Dezintegracja i integracja na świecie

W historii świata naprzemiennie mieliśmy do czynienia z procesami integracji i dezintegracji państw. Obecnie procesy te zachodzą bardzo często równolegle i dotyczą nie tylko pojedynczych krajów, ale całych regionów i sieci powiązań między nimi.

Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)

Podział polityczny świata

III Dezintegracja i integracja na świecie

Ruchy polityczne mogą mieć charakter rozpadu (dezintegracji) lub łączenia się (integracji). W ostatnich latach mieliśmy do czynienia z obiema ścieżkami zachodzącymi niejako jednocześnie – gdzie do tej pory w historii, ruchy te zwykle występowały naprzemiennie.

1. Dezintegracja w obrębie byłego bloku wschodniego

Najbardziej istotna dezintegracja nastąpiła po 1989 r. i wraz z obaleniem komunizmu w Polsce. Wywołało to lawinę łańcuchową, która wkrótce doprowadziła do rozpadu całego bloku wschodniego i utworzenia do 1991 r. szeregu nowych państw, tworzących w przeszłości Związek Radziecki. Tak powstały:

Państwa Bałtyckie (Litwa, Łotwa i Estonia), które odzyskały niepodległość
Państwa wschodnioeuropejskie (Mołdawia, Ukraina, Białoruś i Rosja)
Państwa kaukaskie (Gruzja, Armenia, Azerbejdżan)
Państwa środkowo-azjatyckie (Kazachstan, Uzbekistan, Turkmenistan, Tadżykistan i Kirgistan)
Na skutek rozpadu ZSRR usamodzielniło się także nieuznawane Naddniestrze

Państwa powstałe w wyniku rozpadu ZSRR (republiki radzieckie w momencie rozpadu Związku)

Źródło: https://geopolityka.net/wp-content/uploads/2013/07/640px-ZSRR_19891.png

W sumie jeden kraj rozpadł się na aż 15 niepodległych państw. Wśród krajów byłego bloku wschodniego wkrótce zaczęły pękać także inne twory. Czechosłowacja (1993) rozpadła się na Czechy i Słowację, krwawo przebiegał rozpad Jugosławii, z której powstało aż 7 nowych państw do 2008 r. (Słowenia, Chorwacja, Serbia, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Kosowo i Macedonia Północna).

Państwa tworzące dawną Jugosławię – stan obecny

Źródło: https://kz1.pl/img/historia/panstwa_jugoslawi.png

Jedynym ruchem w przeciwnym kierunkiem było zjednoczenie Niemiec w 1990 r., likwidujące sztuczny twór w postaci tzw. Niemiec Wschodnich (NRD). Ostateczny bilans to jednak wzrost liczby krajów o 22 nowe podmioty na arenie międzynarodowej.

2. Dezintegracja współcześnie

Ruchy dezintegracyjne nie ustały w XXI wieku. Idąc za przykładem wielu, zwłaszcza niewielkich państw, które uniezależniły się, co raz więcej podmiotów ubiega się o własną niepodległość. Czasami są to ruchy inspirowane przez mocarstwa, mające na celu osłabienie swoich sąsiadów, niekiedy jednak są to rzeczywiste dążenia niepodległościowe. Obecnie (lub w niedawnej przeszłości) do niepodległości lub szerszej autonomii dążą/dążyły między innymi:

Szkocja oraz Irlandia Północna w Wielkiej Brytanii
Katalonia i Baleary oraz Kraj Basków w Hiszpanii
Osetia Południowa oraz Abchazja w Gruzji
Doniecka i Ługańska Republika Ludowa (Noworosja) na Ukrainie
Sudan Południowy (zakończona ogłoszeniem niepodległości)
Kurdystan (na terenie Turcji, Syrii i Iraku)
Górski Karabach w Azerbejdżanie
Tybet w Chinach

Chwiejna jest także sytuacja serbskiej Wojwodiny czy Bośni i Hercegowiny (której grozi rozpad na dwa podmioty). Nawet na polskim śląsku pojawiły się ruchy autonomiczne. To tylko wybrane przykłady separatyzmów, których w samej Europie można by naliczyć się kilkudziesięciu.

