Turystyka należy do najdynamiczniej rozwijających się usług, w związku z czym także jej presja na środowisko naturalne stale wzrasta. Nie pohamowana potrzeba człowieka w zwiedzaniu, oglądaniu i doświadczaniu nie jest obojętna dla natury. Istnieje jednak możliwość pogodzenia potrzeb człowieka i środowiska w ramach rozwoju tzw. turystyki zrównoważonej
Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)
Człowiek a środowisko
VII Turystyka a środowisko
Turystyka jako działalność człowieka oddziałuje na całe środowisko geograficzne – a więc zarówno przyrodę, jak i życie człowieka.
1. Wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze
Dynamiczny rozwój turystyki jest jedną z poważniejszych przyczyn zwiększania się presji na środowisko przyrodnicze. Część z tych zmian można zaobserwować bezpośrednio, inne wynikają z rozwoju usług towarzyszących turystyce
Bezpośredni wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze
Bezpośredni negatywny wpływ turystyki na stan środowiska przyrodniczego nosi czasem nazwę presji turystycznej. Co paradoksalne, najsilniej poddane są temu procesowi właśnie najcenniejsze przyrodniczo obszary świata. Wpływ ten możemy obserwować jako wpływ na:
- Stan atmosfery – największy wpływ na powietrze będzie ma działalność bazy noclegowej, która może wykorzystywać klimatyzację oraz ogrzewanie. Wiążą się one w oczywisty sposób z emisją zanieczyszczeń, m.in. gazów cieplarnianych, ale też zjawisko tzw. niskiej emisji i związany z tym problem smogu.
Zanieczyszczenia atmosfery powoduje nie tylko ogrzewanie, ale też popularne w hotelach chłodzenie
Źródło: https://i.pinimg.com/originals/a5/f1/c2/a5f1c22a4ee1829c9fa9dd6a5cad0024.jpg
- Stan hydrosfery – Woda jest poddana bezpośredniemu wpływowi turystyki na wielu płaszczyznach. Przede wszystkim dotyczy to zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych przez człowieka, jak również tych pochodzących z wykorzystywanych przez niego urządzeń. Obejmuje to tak turystykę wodną, jak również kwestie sanitarne, związane z wykorzystaniem bazy noclegowej. Dodatkowym problemem jest także znaczny wzrost zużycia wody, związany z koniecznością obsługi coraz większej liczby turystów, ale też tworzeniem dla nich nowej infrastruktury (np. basenów, czy nawadniania pól golfowych).
Sztuczne baseny zużywają olbrzymie ilości wody, która jest dodatkowo zanieczyszczana
Źródło: https://static.debica24.eu/data/articles/s4_16_tysiecy_ludzi_na_basenie_w_sierpniu_1536049632_.jpg
- Stan pedosfery – na skutek rozwoju turystyki ucierpią też gleby. Wiele z nich ulegnie całkowitej destrukcji na skutek budowy bazy noclegowej, gastronomicznej i infrastruktury. Jakość innych zostanie poważnie pogorszona na skutek wydeptywania ich przez zwiedzających turystów.
Przemieszczający się turyści wydeptują glebę, przez co ulega ona degradacji
Źródło: https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-5ZpR-cxFm-kLU7_turystyka-w-pandemii-czy-do-rzeszowa-i-na-podkarpacie-przyjezdzaja-jeszcze-turysci-664×442-nocrop.jpg
- Stan biosfery – Turystyka ingeruje mocno w życie roślin i zwierząt. Niektóre obszary, zwłaszcza cenne przyrodniczo, są szczególnie chętnie odwiedzane przez turystów. Niestety turyści niosą za sobą zanieczyszczenia i hałas, które wypierają faunę i florę. Dodatkowo zamykanie zwierząt w zamkniętych rezerwatach, obniża ich bioróżnorodność.
Mimo zakazu turyści kąpią się w Morskim Oku, pozostawiając też w okolicy tony śmieci, przyczyniają się tym samym do eutrofizacji zbiornika
Źródło: https://pliki.portalsamorzadowy.pl/i/13/92/68/139268_r0_940.jpg
Turystyka a inne sektory i ich wpływ na środowisko przyrodnicze
- Transport – Przyczynia się do znacznego wzrostu emisji gazów cieplarnianych, jak również zjawisk smogowych. Dodatkowym problemem jest generowany hałas (wpływa nie tylko na człowieka, ale też na zwierzęta). Kolejny problem to zanieczyszczenie gleb pochodzące z transportu.
Szczególnie odczuwalny na skutek rozwoju turystyki jest wzrost ruchu lotniczego – wysoce szkodliwego dla atmosfery
Źródło: https://i.iplsc.com/-/00086FLLV1KS9XXU-C461.jpg
- Energetyka – Emisja zanieczyszczeń wzrośnie także, na skutek konieczności wyprodukowania i dostarczenia większej ilości prądu do bazy hotelowej i gastronomicznej, jak również do przemysłu produkującego wyroby kupowane przez turystów.
