Po roku 1989 Polska weszła na drogę dynamicznego rozwoju społeczno-gospodarczego. W tym czasie nasza gospodarka stopniowo zaczęła piąć się w górę w rankingach gospodarczych, a Polacy i polskie firmy zaczęli odnosić odnotowywane na świecie sukcesy w różnych dziedzinach życia.
Spis tematów (kliknij, aby przejść do wyboru tematów)
Gospodarka Polski na tle Europy
VII Gospodarka Polski na arenie międzynarodowej
1. Polska w rankingach społeczno-gospodarczych
Istnieje szereg wskaźników ekonomicznych, stosowanych do określenia poziomu sukcesu społeczno-gospodarczego Państwa. Najczęściej w mediach wykorzystuje się popularny wskaźnik zwany Produkt Krajowy Brutto (PKB). Oznacza on łączną wartość towarów i usług wytworzonych na danym obszarze (kraju) w określonym czasie (np. roku). Wzrost wskaźnika oznacza poprawę sytuacji gospodarczej. PKB Polski szacunkowe na koniec 2021 roku wynosi około 700 miliardów dolarów (2 biliony 622 miliardy złotych). Taki wynik dawał Polsce 22 miejsce na świecie i 9 w Europie za: Niemcami, Wielką Brytania, Francją, Włochami, Rosją, Hiszpanią, Niderlandami i Szwajcarią. Polska wyprzedzała jednak takie kraje jak Szwecja, Belgia czy Norwegia.
Przez lata Polska była jednym z najszybciej rozwijających się państw pod względem wskaźnika PKB. Jeszcze w trzecim kwartale 2019 r. – bezpośrednio przed wybuchem pandemii COVID-19, Polska miała jedno z najszybciej rosnących PKB w Europie
Tempo wzrostu PKB w 3 kwartale 2019 r. rok do roku
Źródło: https://i.redd.it/0ud5k2lpdv241.png
PKB jest jednak wskaźnikiem krytykowanym, ponieważ jest oczywiste, że duże kraje (mające więcej mieszkańców) będą miały większe PKB niż kraje małe. Z tego powodu wprowadzono metodę przeliczania PKB na liczbę mieszkańców – miara taka nosi nazwę PKB per capita. W tym rankingu Polska wypada znacznie gorzej – wynik około 18,5 tys. dolarów na mieszkańca (około 68,5 tys. złotych) plasuje Polskę około 66 miejsca na świecie i 31 miejsca w Europie. Dzieje się tak, ponieważ Polska spada za wiele małych i bogatych państw. Polskę wyprzedzają też jednak Węgry, Łotwa czy Portugalia. Z dużych krajów za nami są np. Rumunia, Bułgaria i Rosja. Nieco korzystniej Polska wypada, uwzględniając parytet siły nabywczej. Pozwala on na odniesienie poziomu PKB per capita do poziomu cen. W tym rankingu – PKB per capita (PPP) Polska zajmuje już 42 miejsce na świecie (26 w Europie) z wynikiem około 41,5 tys. dolarów, ponieważ ceny w Polsce są wciąż niższe niż w wielu innych krajach. Warto jednak zauważyć, że pozycja Polski w tych rankingach ulega poprawie.
Polska w wybranych rankingach gospodarczych w 2022 roku (dane na lata 2020-2021)
Źródło: Opracowanie własne.
Wskaźnik PKB mówi wiele o produktywności a więc sile gospodarki, jednak nie zawsze przekłada się ona na faktyczną jakość życia. Bardzo ważną miarą jest Wskaźnik Rozwoju Społecznego (HDI). Pokazuje on uwzględniając kilka zmiennych, poziom rozwoju państwa i tym samym dostarcza pewnych informacji o jakości życia. Według danych na koniec 2019 r. Polska zajmuje 35 miejsce na świecie i 24 w Europie z wynikiem 0,880 (w skali od 0 do 1). Taki wynik klasyfikuje Polskę w gronie państw bardzo wysoko rozwiniętych – najwyższej grupie w tym rankingu. W tym rankingu Polskę wyprzedza np. Litwa i Grecja, ale za nami są np. Łotwa i Portugalia.
