają się w nim inne gałęzie przemysłu, a nawet sektor usługowy.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Okręg przemysłowy transportowy

Typ okręgu przemysłowego utworzony za sprawą doskonałego położenia, umożliwiającego import surowców naturalnych i tani eksport gotowych wyrobów. Dotyczy przede wszystkim obszarów nadmorskich z wielkimi portami handlowymi.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Ośrodek przemysłowy

Niewielkie skupisko zakładów przemysłowych, najczęściej w małym lub średnim mieście, gdzie przemysł stanowi istotny sektor życia gospodarczego, a często jest wiodącym pracodawcą.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Park naukowy

Niewielki kompleks laboratoryjny (najczęściej w obrębie uczelni wyższych), przygotowujący innowacyjne projekty do wdrożenia w przemyśle zaawansowanych technologii.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Park technologiczny

Bardziej zaawansowana forma kompleksu zaawansowanych technologii, w porównaniu z parkami naukowymi obejmują już zarówno instytucje badawcze jak i innowacyjne przedsiębiorstwa, tworzące zwarty obszar koncentracji przemysłu w obrębie miasta.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Pas rdzy

Obszar w Stanach Zjednoczonych w sąsiedztwie Wielkich Jezior, w przeszłości nazywany Pasem Stalowym, gdzie zlokalizowane były liczne zakłady przemysłu ciężkiego. Na skutek dezindustrializacji obszar ten znalazł się w głębokim kryzysie gospodarczym.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Platforma wydobywcza

Jedna z metod pozyskiwania ropy naftowej i gazu ziemnego. Opiera się o instalację (platformę) umieszczoną na powierzchni zbiornika wodnego (morza lub oceanu), z poziomu której następuje pozyskiwanie surowca z dna zbiornika.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Przemysł ciężki

Rodzaj działalności przemysłowej, obejmuje gałęzie takie jak: przemysł wydobywczy, budowlany i energetyczny oraz część przemysłu przetwórczego. Jest nastawiony na produkcję maszyn i urządzeń oraz półproduktów do dalszego wykorzystania. Produkcja zazwyczaj przeznaczona jest dla innych branż przemysłowych i do wykorzystania w działalności gospodarczej.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Przemysł lekki

Rodzaj działalności przemysłowej, obejmuje część przemysłu przetwórczego. Jest nastawiony na produkcję artykuł konsumpcyjnych dla odbiorców indywidualnych (konsumentów) na masową skalę, często z wykorzystaniem półproduktów pochodzących z przemysłu ciężkiego i rolnictwa.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Przemysł zaawansowanych technologii (high-tech)

Typ nowoczesnego przemysłu opartego o innowacje. Dominują zarówno nowe metody produkcji, jak i nowe modele zarządzania. Gotowy produkt cechuje się wysokim stopniem zaawansowania technicznego, często przeznaczony jest jedynie dla wyspecjalizowanych odbiorców. Bardzo istotnym elementem tego typu przemysłu jest udział zaplecza naukowo-badawczego w tworzeniu wyrobów przemysłowych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Przetwórstwo przemysłowe

Wiodąca działalność zaliczania do II sektora gospodarczego (przemysłu), polegająca na przetwarzaniu surowców mineralnych oraz półproduktów uzyskiwanych z rolnictwa (także z innych działów przemysłu) w celu tworzenia nowych wyrobów przemysłowych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Reindustrializacja

Proces odbudowy znaczenia przemysłu w gospodarce, poprzez ponowny wzrost zatrudnienia w tym sektorze na bazie nowo tworzonych zakładów, zazwyczaj z branży przemysłu zaawansowanych technologii.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Relokacja przemysłu

Proces polegający na przenoszeniu zakładów przemysłowych w do nowej lokalizacji, najczęściej z krajów wysokorozwiniętych o wysokich kosztach pracy do państw rozwijających się, gdzie koszty te są znacznie niższe, a przez to opłacalność produkcji – wyższa. Prowadzi do dezindustrializacji.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Restrukturyzacja przemysłu

Proces przemiany przemysłu polegający najczęściej na zmianie jego struktury gałęziowej (np. z przemysłu ciężkiego w przemysł lekki lub przemysł zaawansowanych technologii) albo przekształcenie zakładów przemysłowych w obiekty usługowe.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Ropa naftowa (surowiec energetyczny)