Wśród przyczyn procesów dezintegracyjnych można wyróżnić:

Opresyjną władze państwa macierzystego
Inspirację postawą innych krajów
Podburzenie na skutek szpiegowskiej działalności silniejszych sąsiadów
Chęć samostanowienia narodów bez własnych państw
Niekompatybilność językową, religijną lub kulturową z pozostałym obszarem państwa
Sprzeczne interesy ekonomiczne regionu i państwa

3. Procesy integracyjne na świecie

W dobie rosnącej liczby państw nieustannie jesteśmy także świadkami ich wzajemnego integrowania. Mimo wzrostu liczby rządów, rzeczywista współpraca między nimi jest dziś o wiele lepsza, a związki gospodarcze – znacznie silniejsze – niż w przeszłości, gdy państw było mniej.

Istnieją trzy zasadnicze płaszczyzny integracji, które często przeplatają się ze sobą:

Polityczna

– stanowienie jednego podmiotu wobec innych podmiotów
– wspólna polityka zagraniczna i wspólne rozwiązywanie problemów
– integracja społeczno-kulturowa
– budowanie wspólnej ponadnarodowej świadomości społecznej

Gospodarcza

– znoszenie barier w handlu i przepływie dóbr i towarów
– wspólna waluta (unia walutowa)
– wspólne cła dla innych podmiotów
– współdzielenie zasobów i technologii
– otwarty rynek pracy

Militarna

– wspólna armia, sztaby dowodzenia, plany bojowe
– współpraca w zakresie rozwoju technologii wojskowej i dzielnie się nią
– sojusz obronny (lub agresywny) wobec wspólnych zagrożeń i wrogów
– podejmowanie misji pokojowych lub rozjemczych w regionach konfliktów

4. Unia Europejska

Unia Europejska, która powstała na bazie szeregu wcześniejszych organizacji (Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i innych). Początki Unii sięgają lat 50-tych, ale organizacja, którą znamy współcześnie, rozrosła się i ujednoliciła dopiero w ciągu ostatnich 30 lat. W szczytowym momencie do organizacji należało 28 państw, ale po odejściu Wielkiej Brytanii ich liczba spadła do 27.

Historia rozszerzenia Unii Europejskiej – obecnie bez Wielkiej Brytanii

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/European_Union_History.svg/1920px-European_Union_History.svg.png

Dlaczego doszło do powstania Unii?

Przyczynami integracji europejskiej były i są:

Chęć powstrzymania kolejnej wojny w Europie po zakończeniu II Wojny Światowej.
Zmiana wzajemnego nastawienia społeczności państw europy na bardziej przyjazną (zwłaszcza relacji Niemcy-Francja).
Stopniowe znoszenie barier handlowych i celnych (EWWiS, a potem EWG) zachęciło do większej integracji.
Potrzeba ułatwienia rozliczeń finansowych w handlu i w relacjach gospodarczych między państwami (zaowocowała wspólną walutą).
Chęć swobodnego ruchu transportowego i turystycznego w obrębie kontynentu (zaowocowała utworzeniem Strefy Schengen).
Utworzenie instytucji politycznych (Rada Europejska, Parlament Europejski) dążących do ujednolicenia Europy jako podmiotu politycznego.
Potrzeba wspólnej realizacji interesów handlowych i politycznych z państwami spoza Europy.
Osłabienie znaczenia dawnych imperiów i konieczność reorientacji strategii politycznej Europy w obliczu rosnącej dominacji USA, ZSRR i Chin.

Powstanie Unii Europejskiej było niewątpliwie wielkim sukcesem państw Europy. Dzięki współpracy krajów udało się osiągnąć liczne sukcesy, do których można zaliczyć:

Trwały pokój w Europie i znaczny wzrost bezpieczeństwa państw członkowskich
Znaczne przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego państw członkowskich na skutek ułatwień w przepływie osób, towarów, kapitału i wiedzy
Swobodny ruch bezwizowy
Otwarcie rynków pracy
Utworzenie jednolitej waluty ułatwiającej rozliczenia na dużym obszarze
Wsparcie finansowe dla słabszych państw i regionów, aby mogły dogonić europejską czołówkę
Ochrona miejsc pracy i rodzimej produkcji przed konkurencją z zewnątrz za sprawą polityki celnej
Wzmocnienie znaczenia państw członkowskim dzięki wspólnemu upodmiotowieniu
Ustanowienie ogólnoeuropejskiego prawa i instytucji odwoławczych wobec niesprawiedliwości krajowych sądów
Wzrost praw obywateli Unii Europejskiej i utrwalenie demokracji w państwach członkowskich
Wspólna odpowiedź na współczesne wyzwania cywilizacyjne takie jak epidemie, globalne kryzysy finansowe, kryzys klimatyczny, kryzys migracyjny