Na świecie funkcjonuje też szereg innych, mniej istotnych rankingów gospodarczych. Np. w rankingu „Doing Business” (wskaźnik łatwości prowadzenia działalności gospodarczej) w 2020 r. Polska zajęła 40 miejsce na świecie i 19 w Europie, a w rankingu Indeksu Wolności Ekonomicznej (wskaźnik badający jak bardzo gospodarka jest wolnorynkowa) – 39 na świecie i 23 w Europie.
2. Sukcesy Polaków w życiu społeczno-gospodarczym
Obywatele Polski odnieśli wiele sukcesów na arenie międzynarodowej. Poniżej przykłady niektórych z nich w wybranych obszarach życia społeczno-gospodarczego, które nasi rodacy odnieśli na arenie międzynarodowej.
Edukacja i nauka
Polska zajmuje wysokie miejsce 9 miejsce na świecie w ostatnim opublikowanym rankingu wyników edukacyjnych PISA. Nic więc dziwnego, że polski nauczyciel Przemysław Staroń znalazł się w 2020 r. w grupie 50 finalistów nagrody „Global Teacher Prize” zwanej noblem w dziedzinie edukacji. Dzięki takim nauczycielom, nasz kraj wykształcił wielu znanych ludzi świata współczesnej nauki, którzy osiągali liczne sukcesy. Jednym z nich jest Aleksander Wolszczan, profesor nauk fizycznych, który wspólnie z innym naukowcem z Kanady odkrył pierwsze planety poza układem słonecznym. Z kolei profesor Nauk o Ziemi Mirosław Miętus miał szczególny wkład w badania dotyczące zmian klimatu na Ziemi, za co Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) otrzymał w 2007 r. Pokojową Nagrodę Nobla, a Mirosław Miętus – dyplom honorowy uznania za wkład wniesiony dla uzyskania tej nagrody przez IPCC. Wielkie odkrycia związane są także z podróżami. Jacek Pałkiewicz w 1996 odkrył wraz z innymi uczestnikami kierowanej przez siebie wyprawy, źródło najdłuższej rzeki na Ziemi – Amazonki. Polska może się też poszczycić wieloma sukcesami także w innych dziedzinach. Np. w medycynie wielki wkład w badania nad słuchem wniósł profesor nauk medycznych Henryk Sakrżyński – twórca Światowego Centrum Słuchu pod Warszawą, zajmującego się m.in. leczeniem głuchoty.
Jacek Pałkiewicz na zawsze zapisał się w światowych encyklopediach jako odkrywca źródła Amazonki
Źródło: http://palkiewicz.com/wyprawy-podroze/odkrycie-zrodla-amazonki/3.jpg
Kultura
Dorobek kulturowy Polski jest bardzo bogaty i coraz częściej doceniany na świecie. W ostatnich latach wielu naszych twórców święci tryumfy i odbiera międzynarodowe nagrody. Warto wspomnieć chociażby o dwóch polskich noblistkach w dziedzinie literatury – Wisławie Szymborskiej (1996) i Oldze Tokarczuk (2018). Polacy mają też licznych przedstawicieli nagrodzonych Oscarami, czyli najważniejszymi nagrodami w sztuce filmowej. Za reżyserię „Pianisty” otrzymał nagrodę Roman Polański (2003), a Andrzej Wajda (1999) za całokształt twórczości. Ostatnim laureatem tej nagrody jest Paweł Pawlikowski – za najlepszy film nieanglojęzyczny (2015). Z kolei Krzysztof Penderecki został w 2012 r. uznany przez Brytyjski dziennik „The Guardian” za najwybitniejszego żyjącego polskiego kompozytora. Muzykę jego autorstwa wykorzystano w szeregu znanych filmów np. „Egzorcyście”, „Lśnieniu” czy „Wyspie Tajemnic”. Z kolei Rafał Blechacz – wybitny polski pianista, był zwycięzcą XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (2005) – jednego z absolutnie najważniejszych światowych konkursów muzyki klasycznej. Młody pianista był ostatnim Polakiem, któremu ta sztuka się udała.