Wzrost zapotrzebowania na energię to konieczność budowy nowych elektrowni
Źródło: https://pliki.wnp.pl/d/34/85/13/348513_r2_940.jpg
- Rolnictwo i przemysł – za sprawą zwiększonego zapotrzebowania na dobra i usługi (w tym m.in. żywność) przez turystów, znacząco wzrośnie presja na środowisko sektorów je dostarczających, które będą dążyć do zwiększania swojej efektywności i większego wykorzystania zasobów naturalnych.
Konieczność zapewnienia żywności dla turystów to większa presja na środowisko m.in. gleby
Źródło: https://pliki.sadyogrody.pl/i/00/25/04/002504_620.jpg
2. Wpływ turystyki na życie człowieka
Turystyka wpływa nie tylko na środowisko naturalne, ale też antropogeniczne. Istnieje olbrzymia liczba zjawisk, które zmieniają się wraz z rozwojem tej branży usług.
Negatywny wpływ turystyki to m.in.:
- Zniszczony krajobraz – jego przekształcenia związane są z budową infrastruktury turystycznej oraz bazy gastronomicznej i hotelowej. Naturalne krajobrazy przybierają bardziej zurbanizowaną formę, zwaną czasem urbanizacją turystyczną. Przyczynia się to do pogłębienia problemów chaosu przestrzennego i szpeci widok.
Hotele psują często naturalny, piękny widok
Źródło: https://u.profitroom.com/2018-bryza-pl/thumb/1200×630/uploads/1.jpg
- Zwiększona kongestia – Więcej turystów, to więcej osób do przewiezienia. Skutkuje to naturalnym zwiększeniem ruchu transportowego. W niektórych miejscowościach turystów jest jednak tak wielu, że podróże zwykłych mieszkańców stają się bardzo utrudnione.
Za sprawą wzrostu liczby turystów, na obszarach dużych miast, m.in. w okolicy lotnisk i dworców znacząco zagęszcza się ruch drogowy
Źródło: https://bi.im-g.pl/im/f0/99/10/z17406704IEG,Protest-taksowkarzy-w-centrum-Warszawy.jpg
- Hałas – zwiększony transport, ale też obecność większej liczby ludzi (a także związanych z tym zapewnianych im rozrywek np. w postaci dyskotek) powoduje trudny do zniesienia wzrost poziomu hałasu.
Imprezujący po nocach turyści są zwykłych mieszkańców turystycznych miejscowości
Źródło: https://www.golebiewski.pl/thumb/1600×900/uploads/Wisla/Wisla-klubnocny2.jpg
- Wzrost liczby odpadów – Większa ilość osób, to więcej śmieci. Dotyczy to nie tylko zwiększonego zużycia kanalizacji, ale też odpadków, które lądują w śmietnikach. Może to powodować konieczność ich częstszego wywożenia oraz sprzątania tych śmieci, które nie trafiły do kontenerów. Dodatkowym problemem mogą być przykre uciążliwości zapachowe.
Przesypujące się śmietniki to poważny kłopot dla miejscowości turystycznych
Źródło: https://www.wadowice24.pl/zdjecia/przepelnione-kosze-na-smieci-nieczystosci-na-szlaku-czy-tak-to-powinno-wygladac_ee4c8ef7b98d386b49544ac64ef9b67b_XL.jpg
- Drożyzna – ceny rozmaitych dóbr i usług są zawsze wyższe w miejscowościach turystycznych, niż w innych miejscach. Przedsiębiorcy próbują w ten sposób zarobić na turystach, jednocześnie bardzo podnosząc koszty życia zwykłych mieszkańców. Wielu z nich po zakupy musi jeździć do okolicznych miejscowości.
W niektórych miejscowościach turystycznych np. w Sopocie jest tak drogo, że na zakupy trzeba jeździć wiele kilometrów np. do Gdańska
Źródło: https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-QiDQ-3DLo-Neza_portfel-664×442-nocrop.jpg
Pozytywny wpływ turystyki to m.in.:
- Wzrost dobrobytu – turystyka przyczynia się do rozwoju sektora usług, ale też innych sektorów (jak wspomniano wcześniej), które dostarczają teraz więcej dóbr i usług. Pieniądze zostawiane przez turystów zwiększają PKB państw odwiedzanych przez turystów oraz dochody gmin turystycznych.