Nawet najlepsze projekty mają jednak swoje wady i ciemne strony. Do tych należy zaliczyć:

Odebranie części kompetencji rządom i parlamentom krajowym na rzecz instytucji Unijnych
Skomplikowana i droga w utrzymaniu europejska biurokracja, mało zrozumiała dla mieszkańców poszczególnych państw
Konieczność ponoszenia składek członkowskich i współfinansowania projektów unijnych
Różny stopień korzystania z polityk europejskich oraz przyjętych norm prawnych
Emigracja z biedniejszych do bogatszych regionów, wyludnianie uboższych państw i zjawisko „drenaży mózgów”
Ograniczenie dostępu do tanich produktów spoza UE
Konieczność przestrzegania restrykcyjnych przepisów w określonych branżach gospodarczych, zwłaszcza w rolnictwie

Istniejąca już od wielu lat Unia w istotny sposób wpływa na przemiany w obrębie stosunków społeczno-gospodarczych państw członkowskich. Do kluczowych przemian należy zaliczyć:

Zmniejszenie dysproporcji w rozwoju regionów – UE finansuje inwestycje w ramach różnych programów operacyjnych, mające na celu stymulację rozwoju biedniejszych regionów na płaszczyźnie infrastruktury, przedsiębiorczości czy stosunków społecznych. Współfinansowane są zarówno programy ogólnokrajowe (autostrady czy linie kolejowe) jak i lokalne (przebudowa drogi gminnej).
Rozwój wsi – najdroższą z unijnych polityk jest właśnie Wspólna Polityka Rolna czyli działania podejmowane i finansowane przez Unię na rzecz rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Obejmuje min. system dopłat do ziemi, limity produkcji i politykę celną, a także środki przeznaczone na rozwój wsi.
Rozwój przedsiębiorstw o randze międzynarodowej – dzięki swobodzie przepływu osób, towarów, usług, kapitału i wiedzy – w Unii mogą narodzić się ponadpaństwowe przedsiębiorstwa, działające na obszarze wielu krajów.
Europejskie normy prawne – wprowadzenie certyfikatów i norm jakościowych, jakie muszą spełniać produkty, spowodowało istotną poprawę sytuacji konsumentów na rynku.

5. Istotne organizacje międzynarodowe

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) – zrzesza 193 państwa członkowskie oraz 2 o statusie obserwatora. Polska jest członkiem ONZ od jego założenia w 1945 r. (51 państw-założycieli). Organizacja ma charakter polityczny, ale może podejmować także działania militarne i gospodarcze. Celem organizacji jest co do zasady dbałość o pokój na świecie, ale zajmuje się ona także wieloma innymi kwestiami takimi jak: ubóstwo, prawa człowieka i inne. W ramach ONZ działa szereg wyspecjalizowanych organizacji zajmujących się różnymi zagadnieniami. Tak funkcjonują min. IMF (Międzynarodowy Fundusz Walutowy), FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa), UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury), UNICEF (Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci), czy WHO (Światowa Organizacja Zdrowia). Najważniejszym organem jest Zgromadzenie Ogólne (przedstawiciele wszystkich państw). Rzeczywiste decyzje podejmuje jednak Rada Bezpieczeństwa złożona z 15 krajów w tym 5 stałych członków – USA, Rosji, Chin, Wielkiej Brytanii i Francji. Organizacją kieruje Sekretariat wraz z sekretarzem generalnym, a spory prawne rozstrzyga Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości.

Flaga ONZ i państwa członkowskie ONZ

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Organizacja_Narodów_Zjednoczonych#/media/Plik:United_Nations_Members.svg i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_United_Nations.svg/1920px-Flag_of_the_United_Nations.svg.png

Unia Afrykańska (UA) – organizacja polityczna (w dalszej kolejności także militarna i gospodarcza), zrzeszająca wszystkie kraje Afryki. Organizacja ma szereg zadań min. promocję demokracji, wspieranie rozwoju gospodarczego i walki z biedą, ale też dążenia do integracji politycznej na wzór Unii Europejskiej – z utworzeniem wspólnego parlamentu i przyjęciem wspólnej waluty.