„Ida” Pawła Pawlikowskiego przyniosła Polsce długo wyczekiwanego, pierwszego w historii Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny
Źródło: http://2.bp.blogspot.com/-NZWCqpnAm6s/VN5bfEMy1ZI/AAAAAAAACtE/aycm9ofqsxI/s1600/Ida.png
Sport
Sport jest dziedziną życia społeczno-gospodarczego o olbrzymiej popularności w Polsce. Ponieważ w naszym kraju mieszka wielu ludzi, a występuje tutaj zarówno sezon letni jak i sezon zimowy, to w Polsce uprawia się niezliczone ilości różnych dyscyplin. W wielu z nich Polacy wspięli się na sam szczyt. Najpopularniejszą dyscypliną sportową w Polsce jest oczywiście piłka nożna. Choć reprezentacja Polski gra ze zmiennym szczęściem, Robert Lewandowski osiągnął status międzynarodowej gwiazdy. Był wielokrotnie nominowany do złotej piłki (2 miejsce w 2021 r.), był też piłkarzem roku FIFA i UEFA. W grach zespołowych wielkie sukcesy odniósł także Marcin Gortat, najbardziej utytułowany Polski zawodnik koszykówki grający w amerykańskiej lidze NBA. W ostatnich latach tryumfy sportowe odnosi Iga Świątek, tenisistka, która w 2022 r. wspięła się na pierwsze miejsce światowego rankingu tej dyscypliny. Polacy mają też olbrzymie sukcesy w dyscyplinach olimpijskich np. tacy multimedaliści jak chodziaż Robert Korzeniowski pływaczka Otylia Jędrzejczyk czy młociarka Anita Włodarczyk. W sportach zimowych wielkie sukcesy odnosili z kolei Kamil Stoch (skoki narciarskie) czy Justyna Kowalczyk (biegi narciarskie). Legendą sportów zimowych pozostaje jednak bezdyskusyjnie Adam Małysz – jeden z najwybitniejszych polskich sportowców (i najwybitniejszych skoczków na świecie) i ojciec olbrzymiej popularności skoków narciarskich w Polsce.
Mimo, że od zakończenia kariery Adama Małysza minęło już kilkanaście lat, jego popularność jest wciąż olbrzymia
Źródło: https://r-scale-a0.dcs.redcdn.pl/scale/o2/tvn/web-content/m/p1/i/e7e23670481ac78b3c4122a99ba60573/f5847fc1-2927-4121-a392-8c05d679f837.jpg?type=1&srcmode=4&srcx=0/1&srcy=0/1&srcw=640&srch=2000&dstw=640&dsth=2000&quality=80
Biznes
Polacy odnoszą też sukcesy w biznesie, także w skali międzynarodowej. Na liście prawie 2700 miliarderów na świecie, znajduje się 7 Polaków. Najbogatszym z nich w 2021 r. był Michał Sołowow, przedsiębiorca z branży chemicznej i budowlanej rangi europejskiej. Drugi Polak na tej liście – Jerzy Starak działał z kolei w branży farmaceutycznej. Inny Polski przedsiębiorca – Rafał Brzoska, jest twórca potężnej firmy Inpost, prowadzącej obecnie międzynarodową ekspansję na rynku paczkomatów. Przykładem kariery „od pucybuta do milionera” może być z kolei historia Marka Piechockiego – twórca potęgi firmy LPP, polskiej sieci odzieżowej działającej obecnie w wielu krajach, który zaczynał kiedyś od drobnego handlu towarami importowanymi. Najbardziej znanym biznesmenem ostatnich dekad pozostaje jednak Jan Kulczyk, wielokrotny lider rankingu najbogatszych Polaków. Oprócz udanych inwestycji w Polsce zasłynął m.in. z rozwoju relacji gospodarczych Polsko-Niemieckich, wspierania polskich inwestycji w Afryce i promocji gospodarczej krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Zasiadał też w Międzynarodowym Zielonym Krzyżu. Jego błyskotliwą karierę pokrzyżowała śmierć w 2015 r.