Turystyka to duże pieniądze, z każdym rokiem coraz większe
Źródło: https://lh3.googleusercontent.com/proxy/qGlBXnx6TSQU_Y-yWwhIHxDkB99s8IrmHA-DbamNfC1xjMt7CRaO3h80a_b0UI7Yh-YwBQMJ0G6pTzaYZ8lLb8GAzpUdaTjo8OYYSlmfmvZLjJSI_nx6nC2hbFarNcbRLzV7t4wOL_Ft
- Miejsca pracy – Wzrost liczby turystów powoduje konieczność zwiększenia zatrudnienia. Turystyka to jednak nie tylko spadek bezrobocia, ale też nowe zawody, które wcześniej nie istniały. Wiele z nowych miejsc pracy cechuje się niższą uciążliwością niż w innych branżach, często zapewniając też wyższe dochody.
Turystyka to też miejsca pracy sezonowej, np. okazja dla studentów do zarobienia pierwszych pieniędzy
Źródło: https://d-art.ppstatic.pl/kadry/k/r/1/a5/0f/5d30727747c8e_o_large.jpg
- Rozwój infrastruktury – Za sprawą rozwoju infrastruktury transportu, jak również infrastruktury turystyki i infrastruktury transportu korzyści odnoszą nie tylko turyści, ale też lokalni mieszkańcy. Nowe obiekty sportowe czy większa łatwość podróżowania po kraju, to dla nich liczne dodatkowe udogodnienia.
Z wielu obiektów korzystają nie tylko turyści, ale też lokalni mieszkańcy
Źródło: https://thumbs.hotelsystems.pl/hotelarkas/_thumb/1600x850x85/banery/Kregle/43a0561-1920px.jpg
- Wzrost cen nieruchomości – właściciele nieruchomości w miejscowościach turystycznych cieszą się, ponieważ każdy kolejny turysta przekłada się na wzrost wartości ich nieruchomości. Dzięki temu mogą sprzedać (lub wynająć) swoje domy np. pod pensjonaty, za kwoty znacznie wyższe, niż w innych regionach.
Wielu właścicieli nieruchomości może znacznie się wzbogacić, dzięki rozwojowi turystyki
Źródło: https://www.alejahandlowa.pl/wp-content/uploads/pensjonat-nad-morzem-847×570.jpg
- Wzbogacenie kultury – W wielu krajach, zwłaszcza słaborozwiniętych, turyści przywożą ze sobą nowe zwyczaje i zachowania, które mogą być obce dla lokalnej społeczności. Za sprawą tych kontaktów, zwyczaje przenikają się, a obyczaje ulegają liberalizacji. Rośnie też poziom społecznej tolerancji.
W wielu krajach np. na Bliskim Wschodzie turyści prezentują inny styl życia, przekonując mieszkańców do nowego sposobu postrzegania świata
Źródło: https://www.thenationalnews.com/image/policy:1.1056552:1614260846/000_1UV6UJ.jpg?f=16×9&w=1200&$p$f$w=4ad6a00
3. Zrównoważona turystyka
Dynamiczny rozwój turystyki niesie za sobą wiele korzyści, ale też liczne zagrożenia dla całego środowiska geograficznego. Z powodu możliwych szkód, które naturalnie wiążą się z turystyką, coraz popularniejsze staje się pojęcie zrównoważonej turystyki (stosowania zasad zrównoważonego rozwoju w turystyce). Jest to taki sposób organizacji turystyki, który pozwala na zachowanie walorów przyrodniczych i kulturowych dla przyszłych pokoleń i rozwój turystyki w długiej perspektywie. Proponuje się następujące działania:
- Promocja aktywności turystycznej, która jest neutralna dla środowiska naturalnego.
- Ochrona zasobów przyrody oraz walorów kultury, które mogłyby ucierpieć na skutek działalności turystycznej.
- Przeciwdziałanie i łagodzenie negatywnemu wpływowi turystyki i powiązanych z nią sektorów na środowisko naturalne.
- Promocja odpowiedzialnych zachowań turystów oraz karanie za świadome niszczenie środowiska.
- Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych przez obiekty turystyczne (zwłaszcza wody).
Przejawami prowadzenia zrównoważonej turystyki jest m.in. tworzenie obszarów chronionej przyrody takich jak np. Parki Narodowe. Są ich tysiące na całym świecie. W ich obrębie można np. limitować liczbę turystów, czy wprowadzać opłaty dla zwiedzających (które finansują naprawę negatywnego wpływu człowieka na środowisko). Elementarnym działaniem jest także wytyczanie szlaków turystycznych i respektowanie zakazu ich opuszczania. Mądre władze miejsc przyrody chronionej zapewniają także odpowiednią liczbę obiektów sanitarnych i śmietników, ograniczając przyrost zanieczyszczeń. Zwykle poza niewielką grupą osób uprawnionych, na teren parków nie mogą wjeżdżać żadne pojazdy. Takie działania pozwalają pogodzić potrzebę człowieka związaną z odwiedzeniem jakiegoś miejsca, a jednocześnie chronić środowisko naturalne.
Białowieski Park Narodowy odwiedza co roku 140 000 turystów, stąd potrzeba kontrolowania ich zachowań jest oczywista
Brak komentarzy