Flaga i państwa członkowskie Unii Afrykańskiej

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/African_Union_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-African_Union_%28orthographic_projection%29.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_the_African_Union.svg/1280px-Flag_of_the_African_Union.svg.png

Liga Państw Arabskich (LPA) – organizacja polityczna zrzeszająca kraje w kręgu kulturowym i religijnym islamu. Celem organizacji jest zacieśnienie stosunków tej grupy krajów oraz stworzenie przeciwwagi dla państwa Izrael i jego sojuszników. Sojusz zrzesza 22 kraje w tym nieuznawaną Palestynę. Obecnie członkostwo Syrii stanęło pod znakiem zapytania z uwagi na sytuację w tym kraju.

Flaga i państwa członkowskie Ligii Państw Arabskich

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Flag_of_the_Arab_League.svg/240px-Flag_of_the_Arab_League.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Arab_League_%28orthographic_projection%29_updated.svg/1024px-Arab_League_%28orthographic_projection%29_updated.svg.png

Organizacja Państw Amerykańskich (OPA) – organizacja polityczna zrzeszająca wszystkie państwa obu Ameryk tj. 35 krajów (za wyjątkiem terytoriów zależnych państw europejskich). Celem organizacji jest przede wszystkim stabilizowanie sytuacji politycznej i dążenie do pokojowego rozwiązywania sporów na kontynentach amerykańskich.

Flaga i państwa członkowskie Organizacji Państw Amerykańskich

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Flag_of_the_Organization_of_American_States.svg/1920px-Flag_of_the_Organization_of_American_States.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Organization_of_American_States_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-Organization_of_American_States_%28orthographic_projection%29.svg.png

Grupa Wyszehradzka (V4) – Organizacja polityczna zrzeszająca Polskę, Czechy, Słowację i Węgry. Początkowymi celami była współpraca w celu integracji z NATO i UE i porozumienie o wolnym handlu w obrębie Grupy, a po integracji z UE – jednolita polityka wobec Wspólnoty.

Flaga i państwa członkowskie Grupy Wyszehradzkiej

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Visegr%C3%A1d_Group_logo.svg/1920px-Visegr%C3%A1d_Group_logo.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Visegrad_group_countries.svg/1280px-Visegrad_group_countries.svg.png

Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) – organizacja polityczno-gospodarcza zrzeszająca 10 państw w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Cele organizacji to zarówno działania na rzecz pokoju w regionie, jak i przyspieszenia rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturowego państw członkowskich.

Flaga i państwa członkowskie Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/thumb/8/87/Flag_of_ASEAN.svg/1920px-Flag_of_ASEAN.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Association_of_Southeast_Asian_Nations_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-Association_of_Southeast_Asian_Nations_%28orthographic_projection%29.svg.png

Wspólnota Niepodległych Państw (WNP) – organizacja polityczna (o ambicjach także militarnych i gospodarczych) powołana do życia po upadku ZSRR w celu utrzymania bliskich kontaktów politycznych i gospodarczych między dawnymi państwami Związku. Zrzesza obecnie 10 państw po wystąpieniu ze Wspólnoty Gruzji i Ukrainy.

Flaga i państwa członkowskie Wspólnoty Niepodległych Państw

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/1920px-Flag_of_the_CIS.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/CIS_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-CIS_%28orthographic_projection%29.svg.png

G4 – grupa czterech państw (Indie, Japonia, Brazylia i Niemcy) dążących do uzyskania stałego miejsca w Radzie Bezpieczeństwa ONZ.

Państwa grupy G4:

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/G4_Nations.svg/1920px-G4_Nations.svg.png

G7 – grupa 7 państw należących do największych światowych gospodarek (USA, Kanady, Francji, Niemiec, Włoch, Wielkiej Brytanii i Japonii) i przedstawicieli Unii Europejskiej. Grupa dyskutuje na temat rozwiązywania problemów w skali globalnej.

Członkowie grupy G7

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Group_of_Seven_%28G7%29_Countries.svg/1920px-Group_of_Seven_%28G7%29_Countries.svg.png

G20 – grupa 19 państw i Unii Europejskiej oraz zapraszanych gościnnie innych państw, największych światowych gospodarek. Państwa dyskutują nad światowymi problemami, zwłaszcza z sektora finansowego.

Państwa członkowskie i stali goście spotkań G20

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/G20.svg/1920px-G20.svg.png

Wspólny Rynek Południa (MERCOSUR) – organizacja gospodarcza zrzeszająca 4 kraje Ameryki Południowej (Brazylia, Urugwaj, Paragwaj, Argentyna + wykluczona w 2016 Wenezuela) oraz 6 kolejnych stowarzyszonych. Celem jest budowanie strefy wolnego handlu i unii celnej między krajami członkowskimi.