3. Sukcesy polskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej
Powodzenie na arenie międzynarodowej notują nie tylko indywidualne osoby, ale też całe przedsiębiorstwa, a nawet całe branże. Poniżej przykłady niektórych z nich w wybranych obszarach życia społeczno-gospodarczego.
Rolnictwo
W 2004 r. Polska wchodziła do Unii Europejskiej jako kraj postrzegany jako rolniczo zacofany. Przez ostatnie kilkanaście lat, także dzięki płynącym z Unii dotacjom, dokonała się wielka modernizacja polskiego rolnictwa. Choć nadal zmaga się ono z problemami (np. rozdrobnieniem gruntów), należy już zdecydowania do grupy nowoczesnej. Polska jest dzięki temu liderem w produkcji jabłek, ważnym producentem innych owoców, a także zbóż, ziemniaków, rzepaku i buraków cukrowych. Wielu polskich rolników, prowadząc często rodzinne gospodarstwa odnosi sukcesy jako wielcy producenci, a ich wyroby trafiają bezpośrednio do międzynarodowych koncernów spożywczych np. w branży gastronomii, takich jak McDonald’s czy KFC. Wiele z tych gospodarstw przeistoczyło się obecnie w potężne lokalne przedsiębiorstwa tak jak np. Drobex (producent mięsa drobiowego).
Drobex z Solca Kujawskiego jest jednym z wiodących dostawców mięsa drobiowego dla firmy KFC
Źródło: https://www.flowair.com/pl/assets/files/referencje/PL/OBIEKTY_AGRARNE/Ferma%20drobiu%20Drobex,%20Solec%20Kujawski/drobex3.png
Innym ważnym w skali światowej obszarem produkcji rolnej jest chów zwierząt futerkowych. Polska ma długoletnią tradycję w tej branży, która dostarcza wielu miejsc pracy i generuje wielkie zyski finansowe. Polska jest obecnie trzecim na świecie i drugim w Europie (po Danii) producentem naturalnych skór zwierząt futerkowych. Działalność ta budzi jednak sprzeciw obrońców praw zwierząt, którzy usiłują doprowadzić do zamknięcia całej branży futrzarskiej w naszym kraju, poprzez wprowadzenie zakazu chowu zwierząt na futra.
Ferma norek w Góreczkach jest prawdopodobnie największym takim zakładem na świecie. Może się tam znajdować nawet pół miliona zwierząt
Źródło: https://rzeczkrotoszynska.pl/news_foto/2021/0604/44435.jpg
Polska osiąga także sukcesy na rynku wyrobów regionalnych, popularnych także poza Polską. Należą do nich m.in. objęte ochroną prawną w Unii Europejskiej – Oscypek czy Kaszubska Truskawka, uprawiane często przez lokalną społeczność.
Przemysł
Oprócz gospodarstw rolnych, rangę europejską a nawet światową mają liczne przedsiębiorstwa z branży przemysłu spożywczego. Polska jest jednym z potentatów produkcji mleka, a rodzime firmy np. Mlekpol oraz Mlekovita są eksporterami nabiału towaru na rynki europejskie i światowe. Świetnie powodzi się także firmom przetwarzającym owoce i warzywa oraz przetwory zbożowe. Np. spółka Maspex, właściciel takich marek jak Tymbark, Tarczyn, Lubella, Krakus, Kotlin, Łowicz, Włocławek i wielu innych. Firma jest tym samym jednym z największych producentów żywności w Europie Środkowo-Wschodniej. Świetnie radzą sobie też inne firmy z branży np. producent mięs i wędlin Tarczyński, producent mrożonek Iglotex, czyli liczni producenci słodyczy np. Goplana, Solidarność czy Jutrzenka. Dzięki dobrym zasobom naturalnym, w Polsce działają też liczne przedsiębiorstwa produkujące wodę mineralną i źródlaną, np. Nałęczów Zdrój sp. z.o.o. producent Cisowianki.