Najważniejszy na świecie surowiec energetyczny. Ciekła kopalina, mieszanina węglowodorów. Cechuje się bardzo wysoką kalorycznością na poziomie 10 000 kcal/kg, ale jest paliwem wysoko emisyjnym, bardzo szkodliwym dla środowiska. Wykorzystywana jest przede wszystkim w przemyśle paliwowym do produkcji oleju napędowego i benzyny, ale używa jej się także w przemyśle chemicznym (leki, farby, kosmetyki, ale też oleje i smary samochodowe). Jest także wykorzystywana w produkcji energii cieplnej i elektrycznej. W 2019 r. wydobywano na świecie 82 mln 342 tys. baryłek.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Specjalna Strefa Ekonomiczna

Obszar o szczególnych, preferencyjnych zwolnieniach podatkowych dla działających na jego obszarze przedsiębiorstw. W Polsce Strefy funkcjonują od 1995 r. i jest ich obecnie 14. Celem ich utworzenia jest zachęcenie (zwłaszcza zagranicznych przedsiębiorców) do inwestowania i tworzenia miejsc pracy na obszarach dotkniętych problemem bezrobocia.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Szyb naftowy/gazowy

Technika wydobywania ropy naftowej i gazu ziemnego na powierzchni lądu, polegająca na wykonaniu odwiertu wydobywczego w miejscu występowania surowca.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Technopolia

Najbardziej zaawansowana forma koncentracji przemysłu wysokich technologii. To rozległe okręgi przemysłowe, w których funkcjonuje wiele nowoczesnych zakładów, liczne uczelnie wyższe, instytuty naukowe, ale także instytucje otoczenia biznesu np. z zakresu finansów i wsparcia instytucjonalnego, które pomagają na etapie wdrożeniowym produktu (np. kredytując taką działalność). Ich powstanie zależy od szeregu czynników technologicznych, ekonomicznych i społecznych.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Uran (surowiec energetyczny)

Jeden z wykorzystywanych surowców energetycznych na świecie. To pierwiastek promieniotwórczy wykorzystywany do produkcji energii w elektrowniach jądrowych. Jest paliwem o najwyższej kaloryczności na świecie równej według różnych źródeł między 12,5-20 miliardów kcal (odpowiednik 2 500 000 kg węgla lub prawie 2 000 000 kg produktów naftowych). Światowe wydobycie w 2019 r. wynosiło 53 500 ton.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Węgiel brunatny (surowiec energetyczny)

Jeden z wykorzystywanych surowców energetycznych na świecie. Paliwo stałe pochodzenia roślinnego, zawiera od 62% do 75% pierwiastka węgla. W porównaniu z węglem kamiennym cieszy się znacznie niższą kalorycznością (2000-3000 kcal/kg), dodatkowo jest mokry (i ciężki) i kruchy, przez co nie nadaje się do transportu na duże odległości i cechuje się ogólną małą opłacalnością. Z tych wszystkich powodów, wykorzystuje się go prawie wyłącznie do produkcji energii, a elektrownie opalane tym rodzaje węgla lokuje się w bezpośrednim sąsiedztwie złóż. Jest niezwykle szkodliwy dla środowiska. W przytłaczającej większości przypadków wydobywany jest metodą odkrywkową, ze względu na płytkie zaleganie pod ziemią. Światowe wydobycie w 2018 r. było na poziomie 1 mld 183 mln ton.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Węgiel kamienny (surowiec energetyczny)

Jeden z najważniejszych surowców energetycznych na świecie. Paliwo stałe pochodzenia roślinnego, typ węgla o zawartości od 75% do 98% pierwiastka węgla. Wartość energetyczna paliwa sięga 5000-6000 kcal/kg, a więc dwukrotnie mniej niż ropy naftowej, cechuje się przy tym równie dużą, a w niektórych kwestiach nawet większą szkodliwością dla środowiska. Oprócz wykorzystania w produkcji energii, znajduje zastosowanie w hutnictwie (koks), przy produkcji smoły, barwników i leków. w 2018 roku wydobywano 7 mld 727 mln ton.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Zaplecze naukowo-badawcze

Jeden z pozaprzyrodniczych czynników lokalizacji przemysłu. Obejmuje instytuty naukowe i badawcze oraz uczelnie wyższe, które zapewniają napływ innowacji oraz wykwalifikowanej kadry, a także mogą wspierać proces badawczy i wdrożeniowy.

Kliknij by dowiedzieć się więcej

Żelazo (surowiec metaliczny)

Jeden z najważniejszych metali wykorzystywanych na świecie, wykorzystywany jest przede wszystkim do produkcji stali, z której z kolei wytwarza się niezliczone elementy w budownictwie, przemyśle elektromaszynowym czy środków transportu. Światowe wydobycie wynosiło w 2019 r. 2,5 mld ton.

Kliknij by dowiedzieć się więcej