Flaga i państwa członkowskie Wspólnego Rynku Południa

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Mercosur.svg/1280px-Flag_of_Mercosur.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/MERCOSUR_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-MERCOSUR_%28orthographic_projection%29.svg.png

Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu (NAFTA) – Porozumienie gospodarcze Stanów Zjednoczonych, Kanady i Meksyku, tworzące między krajami członkowskimi strefę wolnego handlu. Nie obejmuje unii celnej wobec państw trzecich.

Flaga i państwa członkowskie Północnoamerykańskiego Układu Wolnego Handlu

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NAFTA_logo.svg/1280px-NAFTA_logo.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/North_American_Agreement_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-North_American_Agreement_%28orthographic_projection%29.svg.png

Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA) – porozumienie gospodarcze tworzące strefę wolnego handlu w krajach: Albanii, Bośni i Hercegowinie, Czarnogórze, Macedonii Północnej, Mołdawii, Serbii i Kosowie. Pierwotnie porozumienie obejmowało Polskę, Czechosłowację (a potem Czechy i Słowację) oraz Węgry. Państwa opuszczają porozumienie z chwilą wejścia do Unii Europejskiej.

Flaga i państwa członkowskie Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Flag_of_CEFTA.svg/1280px-Flag_of_CEFTA.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b3/Europe-cefta-map.png

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) – Porozumienie handlowe państw niebędących członkami Unii Europejskiej, a dążących do ułatwień w handlu wzajemnym (strefa wolnego handlu). Obecnie (za wyjątkiem Szwajcarii) państwa członkowskie (Islandia, Liechtenstein i Norwegia) należą także do Europejskiego Obszaru Gospodarczego tzn. podpisały porozumienie handlowe z Unią Europejską.

Flaga i państwa członkowskie Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f5/Flag_of_EFTA.gif i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/EFTA_AELE_countries.svg/1280px-EFTA_AELE_countries.svg.png

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) – organizacja polityczna i gospodarcza skupiająca 37 wysokorozwiniętych państw demokratycznych. Podejmuje działania lobbingowe na rzecz określonych regulacji prawnych wśród państw członkowskich, zmierzających do podniesienia stopy życiowej i liberalizacji gospodarczej. OECD udziela też pomocy gospodarczej słabszym krajom.

Logo i państwa członkowskie Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Organizacja_Współpracy_Gospodarczej_i_Rozwoju#/media/Plik:OECD_member_states_map.svg i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/thumb/0/0d/OECD_logo_new.svg/1920px-OECD_logo_new.svg.png

Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) – grupa 13 państw – głównych światowych producentów ropy naftowej. Kartel gospodarczy, którego celem jest utrzymywanie odpowiedniego poziomu cen ropy, korzystnego z punktu widzenia członków organizacji.

Państwa członkowskie i flaga OPEC

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/OPEC.svg/1920px-OPEC.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_OPEC.svg/1920px-Flag_of_OPEC.svg.png

Bank Światowy (WB) – światowa organizacja finansowa, zrzeszająca 189 państw. Celem organizacji jest udzielanie długoterminowych kredytów dla słabiej rozwiniętych i znajdujących się w kryzysie państw oraz przeciwdziałanie ubóstwu.

Logo Banku Światowego

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/The_World_Bank_logo.svg/1920px-The_World_Bank_logo.svg.png

Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (NATO) – sojusz wojskowy demokratycznych krajów głównie zachodniej Europy oraz USA i Kanady, liczący łącznie 29 państw. Celem organizacji jest wzajemna obrona na wypadek agresji ze strony państw trzecich.

Flaga i państwa członkowskie Paktu Północnoatlantyckiego

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/1280px-Flag_of_NATO.svg.png i https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/North_Atlantic_Treaty_Organization_%28orthographic_projection%29.svg/1024px-North_Atlantic_Treaty_Organization_%28orthographic_projection%29.svg.png

Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku (ANZUS) – odpowiednik sojuszu NATO w regionie Pacyfiku, pakt wojskowy USA, Nowej Zelandii i Australii mający na celu wzajemną obronę na wypadek zewnętrznego zagrożenia.

Państwa członkowskie Paktu Bezpieczeństwa Pacyfiku