Butelkowane wody mineralne są popularne w naszym kraju, a ich producenci coraz częściej eksportuje swój produkt za granicę
Źródło: https://www.gowork.pl/files/upload/_wywiady_damian/Cisowianka/Linia_produkcyjna_4.jpg
Choć Polska kojarzona jest przede wszystkim jako kraina węgla kamiennego (którego faktycznie jesteśmy ważnym producentem, ale obecnie niemal wyłącznie na rynek krajowy), to warto zauważyć, że nasz kraj jest największym europejskim producentem miedzi. Za sukces w tej branży odpowiada przedsiębiorstwo KGHM Polska Miedź (Lubin). Oprócz eksploatacji zasobów w Polsce, firma wydobywa także w innych krajach np. w Chile. Dzięki temu jest nie tylko światową potęgą miedziową, ale też jednym z największych światowych producentów srebra (według niektórych danych – największym).
KGHM jest klejnotem w koronie polskiego przemysłu wydobywczego
Źródło: https://kghm.com/sites/kghm2014/files/huta-miedzi-0066_0.jpg
W przetwórstwie zasobów naturalnych Polska jest przede wszystkim potęgą w produkcji mebli. Polska jest drugim największym eksporterem mebli na świecie i pierwszym w Europie. Ponad 90% wyrobów produkowanych w naszym kraju trafia za granicę – głównie do Państw Europy Zachodniej i USA. Branża wytwarza ponad 2% polskiego PKB. Jedną z głównych polskich firm w tej branży jest Black Red White z siedzibą w Biłgoraju.
Meble są absolutnym polskim hitem eksportowym
Źródło: https://www.brw.pl/gfx/brw/userfiles/_public/salony_kont/salon-konin/Konin-3.jpg
Wśród ważnych gałęzi przemysłu należy jeszcze wspomnieć o przemyśle środków transportu. O ile w przypadku samochodów osobowych produkujemy je jedynie dla zagranicznych marek, to znacznie lepiej radzimy sobie w produkcji autobusów. Solaris Bus & Coach to nie tylko lider w Polsce, ale też jeden z największych producentów pojazdów transportu miejskiego (oprócz autobusów także tramwajów i trolejbusów) i autokarów w Europie. Producent spod Poznania dostarczał pojazdy do transportu miejskiego m.in. do Aten, Berlina, Madrytu, Mediolanu, a nawet Dubaju. Drugą wiodącą firmą w tej branży jest PESA (Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz). Specjalizuje się ona w produkcji pojazdów szynowych – pociągów i tramwajów. Firma produkowała swoje pojazdy m.in. dla kolei Niemieckich czy tramwaje na rynek Ukraiński. Obecnie głównym kierunek eksportowym są koleje w Czechach.
PESA dostarczyła nowoczesne pociągi m.in. dla niemieckich kolei Deutsche Bahn
Źródło: https://transinfo.pl/wp-content/uploads/2022/01/PESA-LINK-dla-DB-z-homologacja-na-Niemcy-0-1.jpg
Duże sukcesy odnosi w Polsce także przemysł chemiczny. Polska posiada m.in. wielkie przedsiębiorstwo w zakresie produkcji nawozów rolniczych – Grupa Azoty z Tarnowa. Firma zajmuje 3 miejsce w Unii Europejskiej w nawozach wieloskładnikowych i drugie w nawozach mineralnych. Wiele produktów przedsiębiorstwa trafia własnie na rynek UE. Polska jest także ważnym graczem na rynku farmaceutycznym. Produkcja leków odbywa się w kilku polskich przedsiębiorstwach m.in. Polpharmie (Starogard Gdański) czy Aflofarmie (Pabianice).
Polpharma jest potężnym graczem na Europejskim rynku leków
Źródło: https://polpharma.pl/wp-content/uploads/2019/10/Lukasz-Gawronski-sesja-dla-Polpharma-w-Sieradzu-06_07.08_2019_IMGL7857s-1-e1573673553150-scaled.jpg
Choć nasz kraj kojarzy się głównie z tradycyjnymi gałęziami gospodarki (opisanymi powyżej), coraz lepiej radzimy sobie także na rynku nowych technologii – na pograniczu przemysłu High-Tech i usług rozrywkowych. W ostatnich latach nasz kraj odnosi duże sukcesy w produkcji gier komputerowych. Warszawska firma CD Project jest autorem takich gier jak Wiedźmin czy Cyber Punk, które odniosły wielkie międzynarodowe sukcesy na całym świecie.
Gra „Wiedźmin” stała się międzynarodowym hitem eksportowym CD Project
Źródło: https://graczpospolita.pl/wp-content/uploads/2018/03/Geralt-750×400.jpg
Usługi
Oprócz licznych małych usługodawców działających na lokalnych rynkach, istnieją w Polsce przedsiębiorstwa rangi Europejskiej i globalnej. W naszym kraju dynamicznie rozwijają się m.in. firmy transportowe. Wielkie znacznie odgrywają m.in. polskie porty. Jednym z nich jest Terminal Kontenerowy DCT Gdańsk – będący obecnie największym na Bałtyku portem kontenerowym, który wyprzedził w 2022 r. rosyjski port w St. Petersburgu.
DCT Gdańsk stopniowo budował swoją pozycję lidera na Bałtyku
Źródło: https://intermodalnews.pl/wp-content/uploads/2022/05/Port-Gdansk-dct-1.jpg
Polska dobrze radzi sobie także na globalnym rynku handlowym. Jednym z kluczowych przedsiębiorstw jest położone w Gdańsku LPP – producent odzieży (ubrania produkowane są w Azji). Sieć jest właścicielem znanych marek np. House, Reserved, Mohito, Cropp i Sinsay. Są one obecnie dostępne w ponad 30 krajach świata.
W 2019 r. LPP weszło na rynek Fiński
Źródło: https://www.lppsa.com/wp-content/uploads/2019/10/lpp-debiutuje-w-finlandii-salon-reserved-6-1030×687.jpg
Polska odnosi także sukcesy w turystyce. Choć rodzime przedsiębiorstwa działają głównie na obszarze krajowym, obsługują także licznych turystów zagranicznych. Ważne sukcesy udało się osiągnąć m.in. w hotelarstwie. Oprócz małych hotelików i kwater, mamy też obiekty duże, rangi europejskiej a nawet światowej. Ambitny przedsiębiorca Tadeusz Gołębiewski (zmarły w 2022 r.) zbudował sieć luksusowych Hoteli Gołębiewski, obsługujących turystów z całego świata.
Hotel Gołębiewski w Mikołajkach to flagowa inwestycja Tadeusza Gołębiewskiego
Źródło: https://www.golebiewski.pl/thumb/1600×900/uploads/Mikolajki/mikolajki-home.jpg
4. Twój wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy i kulturowy Polski
Wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy i kulturowy Polski może mieć każdy mieszkaniec kraju – także Ty. Przytoczone powyżej przykłady wskazują, że obecnie nie ma prawie żadnych barier i można rozwijać się w Polsce i osiągać międzynarodowe sukcesy w dowolnej branży. By nasz kraj odnosił sukces, ważne jest kierowanie się właściwą postawą, który przyczyni się do pomyślności naszego narodu. Wkraczając w dorosłe życie zwróć uwagę na to by:
- Uczciwie płacić podatki, ponieważ dochody z nich pozwalają na inwestycje rozwijające nasze państwo, na czym wszyscy korzystamy (np. Geografia24.pl płaci podatki).
- Starać się korzystać z kultury z legalnych źródeł, żeby wspierać twórców, a nie piratów internetowych.
- Być przedsiębiorczym, podejmować wyzwania i inicjatywy. Nie bać się ryzykować i walczyć o spełnienie swoich marzeń. Może masz interesujący pomysł na własny biznes – warto go zrealizować!
- Rozwijać swoje pasje, które mogą zaowocować wielkimi sukcesami.
- Wywiązywać się z podjętych zobowiązań wobec innych osób i przedsiębiorstw.
- Pomagać innym ludziom, którzy dzięki temu wsparciu mogą osiągnąć sukces.
- Być aktywnym społecznie lub politycznie – chodzić na wybory, działać w organizacjach lub partiach politycznych by wspierać osoby reprezentujące Twoje wartości i przekonania.
- Przestrzegać ustanowionego prawa, aby Polska była krajem bezpiecznym i sprawiedliwym.
Brak komentarzy